Official Language Policies and Their Societal Impacts in the Republican Era: Turkey, 1923–1950

Year 2025, Volume: 13 Issue: 2, 48 - 64, 28.07.2025

Alper Kasımoğlu

Abstract

The official language policies adopted in the early years of the Republic of Turkey went far beyond establishing a mere means of communication; they led to profound, multifaceted, and lasting transformations in the country’s social structure and cultural dynamics. This study provides an in-depth analysis of the pivotal role played by key reforms—such as the alphabet revolution, the Turkification of the language of worship, and the simplification of language in education and the press—in the construction of national identity, citizenship consciousness, and the modernization process, drawing on historical documents and academic literature. Employing a qualitative methodology, the research demonstrates that the language policies of the Republic were not simply technical or administrative interventions, but also served as a fundamental force in shaping social integration, identity formation, and collective memory. The findings reveal that the spread of Turkish—from education to everyday life—has fostered a shared sense of belonging and a modern civic identity across all segments of society; yet, language reforms and simplification have at times resulted in cultural rupture with the past and have produced exclusionary perceptions among minorities and certain communities. The study also offers a detailed evaluation of the role of language policies in shaping political participation, citizenship consciousness, and the transformation of social memory. Ultimately, the central function of language policy in processes of social cohesion and identity formation emerges as a key conclusion of this research.

Keywords

Language Policy, National İdentity, Social İntegration, Citizenship, Turkish Modernization

Cumhuriyet Döneminde Resmî Dil Politikaları ve Toplumsal Yansımaları (1923–1950)

Abstract

Cumhuriyet’in ilk yıllarında benimsenen resmî dil politikaları, yalnızca bir iletişim aracı oluşturmanın ötesine geçerek, Türkiye’nin toplumsal yapısı ve kültürel dinamikleri üzerinde çok katmanlı ve kalıcı dönüşümlere yol açmıştır.Bu çalışmada, alfabe devrimi, ibadet dilinin Türkçeleştirilmesi, eğitim ve basında sadeleşme gibi temel uygulamaların, ulusal kimlik, vatandaşlık bilinci ve modernleşme sürecindeki belirleyici rolü tarihsel belgeler ve akademik literatür ışığında ayrıntılı biçimde analiz edilmiştir. Nitel yöntemle gerçekleştirilen bu çalışma, Cumhuriyet’in dil politikalarının yalnızca teknik ve idari bir müdahale olmadığını; aynı zamanda toplumsal bütünleşme, kimlik inşası ve hafıza süreçlerinde temel bir unsur olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgular, Türkçenin eğitimden gündelik yaşama kadar toplumun tüm kesimlerinde ortak aidiyet ve modern vatandaşlık kimliği yarattığını; ancak dil devrimi ve sadeleşmenin geçmişle kültürel kopuş, azınlıklar ve farklı topluluklarda ise zaman zaman dışlayıcı algılar oluşturduğunu göstermektedir. Ayrıca, dil politikalarının siyasal katılım, yurttaşlık bilinci ve toplumsal hafızanın dönüşümündeki rolü ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Dil politikalarının modern Türkiye’de toplumsal bütünleşme ve kimlik inşası süreçlerindeki merkezi işlevi, araştırmanın temel bulgusu olarak öne çıkmaktadır.

Keywords

Dil Politikası, Ulusal Kimlik, Toplumsal Bütünleşme, Yurttaşlık, Türk Modernleşmesi

