GÖRME ENGELLİ ÇOCUKLAR, YAŞAM KALİTESİ VE SPOR

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 35 - 53, 28.12.2020

Hande Yazıcıoğlu , Aylin Özge Pekel , Okan Kamiş , Levent İlhan

Öz

Bu çalışmanın amacı görme engelli çocukların yaşam kalitesi düzeylerinin farklı değişkenlere göre karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın evrenini, Ankara’da üç farklı görme engelli okulunda öğrenim gören görme engelli çocuklar oluşturmaktadır. 10 ve 15 yaş aralığındaki 62 kız ve 66 erkek olmak üzere toplamda 128 görme engelli çocuk araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veri toplama araçları ise ”Kişisel Bilgi Formu” ve ”Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği” (ÇİYKÖ)’dir. Verilerin analizinde; t testi, One-Way Anova ve post-hoc Tukey testlerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda ise, spor yapan ve yapmayan görme engelli çocuklar arasında ölçek toplam puan ortalamalarına ilişkin spor yapanlar lehine anlamlı fark tespit edilmiştir (p<0.05). Kızlar ve erkekler arasındaki karşılaştırma sonucunda ise yalnızca fiziksel sağlık toplam puan ortalamaları dikkate alındığında erkekler lehine anlamlı fark tespit edilmiştir (p<0.05). Ölçek toplam puan ortalamalarına görme seviyesi sınıflandırması grupları arasında istatiksel anlamda önemli bir fark tespit edilmiştir (F=9.459, p<0.001). B1-B3 ile B1-B2 grupları arasında istatiksel anlamda fark tespit edilmiştir (p<0.05). B2 ile B3 grupları arasında istatiksel olarak fark tespit edilmemiştir (p>0.05). Kızlar ve erkeklerin akademik seviyelerinde istatiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0.05). Spor yapan ve yapmayanlar arasında ise spor yapan grubun lehine istatiksel açıdan anlamlı bir fark tespit edilmiştir (p<0.05). Çalışmanın sonucunda; görme engelli çocukların ölçek puan ortalamaları ve akademik seviyeleri spor yapanların lehine olduğu bulunmuştur. Görme engelli çocuklar ebeveynleri ve öğretmenleri aracılığıyla spor aktivitelerine yönlendirilirse çocukların fiziksel ve bilişsel gelişimlerine destek olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi, Çocuk, Yaşam Kalitesi, Görme engelli, Spor

VISUALLY IMPAIRED CHILDREN, QUALITY OF LIFE AND SPORTS

Öz

The purpose of this study is to compare the life quality scales of the visually impaired students in accordance with different variables. A total of 128 visually impaired children (62 girls/66 boys, aged between 10-15 years) participated in this study. "Children's Quality of Life Scale" was selected for the data collection. T test, One-Way Anova and post-hoc Tukey test were utilized to determine differences among groups. In conclusion, a significant difference was found between visually impaired children who do sports and those who do not, in favor of those who do sports, regarding the scale total scores (p<0.05). As a result of the comparison between girls and boys, a significant difference was found in favor of boys only when their physical health total score averages were taken into account (p<0.05). A statistically significant difference was found between the visual level classification groups in the scale total score averages (F=9.459, p<0.001). A statistically significant difference was found between B1-B3 and B1-B2 groups (p<0.05). There was no statistically significant difference between B2 and B3 groups (p>0.05). There was no statistically significant difference between the academic levels of girls and boys (p>0.05). However, a statistically significant difference was found between those who do sports and those who do not, in favor of the group doing sports (p<0.05). It was found that the mean scale scores and academic levels of visually impaired children were in favor of those who do sports. Parents and teachers can guide their children to sports activities so that children can develop their cognitive and physical development.

