TÜRKÇE ÖĞRETMENLERİNİN ÇOKTAN SEÇMELİ SORU HAZIRLAMAYA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 100. Yılda Dünya Dili Türkçe Özel Sayısı 3, 1 - 14, 31.05.2023

Zekiye Yıldırım Suna , Abdurrahman Güzel , Ahmet Benzer

https://doi.org/10.31455/asya.1201939

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmenlerinin çoktan seçmeli soru hazırlama ile ilgili yeterliliklerini tespit etmek ve üst düzey düşünme becerilerini kullanarak çoktan seçmeli soru hazırlama konusunda görüşlerini almaktır. Çalışma, nitel araştırma yönteminin olgubilim modeli kullanılarak yürütülmüştür. Çalışmanın verileri çoktan seçmeli soru hazırlamaya yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden birisi olan ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Çalışma grubunu 14 kadın ve 10 erkek olmak üzere 24 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların, çoktan seçmeli soru hazırlarken öncelik sıralamalarında, %62,5 ile en çok okuma becerisini tercih ettiği, kelime becerisi alanında ise ilk sırada hiç soru hazırlamadıkları tespit edilmiştir. Katılımcıların en az eğitim almak istedikleri beceri alanının da %2,1 ile kelime becerisi olması dikkat çekicidir. Katılımcılara üst düzey düşünme becerilerinin neler olduğu sorulduğunda %71,2’lik kısmı üst düzey düşünme becerilerini doğru bir şekilde ifade ederken %28,8’lik kısmı doğrudan üst düzey düşünme becerileriyle ilgili olmayan kavramları üst düzey düşünme becerisi olarak sıralamıştır. Katılımcıların %91,6’lık kısmı üst düzey düşünme becerilerini derste kullandıklarını ifade etmiş fakat katılımcı görüşlerinden bu durumun var olan araç gereci kullanmaktan öteye gidemediği anlaşılmıştır. Derslerinde üst düzey düşünme becerilerini kullandığını ifade eden katılımcıların %70,8’i çoktan seçmeli soru hazırlarken bu beceriyi kullandıklarını ifade etseler de nasıl yaptıklarına dair bir örnek sunmadıkları, genel konu başlıkları verdikleri ve bu konu başlıklarının da %23,2’sinin alt düzeyde olduğu görülmüştür. Çalışmada katılımcılar beceri alanları, ölçme ve değerlendirme, alan bilgisi ve üst düzey düşünme ile ilgili eğitime ihtiyaç duyduklarını ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Üst Düzey Düşünme, Ölçme ve Değerlendirme, Türkçe Dersi, Çoktan Seçmeli Soru

ADD EN HIGH-LEVEL THINKING SKILLS OF TURKISH TEACHERS MULTIPLE-CHOICE QUESTIONS PREPARATION QUALIFICATIONS USING

Öz

The aim of this study is to determine the competencies of Turkish teachers about preparing multiple-choice questions and to get their opinions on preparing multiple-choice questions by using their high-level thinking skills. The study was carried out using the phenomenology model of the qualitative research method. The data of the study were collected with a semi-structured interview form to prepare multiple choice questions. The study group was selected by the criterion sampling method, which is one of the purposeful sampling methods. The study group consists of 24 Turkish teachers, 14 women and 10 men. Content analysis technique was used in the analysis of the data. As a result of the research, it was determined that the participants preferred reading skill the most with 62.5% in their priority order while preparing multiple-choice questions and they did not prepare any questions in the first place in the field of vocabulary skills. It is noteworthy that the skill area in which the participants want to be trained the least is vocabulary skill with a rate of 2.1%. When the participants were asked what their higher-order thinking skills were, 71.2% of them correctly expressed their higher-order thinking skills, while 28.8% listed the concepts that are not directly related to higher-order thinking skills as higher-order thinking skills. 91.6% of the participants stated that they used high-level thinking skills in the lessons, but it was understood from the participant's views that this situation could not go beyond using the existing tools. Although 70.8% of the participants who stated that they used high-level thinking skills in their lessons, they did not provide an example of how they did it while preparing multiple-choice questions, they gave general topics and 23.2% of these topics were at low level. In the study, the participants stated that they need training on skill areas, measurement and evaluation, content knowledge and high-level thinking.

