Jeopolitik Risklerin Türkiye Turizmine Etkileri: Kamu Politikaları Perspektifinden Bir Analiz

Year 2025, Volume: 36 Issue: 3 - Turizm Tarihi Özel Sayısı, 134 - 149, 01.12.2025

Ayşegül Durucan , Fatma Pınar Eşsiz

https://doi.org/10.17123/atad.1712805

Abstract

Türkiye, Orta Doğu, Kafkasya ve Balkanlar arasında stratejik bir köprü konumunda yer almakta ve bu jeopolitik konum ülkeye önemli avantajlar sağlarken, çeşitli dönemlerde jeopolitik risklerle karşı karşıya kalmasına da neden olmaktadır. Türkiye ekonomisi açısından turizm sektörü, önemli bir gelir ve istihdam kaynağı olmasının yanı sıra, ulaşımdan eğlenceye kadar birçok sektörle doğrudan bağlantılıdır. İleri ve geri bağlantıları güçlü bir yapıya sahip olan turizm sektörü, jeopolitik risklerden kaynaklanan tehditlerden ise olumsuz etkilenmektedir. Örneğin, bölgesel çatışmalar, terör saldırıları veya siyasi istikrarsızlık gibi tehditler turistlerin seyahat etmeyi tercih ettiği destinasyonları değiştirebilmekte ve bu durum, turist sayısında azalmaya, dolayısıyla turizm gelirlerinde de düşmeye neden olabilmektedir. Bu nedenle riskleri yönetmek için stratejik kamu politikalarına ve kriz yönetimi planlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışmanın amacı, Türkiye’de jeopolitik risklerin ülkeye gelen yıllık turist sayısı üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkilerini 1994–2023 dönemine ait verilerle ARDL sınır testi yöntemiyle analiz etmek ve elde edilen bulgular doğrultusunda kamu politikalarının daha etkin biçimde tasarlanmasına katkı sunmaktır.

Keywords

Jeopolitik risk , Turizm sektörü , Kamu politikaları , ARDL

The Impact of Geopolitical Risks on Tourism in Turkiye: An Analysis from the Perspective of Public Policies

Abstract

Turkiye is strategically positioned as a bridge between the Middle East, the Caucasus, and the Balkans. Despite significant advantages, this geopolitical location has exposed the country to various risks at different times. The tourism sector, a vital source of income and employment for the Turkish economy, is closely linked to many other sectors, including transportation and entertainment. With strong forward and backward linkages, the tourism industry is particularly vulnerable to threats arising from geopolitical risks. For instance, regional conflicts, terrorist attacks, or political instability can alter tourists’ destination preferences, leading to a decline in tourist arrivals and consequently in tourism revenues. Therefore, managing these risks requires strategic public policies and effective crisis management plans. The aim of this study is to analyze the short- and longterm effects of geopolitical risks on the annual number of tourists visiting Turkiye using the ARDL bounds testing approach with data addressing the period between 1994-2023 for designing more effective public policies based on the findings.

