TÜRKİYE BANKACILIK SİSTEMİNDE FAALİYETTE BULUNAN BANKALARIN KARLILIĞI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 32 - 43, 27.12.2018

Nigar Alev

Öz

Anahtar
Kelimeler: Banka, Karlılık, Büyüme, Eş-Bütünleşme
Testi, Granger Nedensellik Testi

Günümüzde finansal sektörde faaliyet
gösteren kuruluşlar sayıca çok ve çeşitlidir. Bu çeşitliliğe rağmen finansal
sektörde faaliyette bulunan kuruluşlardan bankaların aktif büyüklükleri diğer
kuruluşların aktiflerine göre oransal olarak fazladır. Bu nedenle bankacılık
sektöründe yaşanan olumlu veya olumsuz gelişmeler ekonominin tamamını
etkileyebileceğinden, bu çalışma ile Türkiye bankacılık sisteminde faaliyette
bulunan bankaların karlılık durumlarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Banka karlılığının ekonomik büyüme üzerindeki
etkisini araştıran çalışmalar literatürde yok denecek kadar azdır.
Literatürdeki bu boşluğu giderebilmek adına, 1992-2017 dönemine ait yıllık
veriler kullanılarak, ekonomik büyüme üzerinde banka karlılığının etkisi
araştırılmıştır. İlişkinin ortaya çıkarılmasında Klasik Engle Granger Eşbütünleşme
Testi ile Granger Nedensellik Testi analizlerinden yararlanılmıştır. Analizlerden
elde edilen sonuçlar, yüksek seviyede banka karlılığının ekonomik büyüme üzerine
pozitif katkı sağlayacağını göstermiştir. Ayrıca ekonomik büyüme ve banka
karlılığı arasında uzun dönemli ilişkinin varlığı tespit edilirken, banka
karlılığından ekonomik büyümeye doğru herhangi bir nedensellik ilişkisine
rastlanılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Banka, Karlılık, Büyüme, Eş-Bütünleşme Testi

