KOÇİ BEY RİSALELERİ’NDE ETİK YÖNETİMİN İZLERİNİ BULMAK

Yıl 2021, Sayı: 9, 1 - 32, 29.06.2021

Yaşar Uzun

Öz

Tarihi ve kültürel kaynaklarımız geçmişle bağlarımızı kurmamıza, geçmiş dönemlerin insanını, çevresini, kültürünü ve yönetim anlayışını kavramamıza yardımcı olurlar. Günümüz yönetim çerçeveleri ışığında tarihi ve kültürel kaynaklarımıza bakmak, hem bu kaynaklarımızda yatan ve işaret edilmek istenen yönetim anlayışını, kavramsal değerleri ve bugüne yönelik mesajları algılamamıza katkı sağlar, hem de yönetim çerçevelerinin dayandığı felsefeyi anlayarak karşı karşıya kaldığımız meselelere kendi kimlik kodlarımızla nasıl çözüm bulabileceğimize ışık tutar. Tarihi ve kültürel kaynaklarımızdan birisi de Koçi Bey tarafından dönemin padişahlarına hitaben yazılmış olan “risaleler”dir. Dönemin uygulamada yaşanan sorunlarına, geçmiş iyi dönemlerin uygulamaları ve İslam inancının gereklerine bağlı kalınmasıyla çözüm bulunabileceğini öngören risaleler, değer odaklı yönetim anlayışının nasıl olması gerektiği noktasında güzel bir uygulama örneği sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, OECD yönetim çerçeveleri dikkate alınarak Koçi Bey Risaleleri’nde yatan etik yönetim anlayışına dair farkındalık kazandırmak, yapılan yönetim tavsiyelerini dikkate alarak kamu yönetimlerinde yapılacak etik yönetimi geliştirme yönündeki ortak bilincin güçlenmesine katkı sunmaktır. Çalışmanın diğer bir amacı da kültürel ve tarihi kaynaklarımıza bir yönetim çerçevesi itibariyle bakarak onların aslında hala “yaşayan” birer eser olduğunu ortaya koymaktır. Çalışma sonucunda, kurumsal ve kavramsal değişikliklere rağmen, Koçi Bey Risaleleri’nin günümüz etik yönetim gerekliliklerine karşılık gelebilecek unsurları içerdiğini söyleyebilir, bugüne ve geleceğe de hitap edebilmeleri nedeniyle “yaşayan” metinler olduğunu ifade edebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Koçi Bey Risaleleri, Siyasetname, etik, etik yönetim, denetim.

FINDING TRACES OF ETHICS MANAGEMENT IN THE BOOKLETS OF KOCI BEY

Öz

Our historical and cultural resources help us to establish ties with our past and to understand people of the time, their environments, cultures and their understanding of management. Looking at these resources in the light of today’s management frameworks contributes not only to our perception of management and conceptual values that exist and are pointed out in these resources and messages relating to today, but also sheds light on how we can find solutions to the matters that we face through our codes of identity by understanding the philosophy on which today’s management frameworks are based. One of our historical and cultural resources is “the Booklets” written by Koci Bey to the sultans of the period. The booklets which seek to find solutions to the problems faced in the practices of the period by adhering to the pillars of the Islamic faith and to the best practices of the past, set a good example of what value-driven management was. The objective of the study is to raise awareness of the ethical management in the Booklets of Koci Bey by taking into account the OECD management frameworks, and to contribute to strengthening of the common consciousness towards enhancing ethical management in the public service in light of the management advice given. Another objective of the study is to provide evidence for our cultural and historical resources to see them as “living works” by looking at them through today’s ethical management perspectives. All in all, the study indicates that the Booklets of Koci Bey include certain elements that may correspond to today's ethical management requirements, despite corporate management and conceptual changes over time.

