GÖÇ TEMALI RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINA YÖNELİK BİR DEĞER ANALİZ ÇALIŞMASI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 22, 13 - 28, 31.12.2022

Muhammet Sönmez , Bilal Yorulmaz

https://doi.org/10.31455/asya.1142260

Cited By: 3

Öz

Göç temalı resimli çocuk kitaplarında yer alan değerleri incelemeyi amaçlayan bu çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 14 göç temalı resimli çocuk kitabı ve 9 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunda yer alan resimli çocuk kitapları benzeşik örnekleme yöntemi kullanılarak, çalışmadaki sınıf öğretmenleri ise kolay ulaşılabilir durum örnekleme yönteminden yararlanılarak seçilmiştir. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen değerler kontrol listesi ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Veri toplama araçları geliştirilirken daha önce gerçekleştirilmiş benzer çalışmalardan ve alan uzmanlarının görüşlerinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuş ve böylece araştırmanın bulguları ortaya çıkarılmıştır. İçerik analizi işleminde kodlayıcı güvenirliğini sağlamak için 3 farklı sınıf öğretmeni tarafından değer etiketlemesi yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda göç temalı resimli çocuk kitaplarında en fazla dürüstlük, dostluk, sevgi ve estetik değerlerinin varlığı, en az ise kültürel mirasa sahip çıkma, saygı ve adalet değerlerinin yer aldığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlarla birlikte kitaplarda bulunan değerlere aykırı durumlar da ortaya çıkarılmıştır. Savaş, misafirperverliğe aykırılık, güvensizlik, ırkçılık, tutsaklık, ölüm gibi değerlere aykırı durumların kitaplarda sıkça yer aldığı ortaya çıkmıştır. Bunlara ek olarak sınıf öğretmenleri göç temalı resimli çocuk kitaplarını değer öğretiminde kullanılabilir bir araç olarak görmekte, kitapları dil ve anlatım yönünün korku ve şiddet içermesi nedeniyle de eleştirmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Resimli Çocuk Kitapları, Değer, Göç

A VALUE ANALYSIS STUDY ON IMMIGRATION THEMED CHILDREN'S BOOKS

Öz

This study examines the values in illustrated children's books with the theme of migration. It was designed using a qualitative research designs case study. The research study group consisted of 14 illustrated children's books with the theme of migration and nine primary teachers. The data from the research were collected with the values checklist and semi-structured interview form developed by the researchers. The data obtained were subjected to content analysis and the findings of the research were revealed. As a result of the research, it has been determined that the values of honesty, friendship, love, and aesthetics are the highest in the illustrated children's books with the theme of migration, and protection of cultural heritage, respect, and justice values are the least. Along with these results, situations contrary to the values found in the books were also revealed. It has been revealed that situations contrary to values such as war, hostility, insecurity, racism, captivity, and death are frequently included in the books. At the same time, primary school teachers see immigration-themed children's picture books as a tool that can be used in value teaching, and they criticize the language and expression aspects of the books because they contain fear and violence.