References

• Açık, F. (2014). Dil politikaları bağlamında Türkçenin öğretimi. In M. Durmuş & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi (ss. 593-602). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Akalın, Ş. H. (2002). Atatürk döneminde Türkçe ve Türk Dil Kurumu. Türk Dili, 607, 1-58.
• Akalın, Ş. H. (2004). Atatürk’ün dil politikası. BAL-TAM Türklük Bilgisi, 1(4), 28-32.
• Akalın, Ş. H. (2009). Türk dili dünya dili. In İ. Yazar (Ed.), III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 1-15). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Anderson, B. (2006). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Atay, F. R. (2004). Çankaya (20. Baskı). İstanbul: Pozitif Yayıncılık.
• Aydar, H. (2006). Türklerde anadilde ibadet meselesi (başlangıçtan Cumhuriyete kadar). İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14, 47-65.
• Bali, R. N. (2011). Cumhuriyet yıllarında Türkiye Yahudileri: Bir Türkleştirme serüveni (1923–1945). İstanbul: Libra Yayıncılık.
• Ceyhan, B. (2007). Türk Dil Kurumu’nun kuruluş sürecinde mecliste ve basında dil tartışmaları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cumhuriyet. (1933, 25 Ocak). Türkçe ezan tartışmaları gündemde. Cumhuriyet Gazetesi. https://www.gastearsivi.com/gazete/cumhuriyet/1933-01-25/1 (Erişim tarihi: 02 Haziran 2025).
• Crystal, D. (2005). Dillerin katli (G. Cansız, Çev.). İstanbul: Profil Yayınları.
• Demirel, Ö. (2004). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dewey, J. (2019). Türkiye’de eğitim hakkında rapor (N. Erdemir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi. (Orijinal çalışma 1924’te yayımlandı.)
• Ercilasun, A. B. (1999). Osmanlı Türkçesi. In G. Eren (Ed.), Osmanlı (ss. XX-XX). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Ercilasun, A. B. (2013). Dilde birlik. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Gellner, E. (2016). Milliyetçiliğe bakmak (N. Soyarık & S. Özertürk, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (Orijinal eser 1983’te yayımlandı.)
• Hatiboğlu, V. (1981). Ölümsüz Atatürk ve dil devrimi. Ankara: Meteksan.
• Hatiboğlu, V. (2006). Atatürk ve terim devrimi. In D. Atılgan (Ed.), Atatürk ve Türk dili ve edebiyatı, Türk eğitimi ve Türk kültürü konusunda seçme yazılar (ss. 31-35). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Kahraman, M. (2017). Türk dilinin Cumhuriyet devri terimsel gelişim sürecine tarihi bakışı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1289-1312.
• Kaplan, M. (2009). Kültür ve dil. Ankara: Dergâh Yayınları.
• Karahan, L. (1999). Atatürk dönemi dil kurultaylarında Türk dünyası. Türk Dili Dergisi, (574), 845-853.
• Karakaş, M. (2014). Azınlık cemaatlerinde anadilde ibadet tartışmaları. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29, 113-121.
• Karakuş, İ. (2006). Atatürk dönemi eğitim sisteminde Türkçe öğretimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kili, S. (2001). Türk devrimi: Bir çağdaşlaşma sürecinin analizi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Koç, R. (2007). Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi aydınlarının Türk dilinin eğitimine ve yapısına bakışları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14(33), 11-25.
• Korkmaz, Z. (2010). Bir dünya dili olma açısından Türkçemiz üzerinde genel bir değerlendirme. İ. Yazar (Ed.), III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. XXXIX–XLVI). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Köprülü, F. (1999). Edebiyat araştırmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Lewis, G. (2004). Trajik başarı: Türk dil reformu (M. F. Uslu, Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Maarif Vekâleti. (1930). Maarif Vekâleti faaliyet raporu. Ankara: Maarif Matbaası.
• Maarif Vekâleti Mecmuası. (1935). Maarif Vekâleti Mecmuası, (11), 27
• Özdemir, E. (1980). Dil devrimimiz. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Özerdim, S. N. (1998). Yazı devriminin öyküsü. Ankara: Yenigün Yayınları.
• Sadoğlu, H. (2003). Türkiye’de ulusçuluk ve dil politikaları. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sayım, İ. (2017). The Armeno-Turkish way of spelling and its relation with the Ottoman Turkish script, Contemporary Issues in Social Sciences and Humanities (s. 1–10).
• Soysal, M. (2011). 100 soruda anayasa’nın anlamı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Şimşir, B. N. (1992). Azerbaycan’da Türk alfabesi – tarihçe. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tan, N. (2001). Kuruluşunun 70. yıl dönümünde Türk Dil Kurumu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Taşdemirci, Y. (1996). Cumhuriyet döneminde halk eğitimi politikaları (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Türk Dil Kurumu. (2024). Birinci Türk Dil Kurultayı (26 Eylül 1932): Tezler, müzakere zabıtlar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (2024). Üçüncü Türk Dil Kurultayı (24–31 Ağustos 1936): Bildiriler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ünalan, R. (2014). Güneş Dil Teorisi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30(88), 75-80.
• Yeşiltuna, S. (2006). Ortak dil, milli birlik ve ideoloji. Türk Yurdu, 26(217), 39-45.
• Yılmaz, H. (2011). Learning to Read (Again): The Social Experiences of Turkey’s 1928 Alphabet Reform. International Journal of Middle East Studies, 43(4), 677–697.