ÇİN-TÜRKİYE ARASINDAKİ MANEVİ BAĞ: TARİH VE İMGELEM

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 17 - 40, 30.06.2022

Zan Tao Çevirmen: Çile Maden Kalkan , Çevirmen: Aylin Yılmaz Şaşmaz

Öz

Bu çalışma, Türk- Çin ilişkilerinin yalnızca devletlerarası bir etkileşimin sonucu değil aynı zamanda geçmişten gelen manevi bir bağa dayandığı varsayımından yola çıkmıştır. 1900’lerde Türkiye Japon modernleşmesini örnek alırken 1920’lerde Japonya’nın Çin’e yönelik emperyalist hırsını keşfeden ve Osmanlı “Türkçülüğü”’nü sorunlarına çözüm gören Çin aydınları; ulusal bağımsızlık, reform ve modernleşme açılarından Türkiye’yi örnek almaya başlamıştır. Eski Türklerin, Çin tarih kayıtlarında ve modern araştırmacılarca nasıl tanımlandığı; 1890’lardan başlayarak Çin entelektüellerinin Batı’nın “hasta adam” olarak çağırdığı iki ülkenin “ortak” kaderine vurguları; Çin’deki modern Türkiye imgelemi ve tarih içindeki değişimi; 1930’larda basılan Türk tarih kitaplarında Çin imgelemi incelenmiştir. Çalışmada, 1940-1970 arası Başkan Mao Zedong’un Kemalist düşünceye yaptığı eleştirilerin, Türk imgelemini de olumsuz etkilediği; Türkiye’de ise aynı dönemlerde Kore Harbi nedeniyle oluşan komünist Çin imgeleminin karşılıklı negatif bir algıyı getirdiği saptanmıştır. Türk tarihçiliğinde, tarih anlatısının Çin tarihini esas alınarak, eski Türklerin görkemini vurgulamak adına yazıldıkları; eski Çin’in Türklerin askerî üstünlüğü altında ezilen bir tasvirinin yapıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarih ve İmgelem, Çin-Türk İlişkileri, Karşılıklı Tanıma