Kaynakça

• Abugamea, G. H. (2018). ‘’Determinants of Banking Sector Profitability: Empirical Evidence From Palestine.’’ Journal of Islamic Economics and Finance, 4(1), 49-67.
• Altıntaş, H. ve Ayrıçay, Y. (2010). ‘’Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sınır Testi Yaklaşımıyla Analizi: 1987-2007.’’ Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 71-98.
• Altunç, Ö.F. (2008). ‘’Türkiye’de Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Bir Analizi.’’ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), 113-127.
• Arena, M. (2008). “Bank Failures And Bank Fundamentals: A Comparative Analysis of Latin America and East Asia During The Nineties Using Bank-Level Data.” Journal of Banking & Finance 32, 299–310.
• Athanasoglou, P.P., Brissimis, S.N. ve Delis, M.D. (2008). ‘’Bank-Specific, İndutry-Specific and Macroeconomic Determinants of Bank Profitability.’’ Journal of International Financial Markets, Institutions and Money. 18 (12), 121-136.
• Beck, T., Demirgüç-Kunt, A. ve Maksimovic, V. (2004). “Bank Competition and Access to Finance: International Evidence.” Journal of Money, Credit and Banking, 36, 627– 648.
• Boot, A.W.A. ve Thakor, A.V. (2000). “Can Relationship Banking Survive Competition?” Journal of Finance 55, 679–713.
• Cetorelli, N. ve Gambera, M. (2001). “Banking Market Structure, Financial Dependence and Growth: International Evidence from Industry Data.” Journal of Finance, 56, 617– 648.
• Claessens, S. ve Laeven, L. (2005). “Financial Dependence, Banking Sector Competition, and Economic Growth.” Journal of the European Economic Association, 3, 179–207.
• Claeys, S. ve Schoors, K. (2007). “Bank supervision Russian Style: Evidence of Conflicts Between Micro- and Macro-Prudential Concerns.” Journal of Comparative Economics, 35, 630–657.
• Coval, J.D. ve Thakor, A.V. (2005). “Financial İntermediation as A Beliefs-Bridge Between Optimists and Pessimists.” Journal of Financial Economics, 75, 535–569.
• Dickey, D.A. ve Fuller, W.A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica. 49 (4), 1057-1072.
• Engle, R.F. ve Granger, C.W.J. (1987). Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Flannery, M.J. ve Rangan, K.P. (2008). “What Caused the Bank Capital Build-up of the 1990s?” Review of Finance, 12, 391–429.
• Fungacova, Z., Shamshur, A. ve Weill, L. (2017). “Does Bank Competition Reduce Cost of Credit? Cross-country Evidence from Europe.” Journal of Banking & Finance 83, 104–120.
• Goddard, J., Molyneux, P. ve Wilson, J.O.S. (2004). “Dynamics of Growth and Profitability in Banking.” Journal of Money, Credit and Banking, 36, 1069–1090.
• Granger, C. (1969). Investigating Causal Relation by Econometric Models and CrossSpectral Method. Econometrica, 37, 427-438.
• Granger, C. (1988). “Causality, Cointegration and Control.”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 551-559.
• Gujarati, D.N. (2012). Temel Ekonometri. Çev., Şenesen, Ü. ve Şenesen, G.G. İstanbul, Literatür Yayınları:656.
• Gul, S., Irshad, F. ve Zaman, K. (2011). ‘’Factors Affecting Bank Profitability in Pakistan.’’ The Romanian Economis Journal, 39: 61-87.
• Helhel, Y. (2017). ‘’E7 Ülkelerinde Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik Analizi.’’ Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(628), 9-18.
• Holmstrom, B. ve Tirole, J. (1997). ‘’Financial Intermediation, Loanable Funds and The Real Sector.’’ Quartely Journal of Economics, 112, 663-691.
• Işık, Ö., Koşaroğlu, S.M. ve Demirci, A. (2018). ‘’The İmpact of Size and Growth Decisions on Turkish Banks’ Profitability.’’ International Journal of Economics and Financial Issues, 8(1), 21-29.
• Klein, P.O. ve Weill, L. (2018). ‘’Bank Profitability and Economic Growth.’’Bofit Discussion Papers 15, 1-42.
• Kohlscheen, E., Pabon, A.M. ve Contreras, J. (2018). ‘’Determinants of Bank Profitability in Emerging Markets.’’ BIS Working Papaer No. 686, 1-24.
• Koivu, T. (2002). “Do Efficient Banking Sectors Accelerate Economic Growth in Transition Economies?” Discussion Paper No. 14. Bank of Finland, Institute for Economies in Transition.
• Levine, R. (1998). “The Legal Environment, Banks, and Long-Run Economic Growth.” Journal of Money, Credit, and Banking, 30(3), 96–613.
• Love, I. ve Pería, M.S.M. (2015). “How Bank Competition Affects Firms’ Access to Finance.” World Bank Economic Review 29, 413–448.
• Mwenda, A. ve Mutoti, N. (2011). ‘’Financial Sector Reforms, Bank Performance and Economic Growth: Evidence from Zambia.’’ African Development Review, 23(1), 60-74.
• Petersen, M.A. ve Rajan, R.G. (1995). “The Effect of Credit Market Competition on Lending Relationships.” Quarterly Journal of Economics 110, 407–443.
• Petria, N., Capraru, B. ve Ihnatov, l. (2015). ‘’Determinants of Banks’ Profitability: Evidence from EU27 Banking Systems.’’ Procedia Economics and Finance, 20, 518-524.
• Rancière, R., Tornell, A. ve Westermann, F. (2008). “Systemic Crises and Growth.” Quarterly Journal of Economics 123, 359–406.
• Ryan, R.M., O’Toole, C.M. ve McCann, F. (2014). “Does Bank Market Power Affect SME Financing Constraints?” Journal of Banking & Finance 49, 495–505.
• TBB, (2018). Türkiye Bankalar Birliği, https://www.tbb.org.tr/tr (Erişim Tarihi: 25.04.2018).