OSMANLI HİLAL-İ AHMER CEMİYETİ'NE DESTEK OLMAK İÇİN KURULAN ALMAN YARDIM KOMİTESİ

Year 2022, , 58 - 79, 31.12.2022

Ertuğrul Bayır

https://doi.org/10.56448/ataddergi.1195252

Abstract

Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti ile Alman Kızılhaçı arasında Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları esnasında meydana gelen yardımlaşma seferberliğinin bir örneğini de Birinci Dünya Savaşı yıllarında görüyoruz. Osmanlı Devleti'nin savaşa dâhil olmasıyla birlikte Alman Kızılhaçı Osmanlı cephelerinde Hilal-i Ahmer'e sağlık hizmeti hususunda destek olduğu gibi, cemiyet için Alman halkından yardım toplayacak olan "Alman Yardım Komitesi"nin kurulmasına da öncülük etmişti. Berlin'de kurulan bu komite sayesinde Alman halkı Hilal-i Ahmer'e hem nakdi, hem de ayni yardımda bulunmuş; ülkenin dört bir tarafından toplanan yardımlar İstanbul'a ulaştırılmıştı.
Bu çalışmada, ilk olarak Alman Yardım Komitesi'nin hangi şartlarda kurulduğu ve Hilal-i Ahmer Cemiyeti'ne yardım toplamak için nasıl bir çalışma yürüttüğü hakkında bilgi verilecek; daha sonra Yardım Komitesi'nin Hilal-i Ahmer'e destek olmak amacıyla Almanya'nın farklı şehirlerinde hangi etkinlikler düzenlediği, Alman basınına yansıyan bilgiler ışığında değerlendirilecektir. Ayrıca, Kızılay ve Osmanlı Arşivi belgelerine göre, Yardım Komitesi ve Alman Kızılhaçı tarafından toplanan yardımların İstanbul'a nasıl gönderildiği de burada ortaya konacaktır.

Keywords

Alman Yardım Komitesi, Birinci Dünya Savaşı, Alman Kızılhaçı, Osmanlı Devleti, Hilal-i Ahmer Cemiyeti.

References

• Archives de la Ville et de l'Eurométropole de Strasbourg (AVES); 502 FI 400; 502 FI 403; 502 FI 55; 502 FI 58; 502 FI 399.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA); Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye 5. Şube (DH.EUM.5.Şb), 24/26.
• BOA, Hariciye Nezareti Siyasi Kısım Evrakı (HR.SYS), 2171/4; 2420/69.
• BOA, Hariciye Nezareti Sofya Sefareti (HR.SFR.04..), 650/24.
• BOA, Meclis-i Vükelâ (MV), 246/5.
• Kızılay Arşivi (KA); 18/132; 93/43; 94/105; 94/122; 193/56; 397/72; 578/68; 553/1; 599/26.
• II. Gazeteler; Allgemeine Zeitung (München); Bonner Zeitung; Deutsche Balkan-Zeitung (Sofia); Feldzeitung der Bugarmee; Heimatgruß (Balingen); Knorr-Feldpost (Heilbronn); Kriegsberichte der Handelskammer für den Kreis Mannheim; Rosenheimer Zeitung Heimatsgrüße.
• III. Kitap ve Makaleler
• Alkan, Necmettin, "Alman Kaynaklarına Göre Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Girmesi", 1914'ten 2014'e 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı'nı Anlamak Uluslararası Sempozyumu, 20-21 Kasım 2014, Sempozyum Bildirileri, İstanbul 2015, s. 157-178.
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, C. 1-2: 1914-1995, Alkım Yayınevi, İstanbul 2007.
• Beiträge zur Kriegsheilkunde, Aus den Hilfsunternehmung der Deutschen Vereine vom Roten Kreuz Während des İtalienisch-Türkischen Feldzuges 1912 und des Balkankriegs 1912-13, Hrsg: Central-Komitee der Deutschen Vereine vom Roten Kreuz, Springer Verlag, Berlin 1914.
• Çolak, Mustafa, "Çanakkale Savaşı'nda Yalnız Bırakılan Bir Müttefik: Almanya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na Yardım Çabaları", Türkler, C. 13, Edt: H. Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, s. 673-684. Deutschland in der Notwehr gegen Überfall, Barbarei und Heuchelei, Betrachtungen der "Bremer Nachrichten" über den Völkerkrieg 1914/1915, Carl Schünemann Verlag, Bremen 1915. Eckart, Wolfgang U., Medizin und Krieg: Deutschland 1914-1924, Ferdinand Schöning Verlag, Paderborn 2014.
• Gabriel, Richard A. und Karen S. Metz, A History of Military Medicine, From Ancient Times to The Middle Ages, Band I-II, Greenwood Pres, New York 1992.
• Kreiser, Kalus, "Das Osmanische Reich: Zerreißprobe am Bosporus", Der Weg in den Ersten Weltkrieg (Wegmarken), Thilo Kößler, Norbert Seitz (Hrsg.), Deutschlandradio März 2014, s. 61-71.
• Machalett, Gerd und Ernst-Jürgen Finke, "Die Medizinische Versorgung der Deutschen Militärmission in Vorderasien 1914-1918", Wehrmedizinische Monatschrift, 59/2015, s. 248-258.
• Riesenberg, Dieter, Das Deutsche Rote Kreuz, Eine Geschichte 1864-1990, Ferdinand Schöning Verlag, München 2002.
• Rote Kreuz-Vereinigung Kusel, Hebersicht über die Tätigkeit von Kriegsbeginn bis 31 Dezember 1915, (y.y) 1916.
• https://www.scribd.com/document/80987994/aerzte1wk-1 (Erişim Tarihi: 16.03.2022).