Keywords

Geopolitical risk , Tourism sector , Public policies , ARDL

References

• Balli, F., Uddin, G. S., and Shahzad, S. J. H. (2019). Geopolitical Risk and Tourism Demand in Emerging Economies, Tourism Economics, 25(6): 997-1005.
• Batuhan, T. (2020). On Birinci Kalkınma Planında Turizm Politikaları, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2) :77-84.
• Bayraktaroğlu, E., Gürsoy, S., Günay, F., and Karakuş, Y. (2021). Geopolitical Risks and International Tourist Arrivals to Turkey: A Causality Study, Anais Brasileiros de Estudos Turísticos: ABET, 11: 1-16.
• Bölük, G., Karkacier, O. (2019). Türkiye'de Turizm Sektörünün Enerji ve Toplulaştırılmış Diğer Sektörler ile Yapısal Analizi: Girdi-Çıktı Modeli Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(2): 390-408.
• Caldara, D., and Iacoviello, M. (2022). Measuring Geopolitical Risk, American Economic Review, 112(4): 1194-1225.
• Carney, M. (2016). Mark Carney: Uncertainty, The Economy and Policy. Speech Given by Mark Carney, Governor of the Bank of England, https://www.bankofengland.co.uk/-/media/boe/files/speech/2016/uncertainty-the-economy-and-policy.pdf Erişim Tarihi: 30/05/2025.
• Çakar, K. (2018). Critical success factors for tourist destination governance in times of crisis: a case study of Antalya, Turkey. Journal of Travel & Tourism Marketing, 35(6), 786–802. https://doi.org/10.1080/10548408.2017.1421495.
• Çakır, M., Bostan, A. (2000). Turizm Sektörünün Ekonominin Diğer Sektörleri ile Bağlantılarının Girdi-Çıktı Analizi İle Değerlendirilmesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 11: 35-44.
• Çımat, A., Bahar, O. (2003). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (6) 2003: 1-18.
• Demir, E., Gozgor, G., and Paramati, S. R. (2019). Do Geopolitical Risks Matter for Inbound Tourism?, Eurasian Business Review, 9: 183-191.
• Demir, E., Simonyan, S., Chen, M. H., and Lau, C. K. M. (2020). Asymmetric Effects of Geopolitical Risks on Turkey's Tourist Arrivals, Journal of Hospitality and Tourism Management, 45: 23-26.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2001), Sekizinci Kalkınma Planı Turizm Özel İhtisas Komisyon Raporu. DPT yayın no: 2589-ÖİK: 601, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2002), Ekonomik ve Sosyal Göstergeler (1950-2001). Ankara.
• Dilek, Ş., Çelik, S., ve Yalçınkaya, Ö. (2019). Döviz kuru oynaklığı ve turizm gelirleri ilişkisi: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(3), 903–918.
• Doğan, M., ve Doğan, Ö. S. (2022). Türkiye’nin Jeopolitiği, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(2): 320-339.
• Dritsakis, N. (2004). Tourism as a long-run economic growth factor: An empirical investigation for Greece using causality analysis. Tourism Economics, 10(3), 305–316. https://doi.org/10.5367/0000000041895094.
• Eşsiz, F. P. (2023). Türkiye'de Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Katkısı: Cumhuriyetten Günümüze, Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 6(5): 28-41.
• Eşsiz, F. P. ve Durucan, A. (2021). Covid-19 Salgınının Seçilmiş Sektörler Üzerindeki Etkileri: Türkiye Ekseninde Bir Değerlendirme, International Journal of Public Finance, 6(2): 193-210.
• Evci, E. (2016). İkinci Dünya Savaşı’nın Akabinde Türkiye’de Turizmi Canlandırma Çabaları, Tarih Araştırmaları Dergisi, 35(60): 213-276.
• Evci, E. (2020) Türkiye’de Turizm ve Tanıtma (Tarihi İncelemeler). Kütüphaneler ve Yayınlar Genel Müdürlüğü, Kültür Eserleri Dizisi-629, Ankara. https://www.academia.edu/43841026/T%C3%9CR%C4%B0YEDE_TUR%C4%B0ZM_VE_TANITMA_Tarih%C3%AE_%C4%B0ncelemeler_ Erişim Tarihi: 15/08/2023.
• Gocer, I., and Kovacs, P. (2023). The Effects of Geopolitical Risks on Tourism Revenues of The Middle East and Asian Countries, Theoretical & Applied Economics, 30(1): 77-90.
• Gülbahar, O. (2009). 1990'lardan Günümüze Türkiye'de Kitle Turizminin Gelişimi ve Alternatif Yönelimler, Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 14(1): 151-177.
