Julia Kristeva tarafından oluşturulan
metinlerarasılık, tarihsel metinlerin birbirleriyle olan karşılıklı etkileşim
ve alışverişine dayalı olarak kurgulanan post-modern bir söylem biçimidir. Bu
yönüyle metinlerarasılık, aynı zamanda kolektif bir hafızanın ürünü olarak kavramları
veya olguları zamandan bağımsız olarak yeniden üreterek toplumsal belleğin
canlı kalmasına da yardımcı olur. Müzik eserleri de -doğası gereği-
metinlerarası söylemlerin kullanılabileceği alanların başında gelmektedir.
Nitekim XX. yüzyıl Türk popüler müzik tarihi açısından önemli bir isim
olan Barış Manço, gündelik kaygılara ve konulara sıkışmayan eserleri ve özgün
sanatçı kimliği ile alanında iz bırakmış sanatçılardan biri olarak bu çalışmaya
konu olmuştur. Geçmiş ve bugün arasında kurduğu ilişkinin yanı sıra
eserlerindeki çok katmanlı söylem biçimi,
Manço’yu döneminin çok ötesine taşıyabilmiştir. Barış Manço’nun
şarkılarında genellikle didaktik konular ağır basmakla birlikte dini motifli
eserleri incelendiğinde, Anadolu inanç sistemleri ve özellikle Türk-İslam
tasavvufuna ait pek çok mistik temayı bulabilmek mümkündür. İnanç, insan olmak
ve öteki dünya gibi pek çok felsefi konuyu eserlerine taşıyan sanatçı,
bestelediği şarkılarla Türk popüler müzik tarihinde ayrıcalıklı bir yerde
durmaktadır. Bu şarkılardan birisi sanatçının 1985 yılında çıkardığı “24 Ayar”
adlı albümünde yer alan Dört Kapı adlı eserdir. Türk-İslam kültüründen pek çok
mistik söylemi içinde barındıran bu eser, nitel araştırma deseni kullanılarak
metinlerarası bir bakışla incelenmeye çalışılmıştır.
Intertextuality which was created by Julia Kristeva
is a post-modern discourse that is fictionalized based on the mutual
interaction and interchange between the historical texts. In this sense,
intertextuality helps the social memory to be vivid by reproducing the concepts
and phenomena independent from time and as the products of collective memory.
Musical works -by nature- are one of the fields where intertextuality
discourses can be used. Hence,
Barış Manço who is important for XX century Turkish popular music history is
the subject of this research as an artist with his works that were not limited
to daily subjects and concerns and with his genuine artist identity. Multilayer
discourses as well as the relation between past and the present that Manço
establishes provided him to go beyond time. While the didactic subjects are
mainly the focus of Barış Manço’s songs, when his religious works are examined
it is possible to determine several mystical themes about the Anatolian belief
systems and Turkish-Islamic Sufism. The artist who discusses many philosophical
subjects such as belief, human nature and afterlife, stands out as a privileged
person in the history of Turkish popular music with his compositions. One of
these songs is Dört Kapı which is in the “24 Ayar” album that was released in
1985. This song which contains several mystical discourses from Turkish-Islamic
culture was tried to be examined with an intertextual approach by using
qualitative research design.
Barış Manço Popular Music Dört Kapı Mysticism Intertextuality
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2019 |
Gönderilme Tarihi | 16 Eylül 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
Asya Studies dergisinde yer alan eserler Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.