Anahtar Kelimeler

High-Level Thinking, Measurements and Evaluation, Turkish Lesson, Multiple Choice Questions

Kaynakça

• Adıbatmaz, K. F. & Kutlu, Ö. (2020). Bilimsel Düşünme Becerilerinin Ölçülmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Akar, Z. (2019). Sekizinci Sınıf Türkçe Dersi Yazılı Sınav Sorularının Merkezî Sınav Türkçe Soruları ile Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Muhsine Börekçi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akyol, H., Yıldırım, K., Seyit, A. & Çetinkaya, Ç. (2013). Anlamaya Yönelik Nasıl Sorular Soruyoruz? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 41-56.
• Ar, M. E. (2019). Fen Bilimleri Öğretmenlerine Yönelik Geliştirilen Nitelikli Yaşam Temelli Açık Uçlu Soru Hazırlama Kursunun Uygulanması ve Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Salih Çepni), Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Arap, B. (2015). Ortaokul Türkçe Öğretmenlerinin Metin İşleme Sürecinde Kullandıkları Soruların İncelenmesi: Bir Durum Çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yard. Doç. Dr. Mehmet Tok). Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Arifoğlu, A. (2019). Öğrenci Başarısına Okul Etkisinin Araştırılması: Tımss 2015 Türkiye Verisine Göre Çok Düzeyli Bir Analiz. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Yüksel Kavak). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aslan, C. (2011). Soru Sorma Becerilerini Geliştirmeye Dönük Öğretim Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Soru Oluşturma Becerilerine Etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 236-249.
• Aslanoğlu, E. A. (2022). Beceriler ve Ölçülmesi. İçinde Karakaya (Ed.), Açık Uçlu Soruların Hazırlanması, Uygulanması ve Değerlendirilmesi (s. 2-25). Ankara: Pegem Akademi.
• Ateş, S., Güray, E., Döğmeci, Y. & Gürsoy, F. F. (2016). Öğretmen ve Öğrenci Sorularının Gerektirdikleri Zihinsel Süreçler Açısından Karşılaştırılması. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 4(1), 1-13.
• Batur, Z., Ulutaş, M. & Beyret, T. N. (2019). 2018 L Türkçe Sorularının PISA Okuma Becerileri Hedefleri Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 595-615.
• Bay, D. N. & Alisinanoğlu, F. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerine Verilen Soru Sorma Becerisi Öğretiminin Öğretmenlerin Sorularının Bilişsel Taksonomisine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 80-93.
• Benzer, A. (2019). Türkçe Ders Kitaplarının Pisa Okuma Yeterlik Düzeyleri ile İmtihanı. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 96-109.
• Benzer, A. (2021). Türk Eğitim Sisteminden PISA Ne İstiyor? Neşîde Eğitim, Kültür ve Sanat Dergisi, 5(5), 66-77.
• Benzer, A. (2022a) Çocuklar İçin Dinleme Etkinlikleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Benzer, A. (2022b). Çocuklar için Konuşma Etkinlikleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Brown, H. D. & Abeywickrama, P. (2004). Language Assesment Principles and Classroom Practices. New York: Pearson Education, İnc.
• Büyükalan Filiz, S. (2009). Soru Cevap Yöntemi Eğitiminin Öğretmenlerin Soru Sorma Bilgisi ve Soru Sorma Tekniklerine Etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3), 167-195.
• Cotton, K. (1988). Classroom Questioning. School Improvement Research Series, 5, 1-22.
• Cumhur, F. (2016). Matematik Öğretmeni Adaylarının Soru Sorma Davranışlarının Gelişiminin İncelenmesi: Bir Ders İmecesi Çalışması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Bülent Güven), Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dolapçıoğlu, S. (2022). PISA Düşünme Süreçlerine Dayalı Okuryazarlık Becerilerinin Öğretim Programları Bütünleştirilmesi ve Öğretim. İçinde Dolapçıoğlu (Ed.), Düşünme Süreçlerine Dayalı Okuryazarlık ve Pısa (s. 2-41). Ankara: Pegem Akademi.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Forster, M. (2004). Higher Order Thinking Skills. Research Developments, 11(11), 1.