Anahtar Kelimeler

Booklets of Koci Bey, Siyasetname (Political Writings), ethics, ethical management, auditing

Kaynakça

• Akün, Ömer Faruk (2002). “Koçi Bey”. İslâm Ansiklopedisi. C. 26. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 143-148.
• Barkan, Ömer Lütfi (1979). Timar. İslâm Ansiklopedisi İslam Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugati. C.12/1. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. s. 286-333.
• Cora, İhsan (2016). “Yönetim ve Organizasyon Bilimi Açısından Koçi Bey Risalelerinin Analizi: Tarihsel Bir Araştırma”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 29, s. 221-244. http://acikerisim.ticaret.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11467/1420/M00680.pdf?sequence=1&isAllowed=y, (Erişim Tarihi: 30.01.2021).
• Demirkol, Murat (2018). “Ön Söz”. İslam Ahlak Esasları ve Felsefesi (Ed. Murat Demirkol). Ankara: Bilimsel Araştırma Yayınları. s. 9-17.
• Dinçer, Ömer (2017). Bilgi ve Hikmet Sahiplerinden Yönetim Dersleri. İstanbul: Alfa.
• Eryılmaz, Bilal (2010). Kamu Yönetimi. Ankara: Okutman Yayıncılık.
• EUROSAI, TFAE (2017). Kamu Sektörü Organizasyonlarında Etiğin Denetimi. http://www.eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Guidance/Activities/TFAE%20Guidelines%20to%20audit%20ethics/a-turkish-%20KAMU%20SEKT%C3%96R%C3%9C%20ORGAN%C4%B0ZASYONLARINDA%20ET%C4%B0%C4%9E%C4%B0N%20DENET%C4%B0M%C4%B0.pdf, (Erişim Tarihi: 30.01.2021).
• Gökçe, Ali Fuat (2010). “Osmanlı Klasik Döneminde İdari Reform Hareketleri: Koçi Bey Risalesi”. Yasama Dergisi, S. 14, s. 59-78.
• Odabaşı, Fatma (2013). “Koçi Bey Risalesi’nin Sosyolojik Analizi”. Toplum Bilimleri Dergisi, C. 7, S. 14, s. 218-233. https://toplumbilimleri.com/?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=c7fce680-63f2-4e18-a103-7e24496163fb12%20Fatma%20ODABASI.pdf&key=264, (Erişim Tarihi: 30.01.2021).
• OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development. Public Sector Integrity (2005), Public Sector Integrity A Framework For Assessment. Paris: OECD Publishing.
• OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development, (2017). Recommendation Of The Council On Public Integrity. Paris: OECD Publishing. http://www.oecd.org/gov/ethics/OECD-Recommendation-Public-Integrity.pdf, (Erişim Tarihi: 13.01.2021).
• OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development (2020). Public Integrity Handbook. https://www.oecd-ilibrary.org/sites/ac8ed8e8-en/index.html?itemId=/content/publication/ac8ed8e8-en, (Erişim Tarihi: 30.01.2021).
• Risale (1993). Koçi Bey Risalesi. (Sad. Zuhuri Danışman). İstanbul: MEB Yayınları.
• Sarıcaoğlu, Fikret (2009). “Sır Kâtibi”. İslâm Ansiklopedisi. C.37. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 117-118.
• Süllü, Zübeyde (2017). “Siyasal İletişim Açısından Tarihi Metinler Olarak Selçuklu ve Osmanlı Dönemi Siyasetnameleri: Nizam’ül Mülk’ün Siyasetnamesi ve Koçi Bey Risalesi Bağlamında Siyasal İletişimin Tarihsel Kökenleri”. İNİF E-Dergi, C. 2, S. 1, s. 47-62.
• Temel, Recep - Nurcan Çelebi (2017). “Koçi Bey Risalelerinin Mali Tarih Açısından Analizi”. 30. Türkiye Maliye Sempozyumu Bildiri Kitabı. Nazilli. s. 415-451. http://www.maliyesempozyumu.org/wp-content/uploads/2016/11/Maliye_Sempozyumu_30.pdf, (Erişim Tarihi: 30.01.2021)
• Türer, Celal (2020). “Felsefeye Giriş”. Felsefe Tarihi (Ed. Celal Türer). Ankara: Bilimsel Araştırma Yayınları. s.19-51.
• Ünal, Mehmet Ali (2005). “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk Devlet ve Siyaset Geleneğinde Değişim Problemi”. Muhafazakar Düşünce Dergisi, C. 1, S. 4, s. 145-158.