YABANCILAR İÇİN HAZIRLANAN TÜRKÇE ÖĞRETİM KİTAPLARINDA KULLANILAN ÜNLEMLERİN KATEGORİLERE VE SEVİYELERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2022, , 43 - 66, 30.09.2022

Dilek Ceran , Aylin Ateşli

https://doi.org/10.31455/asya.1114540

Öz

Çalışmanın amacı, Türkçe Sözlük’te tespit edilip bir sınıflamaya tabi tutulan ünlemlerin yabancılara Türkçe öğretim setlerindeki kullanımlarını incelemektir. Çalışmaya esas olan materyaller; İstanbul yabancılara Türkçe A1, A2, B1, B2 ve C1/+ seviyelerindeki ders kitapları, İstanbul yabancılara Türkçe A1, A2, B1, B2 ve C1/+ seviyelerindeki çalışma kitapları ve İstanbul yabancılara Türkçe A1, A2, B1, B2 ve C1/+ seviyelerindeki dinleme metinleridir. Bu çalışma için öncelikle Araştırmacılar tarafından güncel Türkçe Sözlük taranarak ünlem havuzu oluşturulmuştur. Havuzda yer alan 235 ünlem kategorize edilmiştir. Çalışma materyallerinde tespit edilen ünlemler, bu kategoriler bağlamında incelenmiştir. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre İstanbul Yabancılara Türkçe Öğretim Seti’nde ünlem havuzunda bulunan 235 ünlemden 61’i kullanılmıştır. 61 ünlemden 24’ü “Seslenme Ünlemleri” kategorisinde, 5’i “Kullanıldığında Bir Söze Karşılık Gelen Ünlemler” kategorisinde, 17’si “Duygu Ünlemleri” kategorisinde, 7’si “Kendi Başına Bir Söz Olarak Kullanılan Ünlemler” kategorisinde ve 8’i “Bazı Anlamları Karşılamak İçin Kullanılan Ünlemler” kategorisinde yer almaktadır. Kategorize edilen ünlemler; ders kitaplarında, çalışma kitaplarında ve dinleme metinlerinde olmak üzere ayrı ayrı tablolar hâlinde sunulmuştur. Oluşturulan ünlem havuzuna göre ders kitaplarına, çalışma kitaplarına ve dinleme metinlerine bazı ünlemlerin eklenebileceği tespit edilmiş; bu konuda örnekler verilmiştir. Kullanılan ünlemlerin sayısının artması, yabancıların iletişim esnasında problem yaşamalarının önlenmesi ve yabancıların temel söz varlıklarının geliştirilmesi için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe Öğretimi, Ünlemler, İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Seti

EXAMINATION OF EXCLAMATIONS USED IN TURKISH TEACHING BOOKS FOR FOREIGNERS ACCORDING TO CATEGORIES AND LEVELS

Öz

The aim of the study is to examine the use of exclamations, which are identified in the Turkish dictionary and classified, in Turkish teaching sets for foreigners. The data sample of the study consists of Istanbul Turkish teaching kit for foreigners A1, A2, B1, B2 and C1/+levels textbooks, Istanbul is Turkish for foreigners A1, A2, B1, B2 and C1/+ level workbooks and Istanbul is Turkish for foreigners A1, A2, B1, B2 and C1/+ listening texts. For this study, firstly, the current Turkish dictionary was scanned by the researchers and an exclamation pool was created. Prepared within the scope of the research. The 235 exclamation points identified in this pool are categorized according to their meaning. The research was created by the method of document analysis according to these categories. According to the data obtained, 61 of the 235 exclamations found in the exclamation pool were used in the İstanbul Turkish Teaching Kit For Foreigners.Of the 61 exclamations, 24 are in the "Speaking Exclamations" category, 5 are in the "Exclamations Corresponding to a Word when Used" category, 17 are in the "Emotional Exclamations" category, 7 are in the "Exclamations Used as a Word on Its Own" and 8 are in the "To Meet Some Meanings" category is located. The categorized exclamations are presented in separate tables in textbooks, workbooks and listening texts. According to the exclamation pool created, it was determined that some exclamations could be added to textbooks, workbooks and listening texts, and examples were given in this regard. Increasing the number of exclamations used is important for preventing foreigners from having problems during communication and for developing the basic vocabulary of foreigners.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish to Foreigners, Exclamations, Istanbul Turkish Teaching Kit for Foreigners