Anahtar Kelimeler

Illustrated Children, Value, Migration

Kaynakça

• Akhan, N. E.; Subaşı, E. ve Açıl, F. B. (2020). Öğretmen Adaylarının Kök Değerlere İlişkin Görüşleri. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 115-134.
• Akyol, T. (2021). A Journey to the Values With Picture Books: A Research on the Value Acquisition of Young Children. International Online Journal of Education and Teaching, 3(1), 1678-1691.
• Altunbay, M. ve Çakır, E. (2018). Çocuk Edebiyatı Ürünlerinde Savaş Ve Göç Olgusu (“Uçurtma Avcısı” ve “Kuş Olsam Evime Uçsam” Adlı Eserler Örneklemi). Sakarya University Journal of Education, 8(2), 96-110.
• Arıcı, M. R. ve Işıtan, S. (2021). Göç ve Mülteci Konulu Resimli Çocuk Kitaplarının İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 683-713.
• Arseven, T. (2016). “Kömür Karası Çocuk” Adlı Romanda Göç Olgusu. (Ed.: M. Günyüz, B.V. Yıldız ve T. Şimşek). III. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri İçinde (s. 45-52). İstanbul: Step Matbaacılık.
• Azizoğlu, Ç.; Gökmenoğlu, T. ve Bozcan, E. Ü. (2018). Çocuk Kitaplarında Değerler KKTC'de Örtük Program Bağlamında Bir Çalışma. Başkent Universty Journal of Education, 5(2), 122-138.
• Barnitz, J. G.; Gipe, J. P. ve Richards, J. C. (1999). Linguistic Benefits of Literature for Children’s Language Performance in Teacher Education Contexts. The Reading Teacher, 52(5), 528-531.
• Bayırlı, H.; Doruk, O. ve Tüfekçi, A. (2020). Öğretmenlerin Değerler Eğitimi Hakkındaki Görüşleri: Afyonkarahisar Örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - ENAD, 8(3), 865-894.
• Bayram, S. (2019). “Gurbet Kuşları” Adlı Eserde Göç Kuramlarının İzini Sürmek. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(1), 113-122.
• Braden, E. G. (2019). Do You Have Papers?: Latinx Third Graders Analyze Immigration Policy Throughcritical Multicultural Literature. Children’s Literature in Education, 50(4), 464–480.
• Bulut, S. (2018). Çocuk Edebiyatında Sığınanlar: Zorunlu Göç Öyküleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 383-410.
• Büyüköztürk, Ş.; Çakmak, E. K.; Akgün, Ö. E.; Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cengiz, Ş. ve Duran, E. (2017). Okul Öncesi Dönemine Ait Hikâye Ve Masallardaki Değerlerin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(191), 205-233.
• Cummins, A. (2016). Refuges and İmmigrants in Children's Fiction. A Journal of the Texas Council of Teachers of English Language Arts, 46(2), 24-29.
• Çetinkaya, F. Ç. ve Durmaz, M. (2020). Çeviri resimli Çocuk Kitaplarının Kültür Aktarımı Açısından İncelenmesi Stili. BoluAbant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 945-959.
• Dilek, A. (2017). Feridun Oral’ın Resimli Hikaye Kitaplarındaki Değerlerin İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(33), 61-86.
• Dirican, R. ve Dağlıoğlu, H. E. (2014). 3-6 Yaş Grubu Çocuklarına Yönelik Yayımlanan Resimli Hikaye Kitaplarının Bazı Temel Değerler Açısından İncelenmesi. Cumhuriyet İnternational Journal of Education, 3(2), 44-69.
• Dolan, A. M. (2014). Intercultural Education, Picturebooks and Refugees: Approaches for Language Teachers. CLELE Journal, 2(1), 92-109.
• Erhan, G. (2020). Resimli Çocuk Kitaplarının Barış Eğitimi Bileşenlerinden “Kültürel Farkındalık” Bileşeni Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 24-46.
• Erlandson, D.; Harris, E.; Skipper, B. ve Allen, S. (1993). Doing Naturalistic Inquiry: A Guideto Methods. Newbury Park: CA: Sage.
• Fernández, M. T.; Fernández, J. S. ve Martín, D. R. (2019). Values and Intercultural Experiences Through Picture Books. The Reading Teacher, 73(2), 205-213.
• Hope, J. (2008). ‘‘One Day We Had To Run’’: The Development of the Refugee Identity in Children’s Literature and its Function in Education. Children’s Literature in Education, 39(4), 295-304.
