TÜRKİYE’DE TÜTÜN (Nicotiana tabacum L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE COĞRAFİ DAĞILIMI Le Developpement Hıstorıque et la Dıspersıon Geographıque de la Cultıvatıon de Tabac en Turquıe

Year 2013, Volume: 18 Issue: 30, 0 - , 31.01.2014

Güven Şahin Nuran Taşlıgil

Abstract

Özet:

Türkiye'de kırsal kesimden şehirlere olan göç, genç nüfusun zirai faaliyetler ve kırsal hayattan uzaklaşma eğilimi zirai yaşamda dikkat çekici gerilemelere neden olsa da Türkiye'de tarım hala büyük öneme sahip bir iktisadi faaliyettir. Türkiye'nin coğrafi konumu ve köklü bir tarım ülkesi kültürünün bulunuyor olması, ihracatında tarımsal ürünlerin hala önemli bir paya sahip oluşu ile tarım önemini korumaktadır. Türk tarım tarihinde tütün her zaman önemli bir yere sahip olmuş üretimi, sanayi ve son yıllarda da tütün mamullerinin toplum sağlığı ve sosyal hayatındaki yeri ile gündemi meşgul etmiştir. Türkiye'de tütün tarımının başlangıcıyla birlikte tüm dünyada "Türk / Şark Tütünü" adıyla tanınır hale gelmesi, yetiştirilişi ile ilgili yapılan yasal düzenlemeler ve söz konusu faaliyetin sağladığı istihdam sayesinde tütün çoğu tarımsal ürün içerisinde özel bir yer edinmiştir. Bu çalışmada Türk tütün tarihi, geçmişten günümüze istatistiksel analizi, tütün yetiştiriciliğinin coğrafi dağılımı ve politikaları değerlendirilmiştir.

 Anahtar Kelimeler: Tütün, Nicotiana tabacum L., Tütün mamulleri, Türk (Şark) tütünü, Tarım coğrafyası, Türkiye.

Résumé:

Malgré la migration citadine de la population provinciale et la tendance du peuple jeune a la vie citoyenne que provoque un récession a la vie vie agricole, l'agriculture porte sans doute un grand importance et effet en Turquie. Cette importance vient de la situation géographique, d'une culture  ancienne et profonde de la vie agricole au pays, et aussi, la proportion toujours importante des produits agricoles a l'exportation du pays. La cultivation du tabac a eu toujours une participation notable a la vie agricole depuis longtemps; la quantité de production, l'industrie et, surtout dans les années prochaines, l'effet sur la santé publique se sont pris compte pour les motifs essentielles. Dés le début, le tabac turc est connu et admis par le nom "Le Tabac Turc/Oriental"; la réglemantation et régulation des methodes de cultivation et l'emploi énorme ont attribués une grande importance au tabac. Dans cette étude détaillée, on a étudié  l'histoire de l'agriculture de tabac, les résultats analitiques, statistiques et numériques, la dispersion géographique, les régulations et la politique agricole de l'état pendant le temps.

 Mots clés: Tabac, Nicotiana tabacum L., Produits de tabac, Le Tabac Turc (Oriental), le terrain géographique agricole, Turquie. 

Keywords

Tütün, Nicotiana tabacum L., Tütün mamulleri, Türk (Şark) tütünü, Tarım coğrafyası, Türkiye.

References

• Anonim, (2013). “Adıyaman Tütün Raporu”, İpekyolu Kalkınma Ajansı, Adıyaman Yatırım Destek Ofisi, s. 37, Adıyaman.
• Anonim, 2013). “Tütün Eksperleri Derneği”, http://www.tutuneksper.org.tr/ , (Son erişim: 02013).
• Arslan, İ., (2009). “İngiliz Konsolos Raporları Işığında XIX. Yüzyıl Ortalarında Drama Sancağı’nda Tütün Yetiştiriciliği ve Ticareti”, Turkish Studies, Sayı: 4/3, s. 154 – 178, Ankara.
• Baydar, H., (2009). “Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi”, Genişletilmiş 3. Baskı, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No: 51, Isparta.
• Borio, G., (2001). “The Tobacco Timeline”, http://www.tobacco.org/resources/history/Tobacco_History21.html, (Son erişim: 02013).
• Bulut, İ., (2006). “Genel Tarım Bilgileri ve Tarımın Coğrafi Esasları (Ziraat Coğrafyası”, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, s. 255, Ankara.
• Ceylan, İ.C., (1995). “Türkiye’de Tütün Politikasının Tarihsel Gelişimi”, Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enst., Basılmamış Doktora Tezi, s. 200, