TÜRKİYE’DE YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARI VE FİNANSMAN YÖNTEMLERİ: GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE EĞİLİMLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 8, 97 - 109, 30.06.2019

Uğur Sevim , Güven Karaman

https://doi.org/10.31455/asya.541738

Cited By: 3

Öz

Günümüzde dünya
genelindeki ülkelere bakıldığında, nüfus ve ihtiyaçların arttığı, teknoloji ve
sanayide yaşanan değişim ve gelişmelerin sürekli hız kazandığı ve buna bağlı
olarak ta enerji ihtiyacının da giderek arttığı, buna karşın dünya üzerindeki
fosil kaynaklı enerji rezervlerinin ise hızla tükendiği görülmektedir. Bu durum
gelişmiş ülkeleri yenilenebilir enerji kaynaklarına yöneltmiş ve bu alandaki
çalışmaları hızlandırmıştır. Küresel gelişmeleri yakından takip eden Türkiye,
enerji ihtiyacını bu kaynaklardan karşılamak üzere bir dizi çalışmalar
başlatmıştır. Bu kapsamda enerji sektöründeki kamu payını azaltmak amacıyla
çeşitli reformlar gerçekleştirmiş ve özel sektörü bu alana dahil etmeye
çalışmıştır. Bu bağlamda özel müteşebbisleri sektöre yönlendirmek üzere mevzuat
düzenlemelerini, teşvik yasalarını, Ar-Ge projelerini destekleme
mekanizmalarını uygulamaya koymuştur. Diğer taraftan Türkiye, yenilenebilir
enerji kaynaklarını ve potansiyelini belirleme çalışmalarını tamamlamış, bu
kaynak ve potansiyellerin ekonomiye kazandırılması için ileriye dönük stratejik
hedeflerini de belirlemiştir.

Bu çalışmanın amacı,
Türkiye’de yenilenebilir enerji sektöründe yaşanan gelişmelerin tarihsel süreç
içerisinde irdelenmesi ve yenilenebilir enerji yatırım ve finansmanları
hakkında bir fikir haritasının ortaya konulmasıdır. Bu amaca ulaşmak için belge
tarama ve doküman inceleme modeliyle betimsel karakterli bir araştırma
yöntemiyle, ikincil veriler excel ortamında sayı, yüzde ve grafiklerle
işlenerek yorumlamalar yapılmıştır. Sonuç olarak, Türkiye’nin ihtiyacı olan
elektrik enerji-sinin yerli ve sürdürülebilir kaynaklar tarafından
üretilmesinin stratejik öneme haiz olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji, Enerji Yatırımları, Enerji Santralleri, Kurulu Güç, Teşvikler

EĞİLİMLERİN İNCELENMESİ RENEWABLE ENERGY INVESTMENTS AND FINANCING METHODS IN TURKEY: INVESTIGATION OF PAST AND PRESENT TRENDS

Öz

In today's, when the countries around
the world are examined, it is seen that the population and the needs are
increasing, the changes and developments experienced in the technology and
in-dustry are gaining speed and the need for energy increases. On the other
hand, fossil energy reserves around the world are rapidly depleted. This
situation directed the developed countries towards re-newable energy sources
and accelerated the works in this field. who closely follow global developments
in Turkey, it has initiated a series of studies to meet energy needs from these
sources. In this context, it has carried out various reforms in order to reduce
public sector share in the energy sector and tried to involve the private
sector in this field. In this context, it has introduced legislation
regulations, incentive laws and R & D support mechanisms to direct private
entrepreneurs to the sector. On the other hand, Turkey has completed its work
and identify potential renewable energy resources, has set strategic goals for
the future economic be-nefits of these resources and potential.

The aim of this study was to examine in
a historical context of developments in the renewable energy sector in Turkey
and to put forward the idea of a map on re-newable energy investments and
financing. To achieve this goal document scanning and document review model as
a descriptive-character research, interpretation of the processing of secondary
data in excel environment with number, percentage and graph. As a result,
Turkey's electricity needs, which have been demonstrated to be of strategic
importance to produce by local and sustainable resources

