İngiltere Basınında Dağlık Karabağ İşgalleri: The Times (1991-1993)

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 28, 125 - 148, 30.06.2024

Zeynep Kurt , Aydın Yeşilyurt

https://doi.org/10.31455/asya.1465033

Öz

Dağlık Karabağ sorunu uluslararası alanda tam anlamıyla çözülemeyen bir mesele olarak güncelliğini korumaktadır. Hem ulusal hem de uluslararası basında yer bulmaktadır. Multidisipliner yaklaşımla çalışılan bu makale Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’a yönelik gerçekleştirdiği tüm işgallerin “The Times” Gazetesindeki yansımalarını içerik analizi yöntemiyle ele almaktadır. The Times’ın uluslararası, yüksek tiraja sahip, günlük yayımlanan bir gazete olması örneklem olarak seçilmesindeki sebepleri oluşturmaktadır. Gazetenin bölgeye uzaklığına rağmen çatışmaları ne sıklıkla, hangi kategoride haberleştirdiği, hangi kaynak ve aktörleri kullandığı vb. sorunsallarından hareketle, işgallerin 1991 ile 1993 yılları arasında gerçekleşmesinden dolayı söz konusu yıllar makalenin kapsamını oluşturmaktadır. Bu tarihlerde 12 işgal gerçekleşmiştir. Ulaşılabilen alan yazına göre belirtilen yıllarda 12 işgale ilişkin The Times’ta “Dağlık Karabağ” ile ilgili 1991’de 34, 1992’de 87, 1993’te ise 49 olmak üzere toplamda 170 haber yayımlanmıştır. Alınan uzman görüşleriyle sınırlama yöntemi geliştirilmiş, toplamda 39 haber geliştirilen 7 değişken kodlama yolu ile analiz edilmiştir.
Sonuç olarak analizi yapılan 39 haberde The Times’ın; “Ermeniler Saldırıyı Yoğunlaştırıyor, Azerbaycan Bombardımanı” gibi başlıklar atarken; “Anadolu Haber Ajansı, Milliyet Gazetesi” de dâhil 98 kaynağı ve “Süleyman Demirel, Tansu Çiller” gibi 44 aktörü haberlerinde kullandığı saptanmıştır. “Çatışma, savaş, barış” kavramlarını çok sık dile getirirken “işgal” kavramını sütunlarında yalnızca üç kez kullandığı, “katliam” kelimesini ise hiç kullanmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan ve Ermenistan, Dağlık Karabağ, İşgal, The Times, İçerik Analizi

Nagorno-Karabakh Occupations in the British Press: The Times (1991-1993)

Öz

The Nagorno-Karabakh problem remains current as an issue that cannot be fully resolved internationally. It finds coverage in both national and international press. This article, studied with a multidisciplinary approach, discusses reflections of all Armenia's invasions of Nagorno-Karabakh in "The Times" Newspaper. The fact that The Times is an international, high-circulation, daily newspaper is the reason why it was chosen as a sample. Despite the newspaper's distance to the region, how often it reports on conflicts, in which category, which sources and actors it uses, etc. Based on the problematic issues, since the occupations took place between 1991 and 1993, these years constitute the scope of the article. 12 occupations took place during these dates. According to available literature, a total of 170 news stories about "Nagorno-Karabakh" were published in The Times, 34 in 1991, 87 in 1992, and 49 in 1993, regarding 12 occupations in the specified years. The limitation method was developed with expert opinions received, and a total of 39 news stories were analyzed by coding 7 variables.
As a result, in the 39 news analyzed, The Times stated; While making headlines such as "Armenians Intensify Attack, Azerbaijani Bombardment"; It was determined that he used 98 sources, including "Anadolu News Agency, Milliyet Newspaper" and 44 actors such as "Süleyman Demirel, Tansu Çiller" in his news. While he frequently mentioned the concepts of "conflict, war, peace", it was observed that he used the concept of "occupation" only three times in his columns and never used the word "massacre".

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan and Armenia, Nagorno-Karabakh, Occupation, The Times, Content Analysis