Anahtar Kelimeler

Physical Education, Children, Quality of life, Visually impaired, Sports

Kaynakça

• Alpözgen, A.Z., Özdinçler, A.R. (2016). Fiziksel aktivite ve koruyucu etkileri. HSP, 3(1),66-72.
• Altunsoy, M. (2018). Engellilerde spor ve sağlık. Pusula Spor. Aylık Bilimsel Spor Dergisi, 1(7), 46.
• Arık, A., Numanoğlu, E. ve Erden, Z. (2016). Atıcılık sporunun bedensel engelli ve sağlıklı sporcularda yaşam kalitesi üzerine etkilerinin incelenmesi. 1.Engellilik Araştırmaları Kongresinde sunulan bildiri, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Aydemir, Ö. (2007). Kronik hastalığı olan çocuk ve yaşam kalitesi. Çocuk Hastalıklarında Biyopsikososyal Yaklaşım. (Editörler: D. Ü. Tüzün, S. Hergüner):61-78. İstanbul, Epsilon Yayıncılık.
• Aygencel, G. ve Öztürk C. (2001). Akciğer kanserinde yaşam kalitesi değerlendirmeleri. Hematoloji-Onkoloji Dergisi, 3(3), 260-268.
• Babkes, M.L. (1999). Sport and physical activity socialization of youth with moderate cognitive needs: An expectancy-value perspective on parental influence, University of Northern Colorado.
• Bastiaansen, D., Koot, H. M., Bongers, I. L. ve ark. (2004). Measuring quality of life in children referred for psychiatric problems: psychometric properties of the PedsQLTM 4.0 generic core scales. Qual Life Res, 13:489- 495.
• Başbakanlık Özürlüler İdaresi Daire Başkanlığı (2005). Aile Eğitim Seti - Görme Engelli Çocuklar, Ankara.
• Bilir, N., Özcebe, H., Vazıoğlu, S. A., Aslan, D., Subaşı, N. ve Telatar, T. G. (2005). Van İlinde 15 Yaş Üzeri Erkeklerde SF-36 ile Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi, Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 25, 663-668.
• Can, A. (2014). SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çokluk, G. F., Çetin, M,Ç., Çağlayan, H,S., Kırımoğlu, H. (2011). Tekerlekli sandalye basketbol bölgesel liginde oynayan sporcuların yaşam kalitesi düzeylerinin incelenmesi. In: Erkmen N, Revan S, Çakmakçı E, Bozdam A, eds. I. Uluslararası Katılımlı Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Kongresi; Konya;S54-62.
• Çuhadar, S. (2010). Az Rastlanan Yetersizlikler. İbrahim H. Diken (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi içinde (s. 279-320). Ankara: Pegem Akademi.
• Dalbudak, İ. (2019). 18- 20 Yaş Arası Spor Yapan Ve Yapmayan B2 Ve B3 Görme Engelli Bireylerin Duygusal Zekâ Ve Saldırganlık Düzeyleri Bakımından İncelenmesi. Doktora tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla. Demir, T. ve Şen, Ü. (2009). Görme engelli öğrencilerin çeşitli değişkenler açısından öğrenme stilleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 154-161.
• Demirci, M. E. (2005). Homeros’ta Aşık Veysel’e Tarihte Ve Toplum Yaşamında Körler. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Donaldson, S. J., & Ronan, K. R. (2006). The effects of sports participation on young adolescents' emotional well-being. Adolescence, 41, 369-389.
• Enç, M. (2005). Görme özürlüler-gelişim, uyum ve eğitimleri. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Genç, A., Şener, Ü., Karabacak, H., Üçok, K. (2011). Kadın ve Erkek Genç Erişkinler Arasında Fiziksel Aktivite ve Yaşam Kalitesi Farklılıklarının Araştırılması. Afyon Kocatepe Tıp Dergisi, 12, 145-150.
• Gür, A. (2001). Özürlülerin sosyal yaşama uyum süreçlerinde sportif etkinliklerin rolü. Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler İd. Bşk. Yayınları.
• Hesapçıoğlu, S. T., Tural, M. K., Kandil S. (2014). Quality of life and self-esteem in children with chronic tic disorder. Özgün araştırma.
• İlhan, E. L. (2018). Zihinsel yetersizliği çocuklar için beden eğitimi ve sporun önemi. Pusula Spor, Aylık Bilimsel Spor Dergisi, 1(7), 61.
• İlhan, E. L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 315–324.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar, Teknikler ve İlkeler (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi. Kurşun, Ş. (2015). Görme engellilerin spor yapma değişkenine göre saldırganlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Matiba, L. M. (2015). The Impact of Exercise (Physical Activity) and Healthy Lifestyle (Eating) Among the Youth: A Literature Reiew. Thesis, Lapland University of Applied Science Health Care and Social Service Degree Programme in Nursing, Finland.