Kaynakça

• Aytan, N. ve Kılıçarslan, R. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Müzik Klipleriyle Bazı Ünlem Kelimelerinin Öğretimi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, UDES 2015, 2007-2018.
• Baydar, T. (2016). Ünlem Üzerine. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 4(7), 127-151.
• Bulut, S. (2012). Anadolu Ağızlarında Kullanılan Kalıp Sözler ve Bu Kalıp Sözlerin Kullanım Özellikleri. Turkish Studies, 7(4), 1117-1155.
• Bulut, S. (2013). Anadolu Ağızlarında Dini İnançları Yansıtan Kalıp Sözler. Jass Studies, 6(1), 435-465.
• Bozkaplan, Ş. A. ve Karademirlidağ, Y. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminin Farklı Yaş Gruplarına Göre Modellemesi. Turkophone, 3(2), 15-22.
• Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). An Analysis of Turkish Interjections in the Context of Reactive Idea Framing. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 23(1), 19-32.
• Creswell, J. W. (2002). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative. Prentice Hall Upper Saddle River, NJ.
• Çelebi, S. ve Uzun, D. (2015). TDK Güncel Türkçe Sözlük ile TDK Sesli Türkçe Sözlük’ün Ünlemlerin İşlevleri Bakımından Karşılaştırılması. International Journal of Language Academy, 0(6), 303-318.
• Çelebi, S.; Furtun, M. H. ve Uzun, D. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Öğrencilerin Duygu Değeri Taşıyan Ünlemlerin İşlevlerini Algılama Düzeyleri. International Journal of Language Academy, 0(4), 302-318.
• Çetinoğlu, G. ve Güllülü, M. (2018). A2 Seviyesi İçin Hazırlanmış İstanbul Yabancılara Türkçe Öğretim Seti ve Yunus Emre Enstitüsünün Yedi İklim Setinin Kültürel Aktarım Açısından Karşılaştırılması. Turkish Studies, 13(4), 321-344.
• Ergene, O. (2013). Türkiye Türkçesinin Ölçünlü Dilinde Kullanılan Batı Kökenli Ünlemler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 43-60.
• Ergin, M. (2013). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım.
• Gedizli, M. (2015). Türkçede Ünlemler ve Temel İşlevi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 126-134.
• Gencan, T. N. (2001). Dil Bilgisi, (1. Baskı). Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Günay Köprülü, S. ve Güvendik, T. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitapları Yazınsal Metinlerinde Anatomik İsimlerin Kullanım Bağlamları. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu Tam Metin Kitabı İçinde (s. 177-188). Antalya.
• Güvendik, T. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dil-Kültür İlişkisi Bağlamında Yazınsal Metinlerin Temel Söz Varlığı Açısından İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Sevtap Günay Köprülü), Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İşcan, A. ve Yassıtaş, T. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Kültür Aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti Örneği (B1-B2 Düzeyi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(1), 47-66.
• Karaağaç, G. (2017). Türkçenin Söz Dizimi, (6. Baskı). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (23. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri, (3. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Külebi, O. (1990). Türkçe Ünlemlerin Kullanımbilim (Pragmatics) Yönünden İncelenmesi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 1(10), 10-34.
• Meral, H. M. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarındaki Zamir Kullanımı. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 2(2), 187-202.
• Mutlu, H. H. (2020). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarında (İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti, Yedi İklim Öğretim Seti) Yer Alan Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin İncelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 371-386.
• Serin, N. ve Turan, E. (2015). Yunus Emre Türkçe Öğretimi Seti’nde Yer Alan Metinlerin Tür, Tema ve Özgünlük Açısından İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(3), 1229-1250.
• Shakin, Z. (2012). Türkçede ve Rusçada Ünlemler, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Sevinç Üçgül), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tahseen, S. H. (2011). Türk Dilinde Ünlem. Kirkuk University Journal- Humanity Studies, 6(2), 1-11.
• Telc GmbH. (2013). Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi. Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme, (2. Baskı). Avrupa Konseyi/ Modern Diller Bölümü. Almanya: Frankfurt/ Main.
• Türk Dil Kurumu (2022). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 10.03.2021 tarihinde erişildi.
• Türkan, H. K. (2017). Türkçe Öğretiminin Tarihsel Süreci ve Yabancı Uyruklu Öğrencilere Türkçe Öğretimine Dair Bazı Öneriler. The Journal of Academic Social Science Studies, 0(60), 147-158.
• Vardar, B. (2007). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, (2. Baskı). İstanbul: Multilingual.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.