AVRUPA BİRLİĞİNE (AB) UYUM SÜRECİNDE TÜRKİYE VE AVRUPA’DA DAĞLIK SAHALARIN KULLANIMINA YÖNELİK PERSPEKTİFLER (Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı’nın Esasları)

Year 2005, Volume: 10 Issue: 13, 291 - 309, 24.03.2011

Muzaffer Bakırcı

Abstract

Dağlık sahaların daha etkin, verimli ve sürdürülebilir
kullanımına yönelik arayışlar son yıllarda gittikçe önem
kazanmış görünmektedir. Bu önem Birleşmiş Milletler
Teşkilatının 2002 yılını “Dünya dağlar yılı” olarak ilan etmesi
ve konuyu dünya kamuoyunun gündemine getirmesiyle en üst
seviyeye çıkmıştır.
Dağlık sahaların korunması ve sürdürülebilir bir
anlayışla ekonomiye kazandırılması isteği, uzun yıllardır
Türkiye’nin üyesi olmaya çalıştığı Avrupa Birliği’nin de
gündemine daha sık gelmeye başlamış ve bunun bir sonucu
olarak da 1995 yılında Avrupa kongresinin tavsiye kararları
arasında yer alan “Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı” kabul
edilmiştir. Metni imzalayan üye ülkeler için bağlayıcı bir
nitelikte olan Dağlık Bölgeler Şartı, ülkelerin kendi sınırları
içinde yer alan dağlık alanları, komşu ülkelerle işbirliği içinde
kesintisiz olarak korunmasını ve kullanılmasını öngörmektedir
Gerek dağlık sahalarının sahip olduğu potansiyellerin
kullanılması ve ekonomiye kazandırılması, gerekse dünyayla
bütünleşme ve Avrupa Birliğine üyelik sürecinde uyum
şartlarının sağlanması açısından konu Türkiye için ayrı bir
önem taşımakta ve etkili bir şekilde uygulamaya geçilmesini
zorunlu kılmaktadır.
Bu çalışmada dağlık sahaların potansiyelleri ve ülkeler
için önemi, Türkiye topografyası içinde dağlık alanların
görünümü, dağlık alanların daha rantabl kullanılmasına
yönelik uluslararası faaliyet ve çalışmalar (özellikle Avrupa
Birliği ülkelerinde), Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı’nın
öngördükleri ve Türkiye’nin Avrupa Birliğine üyelik sürecinde
dağlık saha kullanımının önemine değinilecek ve Türkiye’de dağlık sahaların mevcut kullanım durumları, potansiyelleri ve
geleceğe yönelik planlama perspektifleri ele alınacaktır.

Keywords

Dağlık Saha, perspektif, Avrupa birliği

References

• BAKIRCI M., 1999- “Doğu Karadeniz Örneğinde Yaylaların “Pazar Yeri” Fonksiyonu” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı: 7 İstanbul
• BAKIRCI M., 2001- “Güneydoğu Anadolu Projesinde (GAP) Sulama Sahası Dışında Kalan Kır Yerleşmelerinin Gelişme Olanakları” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı: 9 İstanbul
• BAKIRCI M., 2002- “Bir Dağlık Bölge Planlaması Olarak Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP)” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı: 10 İstanbul
• C.L.R.A.E., 1995- “Recommendation 14 (1995) on the European Charter of Mountain Regions” Congress of Local and Regional Authorities of Europe. (çeviren: Aysun Özdemir “Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı” TODAİ-Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi. Ankara)
• C.L.R.A.E., 2000- “Recommendation 75 (2000) on the Draft European Outline Convention of Mountain Regions” Congress of Local and Regional Authorities of Europe
• C.L.R.A.E., 2003- “Recommendation 130 (2003) on the European Charter for Mountains” Congress of Local and Regional Authorities of Europe
• COUNCIL OF EUROPE 1995- “Recommendation 1274 (1995) on the Draft European Charter of Mountain Regions” Council of Europe, Parliamentary Assembly.
• COUNCIL OF EUROPE 1999- “Recommendation 1433 (1999) A Quality Label for Mountain Resorts in Europe“ Council of Europe, Parliamentary Assembly.
• DOĞANER S., 1991- “Dağ Turizmine Coğrafi Bir Yaklaşım: Uludağ‟da Turizm” Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilimleri ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi Sayı: 3 Ankara
• DOĞANER S., 1997- “Türkiye‟nin Dağlık Alanlarında Kış Turizmini Etkileyen Coğrafi Etmenler” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı: 7 İstanbul
• DOĞU A.F., 1994- Göller (Honut) Dağında Buzul Şekilleri Yaylalar ve Turizm” Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Sayı: 3 Ankara
• DOĞU A.F., 1996- Üçdoruk (Verçenik) Dağında Buzul Şekilleri Yaylalar ve Turizm” Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Say: 5 Ankara
• GÖNEY S., 1979- “Türkiye Ziraatının Coğrafi Esasları I” İstanbul Üniversitesi Yayını. İstanbul
• I.C.A.L.P.E., “Central-Eastern Europe: Mountain Research in Bulgaria” İnternational Centre for Alpine Environments.
• I.C.A.L.P.E., “Mountain Research and Sustainable Development in Europe: Gaps and Priorities” Icalpe Booklet Series No:1 İnternational Centre for Alpine Environments.
• I.C.A.L.P.E., “Northern Europe: Mountain Research in Sweden” İnternational Centre for Alpine Environments.
• I.C.A.L.P.E., “Southern Europe: Mountain Research in Spain” İnternational Centre for Alpine Environments.
• I.C.A.L.P.E., 1994- “The Place of Forestry in the European Charter of Mountain Regions of the Council of Europe” İnternational Centre for Alpine Environments.
• I.C.A.L.P.E., 1996- “Towards Sustainable Mountain Development in Europe” İnternational Centre for Alpine Environments.
• I.C.A.L.P.E., 1997- “Parliamentary Conferance on A Pan-European Policy for Environments.
• İnternational Centre for Alpine
• I.C.A.L.P.E., 1997- “The Mountainous Areas of the European Union: Problems, İmpacts of Measures Adopted and Necessary Adoptations” İnternational Centre for Alpine Environments.
• SERGÜN Ü., 1994- “Türkiye‟de Kır Nüfusunun Yükselti Kademelerine Göre Dağılışı” İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni Sayı: 11 İstanbul
• SOMUNCU M., 1997- “Doğu Karadeniz Bölümünde Yayla-Dağ Turizminin Bugünkü Yapısı” Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Say: 6 Ankara
• TANOĞLU A., 1947-“Türkiye‟nin İrtifa Kuşakları” Türk Coğrafya Dergisi Sayı: 9-10. Ankara
• TUNÇDİLEK N., 1969 – “Türkiye Eğim Haritası” İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü yayını. İstanbul
• TUNÇDİLEK N., 1977 – “Türkiye‟de Dağlık ve Ormanlık Bölgelerinin Ekonomik Problemleri” İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi. Sayı: 22 İstanbul
• TUNÇDİLEK N., 1978- “Türkiye’nin Kır Potansiyeli ve Sorunları” İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü yayını. İstanbul
• ÜLKER İ., 1987- “Dünya‟da ve Türkiye‟de Dağ Turizmi” Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı. Ankara