• McAllister, R. & Gray, C. (2007). Low vision: mobility and independence training for the early years child. Early Child Development and Care, 177(8), 839–852.
• McMahon, D. J. (1998). Social Acceptance of Children with Developmental Handicaps in İntegrated Daycamps, Canada: University of Toronto.
• Memik, N. Ç , Ağaoğlu, B., Coşkun, A., Üneri, Ö. Ş., Karakaya, I. (2007). Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeğinin 13-18 Yaş Ergen Formunun Geçerlik ve Güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(4),353-363.
• Özer, D. S. (2001). Engelliler için Beden Eğitimi ve Spor, 1. Basım, Ankara, Nobel Yayın Dağıtımı.
• Özyazıcıoğlu, N., Kılıç, M., Erdem, N., Yavuz, C. (2011). Afacan S. Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2): 277-332.
• Paravlic, A., Aleksandrovic, M., Zivkovic, D., Radovanovic, D., Madic, D., Djordjevic, S., Konicanin, A. (2015). The Effects Of Exercıse Programs On Vısually Impaıred Chıldren: A Systematıc Revıew Study. Facta Unıversıtatıs. : Physical Education and Sport Vol. 13,2: 193 – 201.
• Rahi, J., Cumberland, P. & Peckham, C. (2009). Visual impairment and visionrelated quality of life in working-age adults findings in the 1958 british birth cohort. Ophthalmology,116, 270-274.
• Şentürk, U. (2017). Bedensel Engelli 13-18 Yaş Amputelerin Yaşam Kalitelerinin ve Serbest Zaman Alışkanlıklarının İncelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gelişim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şirinkan, A., Şirinkan, S. ve Çalışkan E. (2007). Engellilerde beden eğitini ve spor dersinin öğrenci bakış açısıyla değerlendirilmesi. IX. Uluslararası Akdeniz Spor Bilimleri Kongresinde sunulan bildiri, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Testa, M. A., & Simonson, D. C. (1996). Assesment of quality-of-life outcomes. N Engl J Med, 334,835-40.
• Ünal, E. & İlhan E. L. (2020, Kasım). Yaşam Kalitesi Ve Spor: Görme Engelli Bir Sporcunun Görüşleri Doğrultusunda Nitel Bir Araştırma [Öz]. 18. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresinde sunulan bildiri, Antalya, Türkiye.
• Vatansever, Ş., Ölçücü, B., Özcan, G., Çelik, A. (2015). Orta Yaşlılarda Fiziksel Aktivite Düzeyi Ve Yaşam Kalitesi İlişkisi, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, s. 63-73.
• Yayan, E. H. & Altun, E. (2013). Malatya İl Merkezinde İlköğretim 6.7.8. Sınıflarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Bazı Sosyo Demografik Özelliklerin Belirlenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2(2), 42-49.
• Yazıcı, M. (2012). Spor Yapan Ve Yapmayan Ampute Bireylerin Yaşam Kalitesi Ve Depresif Durumlarının İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Yazıcıoğlu, K., Yavuz, F., Göktepe, A. S., Tan, A. K. Influence of adapted sports on quality of life and life satisfaction in sport participants and non-sport participants with physical disabilities. Disabil Health J. 2012;5(4):249-53.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2014). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zorba, E. & Saygın, Ö. (2017). Fiziksel Aktivite ve Fiziksel Uygunluk, Herkes İçin Spor Federasyonu, 4. Baskı, Perspektif Matbaacılık Tasarım Tic. Ltd. Şti, Yayın no;978-6054174-26-3, Ankara:35.
• Wilhite, B., & Shank, J. (2009). In praise of sport: promoting sport participation as a mechanism of health among persons with a disability. Disabil Health J. 2009;2(3):116-27.
• Winnick, P. J., & Short, X. F. (1999). The Brockport Physical Fitness Test Manual. Human Kinetics Books Champaigne, Illinois,143-166.
• WHO (2014). International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems 10th Revision [ICD-10]. 29 Mart 2019 tarihinde http://apps.who.int/classifications/apps/icd/icd10online2006/ sayfasından erişilmiştir.