UŞAK İLİ VE ÇEVRESİNDEKİ DOĞUM İLE İLGİLİ İNANIŞ VE UYGULAMALAR

Year 2020, Volume: 7 Issue: 10, 143 - 164, 29.10.2020

Vildan Başak , Saliha Esen

Abstract

İnsanların hayatlarındaki doğum, evlilik, ölüm gibi yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülen zamanlar geçiş dönemleri olarak nitelendirilmektedir. Hayatın başlangıcı kabul edilen doğum olayı her zaman ve her yerde önemli bir olay olarak görülmektedir. Yüzyıllar boyunca insanlar doğum ile ilgili birtakım kalıplaşmış inanışları, uygulamaları ve gelenekleri benimsemiş, zaman zaman bazı değişiklikler geçirerek nesilden nesile aktarılmış ve günümüze kadar ulaşmıştır. Geçmişten bu yana kültürel değerlerine sahip çıkan Uşak ve çevresinde de doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası dönemlerde benimsenmiş inanış ve uygulamalar halkın hayatında önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmamızda amacımız Uşak İli ve çevresindeki doğum ve bu dönemin etrafında oluşmuş inanış ve gelenekleri tespit ederek bunları gelecek nesiller için kayıt altına almaktır. Araştırmamızda çoğunlukla saha çalışması yapılmış, derlenen bilgiler doğum öncesi, doğuma hazırlık, doğum sonrası, çocukla ilgili uygulamalar olmak üzere dört bölümde ele alınmıştır. Aynı zamanda elde edilen bilgililerin geçmiş inanç ve dinlerle bağını kurmak ve günümüz insanına bu inanışların kökenleri hakkında bilgi verebilmek için Dinler Tarihi açısından değerlendirmesi yapılmıştır.

Keywords

Halk İnanışı, Doğum, İnanış, Uşak, Dinler Tarihi, Batıl İnanış

References

• ABDURRAZAK PELER G. , (2013). “Doğumla İlgili Bazı Adetler Bağlamında Kıbrıs Türklerinin Etnik Kökeni Üzerine Düşünceler”, Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, C.6, S.11.
• ALBAYRAK, A, ÇAPCIOĞLU, İ , (2006). “Ehl-i Sünnet Geleneğine Bağlı Bir Orta Anadolu Köyünde Halk İnançları ve Uygulamaları”, Dini Araştırmalar Dergisi, C.8, S.24.
• ARIK D. , (2010).. “Türk Halk İnanışlarında Örtmece ve Gerçeği Gizleme ile İlgili Uygulamalar: Doğum ve Ölüm Örneği”, Dini Araştırmalar Dergisi, C.13, S.36.
• ARTUN E. , (2018). Türk Halkbilimi, Karaman Kitabevi, Adana.
• AZAR B. (2014), “Elazığ/Harput ve Çevresinde Doğumla İlgili İnanışlar” , Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, s.3.
• BAŞÇETİNÇELİK A. , (1998). Adana Halk Kültüründe Doğum- Evlenme- Ölüm, Altın Koza Yayınları, Adana.
• BORATAV P. N. , (2015). 100 Soruda Türk Folkloru, Bilge Su Yayıncılık, Ankara.
• CİLACI O. , (1973). “Şamanizm’de Evlenme ve Doğum Törenleri”, Türk Kültürü, C.XI, s.123
• ÇELİK T. , (2008). Uşak İlyaslı Kasabası Folkloru, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• DEMİROK R. , (2014). Hani ve çevresi Halk İnanışlarının Dinler Tarihi Açısından Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• EROĞLU A. H. , (2017). “Geçiş Dönemleri İle İlgili İnanışlar” (Ed.) Durmuş Arık-Ahmet Hikmet Eroğlu, Halk İnanışları, Grafiker Yayınları, Ankara.
• EROĞLU A. H. , (2017). “Halk İnanışlarına Giriş” (Ed.) Durmuş Arık-Ahmet Hikmet Eroğlu, Halk İnanışları, Grafiker Yayınları, Ankara.
• GÖNEN S. , (2005). “Dede Korkut Hikâyelerinden Günümüze Yansıyan Doğum Adetleri” , Türklük Bilimi Araştırmaları, s.18.
• GÜL Z. , (2002). “Tahtacılarda Gelenekler: Doğum ve Çocukla İlgili Adet, Uygulama ve Törenler”, Folklor/Edebiyat, C.VIII s.30.
• GÜNGÖR H. , (1998). Türk Bodun Bilimi Araştırmaları, Kıvılcım Yayınları, Kayseri.
• GÜNGÖR H, ARGUNŞAH M. , (1991). Gagauz Türkleri Tarih, Dil, Folklor ve Halk Edebiyatı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
• GÜRKAN S. L. , (2009). “Su”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 37, İstanbul.
• İNAN A. , (1995). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• KARAMAN H. , ÇAĞRICI M. , DÖNMEZ İ. K. ve GÜMÜŞ S. , (2016). Kur’an-ı Kerim Meali , Diyanet İşleri Başkanlığı, 2. Baskı, Ankara.
• KILIÇ H. Ç. , (2003). Türk Kültüründe İnanç ve İnanışlar, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• KILIÇER M. E. , (1981). “İslam’da Aile Planlaması” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 24, s. 1.
• KİTABI MUKADDES ESKİ VE YENİ AHİT Tevrat, Zebur (Mezmurlar) ve İncil, (2015), Kitabı Mukaddes Şirketi Yayınları, İstanbul.
• KÜÇÜK A. , (1989). “Alkarısı” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.2, İstanbul.
• KÜÇÜKBASMACI G. , (2003). “Kastamonu’da Doğumla İlgili Adet, İnanış ve Uygulamalar”, Kastamonu Valiliği, İkinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri (18-20 Eylül 2003), Kastamonu.
• ÖRNEK S. V. , (2000). Türk Halk Bilimi, TC Kültür Bakanlığı, 2. Baskı, Ankara.
• POLAT K. , (2019). Beşikten Mezara Kırgız Türkleri, Berikan Yayınevi, Ankara.
• TEKE E. , (2005). Osmaniye’de Doğumla İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• TÜFEKÇİ İ. , (2013). “İslam Hukukuna Göre Gebeliğin Sonlandırılması”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C-S, 45.
• ÜNAL A. , (2017). “Yahudi Geleneğinde Kadının Yaratılışı ve Lilit Efsanesi”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 17, S. 2.
• YALÇIN H, KOÇAK N. (2013). “Gebelikle İlgili Geleneksel İnanç ve Uygulamalar ve Karaman Örneği”, Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, C. 6, S.1.