Anahtar Kelimeler

Renewable Energy, Energy Investments, Power Plants, Installed Power, Incentives

Kaynakça

• Adıyaman, Ç., 2012. Türkiye’nin yenilenebilir enerji politikaları, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Niğde.Ağaçbiçer, G., 2010. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Türkiye Ekonomisine Katkısı ve Yapılan Swot Analizler, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Çanakkale.Ataman, A.R., 2007. Türkiye de yenilenebilir enerji kaynakları, Yüksek Lisans Tezi Anka-ra Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.Atılgan, İ., 2000. Türkiye’nin Enerji Potansiyeline Bakış. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi 15(1): 31-47.Başbakanlık, 2001. Enerji ve tabii kaynaklar bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanun. http://www.mevzuat.gov.tr/kanunlar/3154 (Erişim tarihi: 21.10.2018).Başbakanlık, 2010. Enerji Sektörü Araştırma-Geliştirme Projeleri Destekleme Programına (ENAR) Dair Yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/06/201006-2.htm. (Erişim tarihi: 21.10.2018).Başbakanlık,2011. 6094 sayılı Yenilenebilir Enerji kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/01/-3.htm. (Erişim tarihi: 11.09.2018).Biçici, R., 2008. Türkiye’de enerji ekonomisi, Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Zonguldak. Cingil, İ., 2008. Yenilenebilir enerji kaynakları ve ekonomik etüdü. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.Çanka Kılıç, F., 2011. Türkiye’deki yenilenebilir enerjilerde mevut durum ve teşviklerdeki son gelişmeler. Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Odaları Birliği, Mühendis ve Ma-kine Dergisi, 52(614): 103-115.Ediger,V.Ş., 2009, Türkiye’nin sürdürülebilir enerji gelişimi. Türkiye Bilimler Akademisi Dergisi, 39: 15-21.EMO, 2018. Güncel Enerji İstatistikleri. http://www.emo.org.tr/emo_hakkinda/istatistikler/rapor0.php. (Erişim tarihi 21.10.2018. Erdal, L., 2012. Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Yatırımları ve İstihdam Yaratma Potansi-yeli. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1): 171-181.EPDK, 2017. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Sektör Raporu pdf. http://www.epdk.gov.tr/index. (Erişim tarihi: 27.10.2018).ETKB, 2009. Enerji ve Tabii Kaynaklara Bakanlığı Elektrik enerjisi piyasası ve arz güven-liği stratejisi belgesi. http://www.enerji.gov.tr/enerjı/arz guvenligi.pdf. (Erişim tarihi: 26.10.2018).İçli, S.,2009, Yenilenebilir Enerjiler, Türkiye Bilimler Akademisi Dergisi, 39: 33-35.İKA 2018. Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı https://www.ika.org.tr/upload/duyurular/Turkiye-Surdurulebilir-Enerji-Programi-aciklanmistir-526300.pdf. Erişim Tarihi: 28.10.2018Kandır, S. Y., Yakar S., 2017. Yenilenebilir Enerji Yatırımları İçin Yeni Bir Finansal Araç: Yeşil Tahviller Maliye Dergisi, 172: 85-110Karabulut, Y., 2000, Türkiye enerji kaynakları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, s:34-36.Karaman, G., Aksay, K., 2015. Natural Gas And Wınd Based Cycle Plants In Supplyıng The Needs Of Energy; A Strategıc Analysıs On The Investments. The Journal of Global Engineering Studies, 2(1):9-35. Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi (16. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağı-tım.Kaygusuz, K., Sarı, A,. 2003, Türkiye’nin mevcut enerji durumu, sürdürülebilir kalkınma ve yenilenebilir enerji kaynakları, Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempoz-yumu, 3-4 Ekim 2003, Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Odaları Birliği, Kayseri.Kum, H., 2009. Yenilenebilir enerji kaynakları: dünya piyasalarındaki son gelişmeler ve politikalar, Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33: Temmuz-Aralık 2009, 207-223.Mahmutoğlu, M., 2013. Türkiye’de elektrik sektöründe yenilenebilir enerjinin rolü. Yük-sek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Ankara.Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 11 (1), 323-343.Özsümbül, B., 1999.Türkiye’nin enerji potansiyeli, gelişimi ve gelecekteki enerji portresi-nin çıkarılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Enerji Sistemleri Mühendisliği Anabilim Dalı, Ankara.Re-Ga, 2011.Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünün Kuruluşu ve Görevleri Hakkında 662 Sayılı KHK 82.Maddesi. http://www.resmigazete.gov.tr/662khk/index?htm. (Erişim tarihi: 17.09.2018).Sür, B., 2007. Türkiye’de Elektrik enerjisinin geçmişi, bugünü ve gelecek planlamaları, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Elektrik Mühendisliği Anabilim Da-lı, İstanbul.Soylu, A., ve Türkay, M., (2005). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Plan-lanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması, Yenilenebilir Enerji Kay-nakları Sempozyumu, İstanbul.Taflan, H. S., 2003. Dünya ve Türkiye’deki mevcut ve alternatif enerji kaynakları ve poli-tikaları, Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Gebze.Tuğrul, B., 2003. Türkiye’de yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji politikaları içindeki yeri, Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, 3-4 Ekim 2003, Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Odaları Birliği ,Kayseri, s:319-324.Torunoğlu Gedik, Ö., 2015. Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Çevresel Etki-leri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çev-re Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.Ulusoy, T,.2017. Yenilenebilir Enerji Finansmanına Güncel Yaklaşımlar. Kastamonu Üniver-sitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi- 18(1), ICEBSS 2017 Özel Sayı, 433-442.Üçgül, İ. ve Elibüyük, U. 2016. Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Jeopolitiği, Anka e-dergi Teknoloji ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1):26-33Yakıcı Ayan, T., Pabuçcu, H., 2013.Yenilenebilir enerji kaynakları yatırım projelerinin analitik hiyerarşi süreci yöntemi ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversite-si İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3): 89-110.YEGM, 2018. Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü yayınları. http://www.yegm.gov.tr/yenilenebilir/istatistik.aspx. (Erişim tarihi: 29.10.2018). Yılmaz, M., 2012. Türkiye’nin Enerji Potansiyeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Açısından Önemi Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergi-si 4(2), 33-54.Yıldırım, A. Ve Şimşek, H, (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Genişle-tilmiş 9. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.Yıldırım, H.H., 2016. Financing Methods of Renewable Energy Projects in Turkey. Balı-kesir University The Journal of Social Sciences Institute, 36-1:19.