Kaynakça

• Adıbelli, B. (2007). Osmanlıdan Günümüze Türk-Çin İlişkileri (Vol. 183). IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Akgür, Y., & Çakıroglu, E. (2008, 4 29). Şanghay İş Birligi Orgütü. KÖKSAV E-Bülten. KÖK SOSYAL VE STRATEJİK ARAŞTIRMALAR VAKFI.
• Copeaux, E. (2006). Türk tarih tezinden Türk-İslam sentezine. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ekrem, N. H. (2006). Türk-Çin İlişkilerinin Gelişmesi. Uzak Doğu-Pasifik Araştırmaları Masası, 22.
• Eyüp Ersoy, ". (tarih yok). Turkey - China Political Relations. http://www.chinacircle.biz/turkey-china-political-relations/ adresinden alındı
• Fryer, R. N. (1996). The heritage of Central Asia from antiquity to the Turkish expansion. Markus Wiener Publishers.
• Hablemitoğlu, N. (tarih yok). Türkiye - Çin İlişkilerinde Gözardı Edilen Bir Boyut: Hükümet-Çin-Doğu Türkistan. Hakimiyeti Milliye: http://www.hakimiyetimilliye.org/index.php?news=610 adresinden alındı
• Ihsan. (tarih yok). The Gok Turk Empire. All Empires: http://www.allempires.com/article/index.php?q=the_gok_turk_empire adresinden alındı
• İnan, A. (1939). Atatürk ve tarih tezi. Belleten, 3(10), 243-246.
• Kolektif. (1932/2001). Tarih I. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Palabiyik, M. S. (2013). The Ottoman Travellers' Perceptions of the Far East in the Early Twentieth Century. Bilig, 65, 285.
• Togan, İ., Baysal, C., & Kara, G. (2006). Çin kaynaklarında Türkler: Eski T'ang tarihi; (Chiu T'ang-shu), 194a;" Türkler" bölümü;(açıklamalı metin neşri). Türk Tarih Kurumu.
• Türkiye - Çin Halk Cumhuriyeti Ekonomik İlişkileri için Bir Yol Haritası. (2007). Asya Pasifik'te Gündem(7).
• Üngör, Ç. (2006). Perceptions of China in the Turkish Korean War Narratives. Turkish Studies, 7(3), 405-420.
• Bian, Liting 边理庭 (Dü.). (1942). 新土耳其建国史. Duli chubanshe 独立出版社.
• Cheng, ZHonghang程中行 (Dü.). (1928). 土耳其革命史. (Cheng, ZHonghang程中行, Çev.) Minzhi shuju民智书局.
• Cenzhong, Mianzhuan岑仲勉撰. (1958). 突厥集史. 上) Beijing zhonghua shuju 北京中華書局.
• Dai, Dongyang戴东阳. (2000). 康有为《 突厥游记》 稿刊本的差异及其成因. Jindaishi yanjiu近代史研究, 2.
• Dai, Weisen 戴维森; Zeng, Jian 增健; Tong, Shun 同舜. (1996). 从瓦解到新生: 土耳其的现代化历程. Xuelin chubanshe 学林出版社.
• 董正华. (1993). 土耳其现代化道路的基本特点以凯未尔改革为重点. 罗荣渠 (Dü.) içinde, 各国现代化比较研究 (s. 336). 陕西人民出版社.
• E, Shi 恶石. (1922). 祝基玛尔将军胜利. Minguo ribao 民国日报(22).
• 访土耳其代表团团长、外贸部部长科萨德· 图兹曼中土合作前景广阔. (tarih yok). 04 30, 2017 tarihinde http://www.fjsen.com/misc/2007-09/10/content_317363.htm adresinden alındı
• Huang, Weimin 黄维民. (2002). 中东国家通史: 土耳其卷. Shangwu Yinshuguan 商务印书馆.
• 坚决支持土耳其人民的爱国主义斗争. (1960). Renmin Ribao 人民日报(1).
• Le, Nei 勒内; Ge, Lusi 格鲁塞. (1998). 草原帝国. Shangwu yinshuguan 商务印书馆.
• Li, Hongzhang 李鸿章. (tarih yok). 奏陈方今天下大势及分条复陈练兵造船筹饷各事. 同治朝筹办夷务始末 (Cilt 90, s. 5) içinde.
• Lin, Beidian林被甸; Dong, Zhenghua 董正华. (1998). 现代化研究在中国的兴起与发展. 历史研究, 5.
• Luo, Fuhui 罗福惠. (2000). 苏俄 (联) 对孙中山的援助为何既迟又少?——兼论土耳其民族运动的阴影. 华中师范大学学报: 人文社会科学版, 39(2), 43-51.
• Luo, Xİn 罗新. (2016). 从于都斤山到伊斯坦布尔——突厥记忆的遗失与重建. Quanqiushi Pinglun 全球史评论, (2), 77-90.
• Liu, Keshu柳克述. (1926). 新土耳其. Yinwu shuguan商务印书馆.
• Ma, Dazheng 马大正; Xu, Jianying 许建英. (2006). 东突厥斯坦国. 迷梦的幻灭, 27, 28.
• 毛泽东文集 (Cilt 7). (1999). Pekin: Renmin chubanshe 人民出版社.
• 毛泽东说必须结成统一战线战胜帝国主义. (1960). Renmin ribao人民日报(1).
• 毛泽东选集 (Cilt 2). (1991). Renmin chubanshe 人民出版社.
• Rui, Lewei 芮乐伟; Han, Sen 韩森. (2015). 《 丝绸之路新史》. Xinchengxiang新城乡, (8), 73.
• Qu, Qiubai瞿秋白. (1924). 国民革命之士耳其. Xin Qingnian 新青年, 44-60.
• Tang, Zhijun 汤志钧 (Dü.). (1981). 康有为政论集. Zhonghua shuju中华书局.
• Tujue Shang 突厥上. (1975). 旧唐书 (s. 5153) içinde. Zhonghua Shuju 中华书局.
• Xiao, Xiandeng肖宪等. (2001). 沉菏猛药土耳其的凯末尔改革. Nanjing: Nanjing daxue chubanshe 南京大学出版社.
• Xue, Zongzheng薛宗正. (1992). 突厥史. Pekin: Zhongguo shehui kexue chubanshe 中国社会科学出版社.
• Wang, Qingwei汪精卫. Koleksiyon (1929). Guangming shuju光明书局.
• Wei, Liangmo魏良殁. (2005). 突厥汗国与中亚. Xiyu yanjiu 西域研究(3).
• Zan, Tao昝涛. (2011). 现代国家与民族建构: 20 世纪前期土耳其民族主义研究. Sheng huo du shu xin zhi san lian shu dian.
• Zan, Tao昝涛. (2016). 重新发现土耳其. Xinan Caijing Daxue chubanshe 西南财经大学出版社.
• Yazar.yok. (1991). 毁灭与新生I 奥斯曼帝国的现代化历程 (7). Hong Kong: 21. yüzyıl , 102–118.
• You, Waer尤瓦尔; He, Lali 赫拉利. (2014). 人类简史: 从动物到上帝. Pekin: Zhongxin chubanshe 中信出版社 (HARARI Y N. Sapiens: A Brief History of Humankind, 77-131.
• 中国国民革命与戴季陶主义载《瞿秋自选集》. (1985). Pekin: Renmin chubanshe 人民出版社.
• Zuo, Zongtang左宗棠. (1987). 复陈海防塞防及关外剿抚粮运情形折. 左宗棠全集· 奏稿: 卷, 46, 33-41.