• Gürbüz, M. Ç. (2014). PISA Matematik Okuryazarlık Öğretiminin PISA Sorusu Yazma ve Matematik Okuryazarlık Düzeyleri Üzerine Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Murat Altun), Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hwang, G., Lai, C., Liang, J., Chu, H., & Tsai, C. (2017). A Long-Term Experiment to İnvestigate The Relationships Between High School Students’ Perceptions of Mobile Learning and Peer İnteraction and Higher-Order Thinking Tendencies. Educational Technology Research and Development, 66(1), 75–93.
• İstanbullu, E. (2021). Okuma Okuryazarlığına Yönelik Soru Sorma Eğitiminin Türkçe Öğretmeni Adaylarının PISA Tarzı Soru Hazırlamalarına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Gökhan Arı), Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Johnson, A. P. (2017). Okuma ve Yazma Öğretimi. (Çeviren: A. Benzer). Ankara: Pegem Akademi.
• Karakaş Yıldırım, Ö. (2020). 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Yazma Etkinliklerinin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 315-325.
• Karatay, H. & Dilekçi, A. (2019). Türkçe Öğretmenlerinin Dil Becerilerini Ölçme ve Değerlendirme Yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 685-716.
• Kavan, N. & Adıgüzel, A. (2021). Türkçe Öğretmenlerinin Salgın Süreci Eğitim Faaliyetlerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Electronic Journal of Education Sciences, 10(19), 138-155.
• Kavan, N. & Çakmak, M. (2023). Evaluation of Turkish Teachers’ Views on Concept Teaching Process, E-International Journal of Educational Research, 14 (2), 120-140. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1192502
• Kılıç, M. Y. (2020). İlkokulda Görev Yapan Öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirmeye Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Asya Studies, 4(14), 31-50.
• Kılınç, Ç. A. (2021). Giriş. İçinde S. A. Altun ve A. Ersoy (Eds.), Nitel Veri Analizi (s. 1-15). Ankara: Pegem Akademi.
• Madsen, H. S. (1983). Techniques in Testing. Oxford University Press, 200 Madison, A ve. New York, NY, 10016.
• Millî Eğitim Bakanlığı. MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Millî Eğitim Bakanlığı. MEB. (2019). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Özdemir, M. & Doğruöz, E. (2021). Bilimsel Araştırma Desenleri. İçinde Cemaloğlu (Ed.), Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Etik (s. 65-98). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Raiyn, J. (2016). The Role of Visual Learning in Improving Students' High-Order Thinking Skills. Journal of Education and Practice, 7(24), 115-121.
• Schraw, G., McCrudden M. T. Lehman, T., & Hoffman, B. (2011). An Overviev of Thinking Skills. İçinde G. Schraw, & D. R. Robinson (Eds.), Assessment of Higher Order Thinking Skills. (s. 19-46) İnformation Age Publishing. Inc
• Turgut, M. F. & Baykul, Y. (2019). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Uysal, P. K. (2022). Türkçe Dersi Sınavlarında Yer Alan Soruların Üst Düzey Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 136-156.
• Ültay, E., Akyurt, H. & Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201.
• Weaver-Hightower, M. B. (2021). Nitel Araştırma Nasıl Yazılır. (Çeviren: S. Turan). Elâzığ: Asos Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D. (2021). PISA’daki Okuma Becerilerine Yönelik Soru Hazırlama Süreci. İçinde Aydın ve Yahşi (Eds.), Pısa ve Okuma Kültürü (s. 235-253). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.