• Jiang, Y., Tian, G., Wu, Y., and Mo, B. (2022). Impacts of Geopolitical Risks and Economic Policy Uncertainty on Chinese Tourism‐Listed Company Stock, International Journal of Finance and Economics, 27(1): 320-333.
• Kalkınma Bakanlığı (KB) (2013), Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. Türkiye Büyük Millet Meclisi Karar No: 1041, Karar Tarihi: 02/07/2013, Ankara. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf Erişim Tarihi 10/09/2023.
• Kaplan, M., ve Çelik, T. (2008). Türkiye’de turizm gelirleri, ekonomik büyüme ve döviz kuru ilişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 129–146.
• Kilic, I., ve Balli, F. (2024). Measuring economic country-specific uncertainty in Türkiye. Empirical Economics, 67(4), 1649-1689.
• Lee, C. C., Olasehinde‐Williams, G., and Akadiri, S. S. (2021). Geopolitical Risk and Tourism: Evidence from Dynamic Heterogeneous Panel Models, International Journal of Tourism Research, 23(1): 26-38.
• Lim, C. (1997). Review of international tourism demand models. Annals of Tourism Research, 24(4), 835–849. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00049-2 Oral, M., ve Özdemir, Ü. (2017). Küresel Enerji Jeopolitiğinde Türkiye: Fırsatlar ve Riskler, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6(4): 948-959.
• Payam, M. M. (2020). Turizmde Olası Güvenlik Riskleri: Etkin Risk Ve Güvenlik Yönetimi. İktisadi Ve İdari Bilimlerde Akademik Çalışmalar, 231.
• Pennington-Gray, L., ve Basurto-Cedeno, E. (2023). Integrated stakeholder-centered tourism crisis. Frontiers in Sustainable Tourism, 2, 1209325.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., and Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, 16(3): 289–326.
• Raheem, I. D., and le Roux, S. (2023). Geopolitical Risks and Tourism Stocks: New Evidence from Causality in Quantile Approach, The Quarterly Review of Economics and Finance, 88: 1-7.
• Saint Akadiri, S., Eluwole, K. K., Akadiri, A. C., and Avci, T. (2020). Does Causality Between Geopolitical Risk, Tourism and Economic Growth Matter? Evidence from Turkey, Journal of Hospitality and Tourism Management, 43: 273-277.
• Song, H., and Witt, S. F. (2000). Tourism demand modelling and forecasting: Modern econometric approaches. Oxford: Pergamon.
• Soyu Yıldırım, E. (2023) The Relationship of Geopolitical Risk and Tourism in Turkey: Fourier Toda-Yamamoto Causes Analysis, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (59): 327-347.
• Sweidan, O. D. (2023). Geopolitical Risk Spillover among Nations: Evidence from Russia, GeoJournal, 88(3): 3029-3037.
• Tang, C. F. (2013). Temporal Granger causality and the dynamics relationship between real tourism receipts, real income and real exchange rates in Malaysia. International Journal of Tourism Research, 15(3), 272–284. https://doi.org/10.1002/jtr.1871.
• Tiwari, A. K., Das, D. and Dutta, A. (2019). Geopolitical Risk, Economic Policy Uncertainty and Tourist Arrivals: Evidence from A Developing Country, Tourism Management, 75: 323-327.
• Toker, B. (2007). Türkiye’de Turizm Sektörü Teşviklerinin Değerlendirilmesi, Yönetim ve Ekonomi, 14(2): 81-92.
• Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TURİNG), (2025). Turing’in Tarihçesi. https://turing.tr/turingin-tarihcesi/. Erişim Tarihi: 15/05/2025.
• Tütüncü, A. (2024). Geopolitical Risk and Tourism in Turkey, Review of Economics and Political Science, 9(4): 382-398.
• Ursavaş, U., Yılancı, V., and Ghosh, S. (2025). Geopolitical Risk and Turkiye's Tourism Growth: Testing A Shifting Relationship, Economic Computation & Economic Cybernetics Studies and Research, 59(1): 104-119.
• Vurur, N. S., ve Özdemir, L. (2023). Küresel ve Türkiye Jeopolitik Risklerin BİST Turizm Endeksine Etkisinin Karşılaştırılması, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (C-iasoS 2022 Özel Sayısı): 163-174.
• World Economic Forum (WEF) (2022). Travel and Tourism Development Index 2021: Rebuilding for a Sustainable and Resilient Future. Insight Report May 2022.