Kaynakça

• Abdullahzade, C. (2014). Hukuki Yönleriyle Dağlık Karabağ Sorunu. Ankara:Adalet Yayınevi.
• Abdurrahmanlı, E. (2021). Kosova, Kırım ve Dağlık Karabağ’ın Ayrılmalarının Uluslararası Hukukun Tanıma Kurumu Açısından Değerlendirilmesi. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 379-403.
• Acer, Y. (2020). Ermenistan’ın Karabağ İşgali ve Uluslararası Hukuk. Uluslararası Çalışmalar Dergisi (ULİSA), 7-13.
• AljazeeraTurk. (2014). Kafkasya’nın Açık Hesabı: Dağlık Karabağ. https://www.assam.org.tr/index.php/bolgeler/islam-ulkeleri/ortaasya/azerbaycan/kafkasyanin-acik-hesabi-daglik-karabag.html adresinden 15.04.2021 tarihinde erişildi.
• Allahverdiyev, T. (2010). Azerbaycan ve Ermenistan Arasındaki Karabağ Sorunu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aras, O. N. (2013). Ekonomik ve Siyasi Sonuçları Bakımından Hocalı Katliamı ve Karabağ Sorunu. Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 9(2), 113-122.
• Arslan, G. (2022). Hocalı Katliamının Tarihsel Arka Planı ve Katliamın Türk ve Batı Basınına Yansımaları. Vakanüvis, 7(2), 522-570.
• Aslanlı, A. (2013). Yeni Küresel Mücadelede Kafkasya ve Karabağ Sorunu. Ankara: Eko Avrasya Yayınları.
• Atar, Z. (2005). Dağlık Karabağ'da 1923'ten Günümüze Kadar Yaşanan Gelişmeler. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 1-14.
• BBC. (2020). Dağlık Karabağ Neden Önemli, Azerbaycan ve Ermenistan Arasındaki Sorun Ne Zaman ve Nasıl Başladı? https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54330024 adresinden 09.03.2021 tarihinde erişildi.
• Bell, P. (2001). Content Analysis of Visual Images. (Editör: T. V. L. C. Jewitt). Handbook of Visual Analysis. London: Sage Press.
• Berelson, B. (1952). Content Analysis in Communacition Research. New York: Free Press.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W. (2019). Nitel Araştırmacılar için 30 Temel Beceri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2021). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• Cura, A. & Abay, E. G. (2020). “Azerbaycan’ın İşgal Altındaki Toprakları Karabağ”. https://www.aa.com.tr/tr/azerbaycan-cephe-hatti/azerbaycanin-isgal-altindaki-topraklari-karabag/1989594 adresinden 25.03.2021 tarihinde erişildi.
• Çakı, C. (2021). Ermenistan’ın Karabağ İşgaline Karşı Azerbaycan Propagandasında Müzik ve Milliyetçilik: “Karabağ’ın Sesi” Şarkısı Üzerine İnceleme. Ermeni Araştırmaları, 0(70), 141-164.
• Demirci, H. (2022). Karabağ Sorununun Tarihsel Gelişimi Ve Son Karabağ Mutakabati. Asya Studies, 6(Özel Sayı 2), 19-32.
• Dijk, T. A. V. (1980). An Interdisciplinary Study of Global Structures in Discourse, Interaction, and Cognition. New Jersey: Routledge Press.
• Dijk, T. A. V. (1985). Structures of News in the Press. (Editör: T. A. V. Dijk). Discourse and Communication: New Approaches to the Analysis of Mass Media Discourse and Communication (s. 69-93). New York: Walter de Gruyter Press.
• Dijk, T. A. V. (1988). News Analysis: Case Studies of International and National in the Press. New Jersey: Routledge Press.
• Dijk, T. A. V. (2006). Discourse Analysis: Its Development and Application to the Structure of News. Journal of Communication, 33(2), 20-43.
• Dijk, T. A. V. (2009). News As Discourse (2 ed.). New Jersey: Roudledge Press.
• Dijk, T. A. V. (2020). İdeoloji Nedir? (Çeviren: N. Ateş; Çeviri editörü: B. Ç. Z. Özarslan). İstanbul: Su Yayınevi.
• Doğan, G. E. (2020). Dağlık Karabağ Meselesi: Bölgesel Güvenlik Dinamikleri Üzerine Bir Değerlendirme. Güvenlik Çalışmaları Dergisi 22(2), 197-181.
• Ekici, Y. (2017). Azerbaycan ve Ermenistan Arasında Bitmeyen Dağlık Karabağ Sorunu. Vakanüvis, 2(1), 62-77.
• Ekici, Y. (2022). Dağlik Karabağ'da Ermeni İşgali (1988-1993). Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(29), 134-144.
• Encyclopedia, B. (2021). “Nagorno Karabakh”. https://www.britannica.com/place/Nagorno-Karabakh adresinden 25.05.2021 tarihinde erişildi.
