BİLECİK İLİNDE ŞERBETÇİOTU ÜRETİMİNİN COĞRAFİ ESASLARI

Year 2011, Volume: 16 Issue: 25, 207 - 228, 24.02.2012

Zafer Başkaya

Abstract

Çok eski zamanlardan beri Mısır ve Eski Yunan’da çeşitli amaçlarla
kullanılan şerbetçiotunun 14.yüzyıldan itibaren Avrupa’da tarımı yapılmaya
başlanmıştır. Daha sonra İngiltere başta olmak üzere, tüm Avrupa’ya ve
Dünya’nın belli başlı yerlerine yayılmıştır.
Türkiye’de ilk şerbetçiotu denemeleri 1930’lu yıllar ile ikinci dünya
savaşı yıllarında başlamıştır. Fakat bu denemeler sonuçsuz kalınca, 1955 yılında
Bilecik ilinin de içerisinde bulunduğu birkaç ilde Tarım Bakanlığı bünyesinde
denemeler tekrar başlatılmıştır. En iyi sonuçların Bilecik çevresinden alınması
sebebiyle 1965 yılından beri Türkiye’de sadece bu ilde şerbetçiotu tarımı
yapılmaktadır.
Dünya’da ve Türkiye’de bira üretiminin en önemli maddelerinden biri
olan şerbetçiotu, kozalağında bulunan bazı kimyasallar sayesinde biraya acılık,
aroma ve muhafaza özellikleri kazandırmaktadır. Türkiye’de şerbetçiotu üretimini
Dünya’nın en büyük bira üreticilerinden biri olan Anadolu şirketler grubuna bağlı
Efes Pilsen bünyesindeki TARBES ile OTGÜL KOOP yönlendirmektedir.
Bira üretimindeki artış şerbetçiotuna olan talebi devamlı olarak
artırmasına rağmen üretim maliyetinin yüksek olması, ürün alım fiyatlarının bazı
yıllar alıcı kuruluşlar tarafından düşük tutulması, üretimde devlet teşviklerinin
olmaması, uğraşının zor olması gibi sebeplerle şerbetçiotu tarımının gelişmesi
arzu edilen seviyeye ulaşamamıştır.
Bu makalede Bilecik ilinde şerbetçiotu üretiminin doğal ve beşeri
coğrafya özellikleri, Türkiye üretimindeki önemi, kullanım alanları, üretimdeki
değişimlerin neden ve sonuçları coğrafi bakış açısıyla incelenmeye çalışılmıştır.
Elde edilen sonuçlar değerlendirilerek sorunlara çözüm önerileri sunulmuştur.

Keywords

Bilecik, Şerbetçiotu, Üretim, Biracılık

References

• BAĞCI, İ., 2005, Şerbetçiotu Tarımı. TARBES (Tarım Ürünleri ve Besicilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.) Yayını, Pazaryeri.
• BAYDAR, H., 2005, Tıbbi, Aromatik ve Keyif Bitkileri Bilimi ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 51, Isparta.
• BAYTOP, T., 1984, Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3255, İstanbul.
• ÇAKICI, H., -YENER H., - AYDIN Ş., 2005, Bilecik-Pazaryeri Yöresi Şerbetçiotu
• Plantasyonlarının Beslenme Durumu, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 42, Sayı:3, İzmir.
• DOĞANAY, H., 1998, Türkiye Ekonomik Coğrafyası . Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• DOĞANAY, H., 2007, Ziraat Coğrafyası. Aktif Yayınevi, Erzurum.
• GÖK, Y., -ZAMAN., 2003, Anamur’da Muz Tarımının Coğrafi Esasları, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 9, Çizgi Kitabevi, Konya.
• İNCEKARA, F., 1964, Endüstri Bitkileri ve Islahı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Cilt:4 No:84, İzmir.
• KOCAOĞLU, M., 1965, Şerbetçiotu ve Yetiştirilmesi. Yenigün Matbaası. Ankara.
• KODAY, S., 2000, Türkiye’de Kivi Üretimi, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 3, Erzurum.
• ÖĞRETİR, K., 1991, Bilecik (Pazaryeri) Koşullarında Şerbetçiotu Su Tüketimi, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Eskişehir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 225, Rapor Serisi No:174, Eskişehir.
• ÖZGÜR, E.M., 1990, Bilecik Coğrafyası. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• TARBES A.Ş., 2000, Şerbetçiotu Üretici Anketleri, Bilecik.
• TÜİK., 2009, Tarım İstatistikleri Özeti 1989-2008, TÜİK Matbaası, Ankara.
• YAYÇEP (Yaygın Çiftçi Eğitim ve Yayım Projesi) Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü Yayım Dairesi Başkanlığı, 2005., Tarla Bitkileri 2, Çiftçi Eğitim ve Yayım Serisi Yayin Seri No:40, Ankara.
• (http://www.bileciktarim.gov.tr/serbetciotu.htm).
• http://www.bitkiseltedavi.com/serbetciotu-hopfen-humulus-lupulus.htm/
• http://www.dogaltedavi.org/v/Serbetci+Otu.jpg.html http://www.fao.org.