UTILIZING POETIC TEXTS IN THE EDUCATION OF ISLAMIC LAW

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 253 - 267, 31.01.2025

Ahmet Aydın

Öz

Manzuma fiqh works are one of the accepted methods of writing fiqh book in the history of fiqh. This study aims to examine the historical development of the literature on manzuma fiqhiyya. Moreover the sub-disciplines in which verse works are written will be introduced in the fiqh literature. In order to facilitate the education of fiqh, fiqh books were converted into verse or written directly in the form of poetry. Because memorization is an important method in fiqh education and manzûma fiqh works make memorization of a book very easy. It is seen that most of the verse studies in the field of fiqh are works dealing with the subjects of catechism or monographs dealing with issues related to pilgrimage and ferâiz. Some of the many catechism books written in Turkish, Arabic and Persian on the catechism literature are either in verse or later turned into verse. A part of the catechism, which was written in the Ottoman period and became famous consists of verse books. Young students were asked to memorize the catechism topics as a poem. Because the texts memorized at this age are not easily forgotten in later ages. All four major schools of fiqh wrote works on this literature. The basic books of the sects were made into verse. These books were taught in madrasahs. Students often referred to these works. Manzum/Poetic fiqh studies, which have a rich literature, primarily focus on making the main sources of a sect in verse. Poetic Ilmihal/catechism books have an important place in verse fiqh studies.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Education, Madrasa

Kaynakça

• Aghatabai, Shahrouz. (2014). Türkmen Mektep ve Medrese Tahsilinde Okutulan Bir Eser: Revnaku'l-İslam [Unpublished master dissertation]. University of Ankara.
• Aydın, Ahmet. (2016). Manzum Fıkıh Metinleri -I. Usûl: İslam Araştırmaları, (26), 137-170.
• Aydın, Ahmet, (2017). Bâbürlü Dönemi Fıkıh Çalışmalarının İlk Örneklerinden Biri Olarak Bâbür’ün Mübeyyen Der Fıkh’ı. Usûl: İslam Araştırmaları, (28), 149-182.
• Aydın, Ahmet. (2017). Manzum Fıkıh Metinleri II. Usûl: İslam Araştırmaları, (27), 73-100.
• Akgündüz, Hasan. (1997). Klasik Dönem Osmanlı Medrese Sistemi. Ulusal Yayınları.
• Atay, Hüseyin. (1983). Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi: Medrese Programları, İcazetnameler, Islahat Hareketleri. Dergah Yayınları.
• Atmaca, Esra. (2015). Memlûkler Döneminde Halep İlmî Hayatında Ders Halakaları ve Ulemâ Tarafından Okutulan Ders Kitaplarının Tespiti. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (3), 44-81.
• Baltacı, Cahid. (1976). XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri. İrfan Matbaası.
• Bursalı Mehmed Tâhir. (1915). Osmanlı Müellifleri. Matbaa-i Âmire. Ceceli, İbrahim. (1869). Manzume-i Ceceli İbrahim Efendi. Kastamoni Matbaası.
• Cici, Recep. (2005). Osmanlı Klasik Dönemi Fıkıh Kitapları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3(5), 215-248.
• Çelebioğlu, Âmil. (1998). Balıkesirli Devletoğlu Yusuf’un Fıkhî Bir Mesnevîsi. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları. Milli Eğitim Basımevi, 127-140.
• Eliaçık, Muhittin. (2009). Şemsi Paşa’nın Manzum ve Muhtasar Vikâyetü’r-rivâye Tercümesi. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, (2), 16-49.
• Eliaçık, Muhittin. (2011). Osmanlıda Manzum Fetvâ Geleneği. Türkiyat Mecmuası, 21(2), 105-146.
• Eliaçık, Muhittin. (2013). Hocazâde Şeyhülislâm Ebu Sâid Mehmed Efendi ve Manzum Fetvâları. Tarih Okulu, (16), 339-350.
• Er, Hamit, Medreseden Mektebe Geçiş Sürecinde Darülhilafe Medreseleri, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.
• Fazlıoğlu, Şükran. (2003). Manzûme fî tertîb el-kutub fî el-‘ulûm ve Osmanlı Medreseleri’ndeki Ders Kitapları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 97-110.
• Habeşî, Abdullah Muhammed. (2004). Câmiü’ş-şürûh ve’l-havâşî: Muʻcemun şâmilün li-esmâi’l-kütübi’l-meşruha fi’t-türâsi’l-İslâmî ve beyani şüruhiha. el-Mecmaü's-Sekafî.
• Hızlı, Mefail. (2008). Osmanlı Medreselerinde Okutulan Dersler ve Eserler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), 25-46.
• Kara, Mustafa. (1999). XIV. ve XV. Yüzyıllarda Osmanlı Toplumunu Besleyen Türkçe Kitaplar. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(8), 29-58.
• Katib Çelebi. (t.y). Keşfü’z-zünun. Dâru İhyâi’t-Türasi’l-Arabî.
• Kureşî, Ebû Muhammed Muhyiddin Abdülkadir b. Muhammed. (1993). el-Cevâhirü'l-mudıyye fî tabakati'l-Hanefiyye. Hicr li't-Tıbaa ve'n-Neşr.
• Makdisi, George. (2012). Ortaçağ’da Yüksek Öğretim. (Trans. Ali Hakan Çavuşoğlu, Tuncay Başoğlu). Klasik Yayınları.
• Manastırlı Mehmed Rıfat. (1932). Manzum İlmihal. Tefeyyüz Kütüphanesi. Seyhan, Tanju Oral. (2005). Ali Şir Nevayi-Sirâcü’l-Müslimîn 1. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2(4), 88-120.
• Sübkî, Ebû Nasr Abdülvehhab b. Ali b. Abdilkâfî. (1964). Tabakatü'ş-Şafiiyyeti’l-Kübra. İsa el-Bâbî el-Halebî Matbaası.
• Telkenaroğlu, Rahmi. (2012). Osmanlı’dan Günümüze Anadolu Medreselerinde Fıkıh Tedrisatı ve Sorunları. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, (20), 151-177.
• Yazberdiyev, Almaz. (2005). Doğu’da Matbu Yayınların Tarihi: 1802-1917 Arap Alfabeli Türkmen Kitapları Kataloğu. (Trans. Ahmet R. Annaberdiyev). Kaknüs Yayınları.
• Yıldırım, Talip. (2003). Ubeydullah Han: Risâle-yi Fi Hakk-i Mesâil-i Vuzû. Türklük Bilimi Araştırmaları, (14), 127-164.
• Zahirü’d-din Muhammed Bâbür Mirza. (2004). Mübeyyen der Fıkh. Çağrı Yayınları.