• Eylemer, S. (2016). Avrupa Birliği'nin Dağlık Karabağ Sorununa Yaklaşımı ve Çözüm Sürecindeki Rolü. (Editör: U. B. Yıldız), Avrupa Biriliği'nin Bölgesel İhtilaflara Yönelik Politikaları (s. 101-166). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Eyvazlı, E. (2017). Türk Basınında Dağlık Karabağ Sorunu: Milliyet, Hürriyet, Sabah Gazeteleri Örneği. Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 57-74.
• Eyvazlı, E. (2019). Hocalı Katliamı’na Giden Süreç ve Türk Basınında Hocalı Katliamı. Avrasya İncelemeleri Dergisi, 8(2), 152-173.
• İbadov, A. (2007). Azerbaycan Dış Politikasında Dağlık Karabağ Sorunu ve Ermeni Sorunu: Çözümler Öneriler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir: T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
• Jamalzade, G. (2022). Karabağ Ekonomisinin Geleceğine Bakış: Sürdürebilir Kalkınma Modeli. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Çalışmalar Dergisi, 3(2), 33-44.
• Kamer, K. (2011). Soğuk Savaş Sonrası Kafkasya. Uşak: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Yayınları.
• Kavak, Z. (2014). 22. Yıldönümünde Hocalı Katliamı. İHH İnsani Yardım Vakfı. https://www.ihh.org.tr/public/publish/0/87/hocali-katliami-baski.pdf adresinden 21.04.2021 tarihinde erişildi.
• Kılavuz, İ. T. (2017). Dağlık Karabağ Müzakerelerinin Geleceği. Avrasya Etüdleri, 52(2), 51-78.
• Kurt, H. (2021). The Times Gazetesinde Dağlık Karabağ Olayları (1988-1991). Journal of History and Future, 7(1), 81-97.
• Lieven, A. (1993). Onslaught by Armenians Alarms Turkey and Iran. The Times.
• Mustafayev, B. (2013a). Karabağ'ın İşgal Süreci ve Bölgede Yaşanan Son Olaylar Çerçevesinde Çözüm Arayışları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(49), 281-294.
• Mustafayev, B. (2013b). Sovyetler Döneminde Rusya’nın Dağlık Karabağ Politikası. Karadeniz Araştırmaları, 39(39), 53-68.
• Neuman, W. L. (2022). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar (2 ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Okyay, Z. & Yeşilyurt, A. (2021). Türk Basınında Savaş Haberleri: Sözcü ve Posta Gazeteleri Üzerine Bir Araştırma. (Editör: A. Ç. C. v. G. Sunal), Sosyal ve Beşerî Bilimlerde Araştırma ve Değerlendirmeler (s. 413-448). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Özer, Ö. (2020). Haber Söylem İdeoloji (3 ed.). Konya: Literatürk Academia Yayınevi.
• Özkul, O. & Vermez, H. (2014). Dağlık Karabağ Probleminin Tarihi ve Siyasi Nedenleri. Yeni Türkiye, 60.
• Özyılmaz, E. V. (2013). Geçmişten Günümüze Dağlık Karabağ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 191-208.
• Riffe, D., Lacy, S., Watson, B. & Rico, F. (2019). Analyzing Media Messages Using Quantitative Content Analysis in Research (4 ed.). New Jersey: Roudledge Press.
• Sapmaz, A. & Sarı, G. (2012). Dağlık Karabağ Sorununda Azerbaycan Tarafından Kuvvet Kullanım Olasılığının Analizi. Güvenlik Stratejileri, 8(15), 1-31.
• Sarı, G. (2015). 1915 Tehcirinden 1992 Hocalı’ya Soykırım İddiaları Çerçevesinde Ermeni Sorunu. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 4(2), 91-121.
• Söker, Ç. (2017). Dağlık Karabağ Sorunu’nun Çatışmayı Çözme Perspektifinden İncelenmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(16), 555-574.
• TDK. (2021). Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 23.04.2021 tarihinde erişildi.
• Uzer, U. (2017). Bölgesel Güvenlik Bağlamında Dağlık Karabağ Sorununun Dünya Siyasetindeki Yeri. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(1), 70-76.
• Yıldırım, S. (2020). Türkiye-Azerbaycan İlişkileri ve Dağlık Karabağ Meselesi. Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı. https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/2020/2020Belgeler/Azerbaycan%20ve%20Da%C4%9Fl%C4%B1k%20Karaba%C4%9F.pdf adresinden 10.05.2021 tarihinde erişildi.
• Yılmaz, R. (2013a). Kafkasya'da Çözülemeyen Kördüğüm: Dağlık Karabağ Sorunu. Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi, 2(1), 71-90.
• Yılmaz, R. (2013b). Katliamın Yirminci Yılında Türk Basınında “Hocalı” Yaklaşımı. Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 9(2), 171-210.
• Yürük, E. (2022). İkinci Dağlık Karabağ Savaşı Sonrası Hindistan’ın Güney Kafkasya Politikası. (Editör: İ. K. Ü. A. V. K. Y. Köse), Transkafkasya Jeopolitiği ve Türkiye (s. 205-222). KTÜ Yayınları.