• Horne, J. C. (2010). Harry and the Other: Answering the Race Question in J. K. Rowling’s Harry Potter. The Lion and the Unicorn, 34(1), 76–104.
• İnal, E. (2021). Resimli Çocuk Kitaplarında Göç Teması ve Kültürlerarası Duyarlılık Bağlamında Anlatı Unsurlarının Kullanımı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0(Ö9), 166-173.
• Kıymaz, M. S. ve Kıymaz, N. (2015). Türk Çocuk Edebiyatındaki Savaş Ve Göç Konulu Hikâyelerin İleri Yavrutürk Çocuk Dergisindeki Örnekleri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Urban Academy, 8(4), 162-172.
• Lukens, R. J.; Smith, J. ve Coffel, C. M. (2013). A Critical Handbook of Children's Literature. Essex: Pearson Education Limited.
• Mallan, K. (2017). Children's Literature in Education. (G. Noblit, Dü.). Oxford University Press: Oxford Research Encyclopedia of Education.
• Melanlıoğlu, D. (2020a). Çocuk Edebiyatındaki Mülteci Kahramanların Yaşadıkları Çatışmalar Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(2), 665-691.
• Melanlıoğlu, D. (2020b). Çocuk Edebiyatındaki Kayıp Mültecilerin İzinde Duyarlılık Eğitimi. Türkiyat Mecmuası - Journal of Turkology, 30(1), 161-179.
• Miles, H. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage.
• Öksüz, H. İ.; Keskin, H. K., ve Çetinkaya, F. Ç. (2018). Sosyal Medya Platformunda En Fazla Önerilen 15 Resimli Çocuk Kitabının Hayat Bilgisi Pogramında Yer Alan Değerler Bakımından İncelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 13-31.
• Özyıldırım, E.; Kurudayıoğlu, M. ve Yıldırım, K. (2021). Çok Kültürlü Sınıf Ortamlarında Öğrencilerin Resimli Çocuk Kitaplarındaki Göçün Nedenleri, Süreci ve Sonucuna Yönelik Tepkileri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(35), 259-289.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2017). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şimşek, T. ve Çiftçi, F. (2021). Mültecilik Temalı Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin 7. Sınıf Türkçe Derslerinde Öğrencilerin Mültecilere Yönelik Tutumlarına Etkisi. Millî Eğitim, 50(1), 715-742.
• Temur, M. ve Ertem, İ. S. (2019). Çocuk Edebiyatında Göç ve Göçmenlik. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 451-466.
• Uysal, S. S. ve Şen, E. (2021). “Kuş Olsam Evime Uçsam” Adlı Çocuk Edebiyatı Yapıtının Göç Olgusu Açısından İncelenmesi. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi - ÇEDED, 4(1), 62-79.
• Ülker Erdem, A.; Aydos, E. H. ve Çoban, A. (2016). Resimli Çocuk Kitaplarında Yer Alan Olumsuz Duygular ve Karakterlerin Kullandığı Baş Etme Stratejileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 914-931.
• Ward, N. A. ve Warren, A. N. (2019). “In Search of Peace”: Refugee Experiences in Children's Literature. The Reading Teacher, 73(4), 405-413.
• Yakar, Y. M. (2017). Türk Çocuk Edebiyatında Göç Olgusu. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (58), 339-353.
• Yılar, R. (2016). İlettiği Değerler Açısından İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler Üzerinde İncelemeler. Journal of Bayburt Education Faculty, 11(2), 490-506.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K.; Aykaç, N. ve Okçu, S. T. (2019). Yaratıcı Drama ve resimli Çocuk Kitapları: Kültürlerarası Duyarlılığı Geliştirmek İçin Örnek Bir Uygulama. Yaratıcı Drama Dergisi, 14(1), 55-72.
• Yılmaz, O. ve Yakar, Y. M. (2018). Türk Çocuk Edebiyatından Sorun Odaklı Yaklaşım. Çocuk ve Medeniyet, 0(2), 22-42.
• Yi, J. H. (2014). "My Heart Beats in Two Places’" : Immigration Storiesin Korean-American Picture Books. Children Korean-American Picture Books, 0(45), 129-144.
• Yiğitbaşı, K. G. (2018). “Yolculuk” Adlı Çocuk Kitabının Greimas’ın Göstergebilimsel Çözümlemesi ile İncelenmesi. Middle East Journal of Refugee Studies, 3(1), 53-79.