Amerikalı, Fransız, Rus Gözüyle 1960 Türk İhtilali

Year 2020, Volume: 2 Issue: 1, 206 - 211, 23.06.2020

Osman Nazım Kara

Abstract

27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi ve sonrasında Türk siyasi hayatında yaşanan gelişmeler, hem cumhuriyet tarihine hem de Türkiye'nin 1960'tan günümüze geçen 60 yıllık siyasi yaşantısına etkileri bakımından önemlidir. Öyle ki Demokrat Parti yönetimine son veren müdahale Amerika, Fransa ve Rusya gibi dönemin büyük devletleri tarafından da ilgiyle takip edilmiş, bunun bir örneği olarak da Amerikalı bilim insanı Walter F. Weiker 1959 yılında gelmiş olduğu Türkiye'de 1961 yılının Nisan ayına kadar bulunmuş 27 Mayıs Askeri Müdahalesi ve sonrasında yaşanan gelişmeleri takip ederek notlar düşmüş, izlenimlerini kitaplaştırmış, eser 1963 yılının sonlarında “ The Turkish Revolutıon 1960-1961 “ adıyla Brookings Enstitüsü tarafından yayınlanmıştır. Kitap üç ana bölüme ayrılırken 1960 Türk İhtilali başlığı altında “İhtilalin Zemini”, “Düşürülen Rejimin Yargılanması”, “Akademik Özgürlük ve Yüksek Öğretim Meseleleri”, “1961 Anayasa’nın Yapılışı”, “Yeni Partiler ve Eski Oylar”, “Hükümet İdaresinde Askerler” başlıkları altında Weiker, Türkiye’de bulunmuş olduğu dönemde Türk siyasal hayatı ile ilgili gözlemlerine yer vermiştir. Yedinci başlık olan “Daha Geniş Açıdan Bakış “ isimli bölümde Amerika’nın askeri müdahaleye bakış açısı üzerinde durulmuştur. İkinci ana bölüm esere 1966 yılında eklenmiş olan “Türkiye’de Ordunun Rolü” adlı başlık olup bu bölümde Dijon Üniversitesin de 27 Mayıs ve Türkiye’de Ordunun Rolü konusunda düzenlenen açık oturumda Fransız bir albayın okuduğu rapor ile yapılan görüşmeler eklenmiştir. Son ana bölümü oluşturan “Ruslara Göre 27 Mayıs ve Sonrası” adlı kısım ise Rusların, Modern Türkiye adıyla yayınlamış oldukları bir eserden alınan 27 Mayıs ve sonrasını anlatan bölümlerden oluşmuş, böylece Amerikalı, Fransız ve Rusların 27 Mayıs askeri müdahalesi ve sonrasında yaşanan gelişmeler ile ilgili görüşlerine yer verilmiştir.

Keywords

27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi, Amerika, Fransa, Rusya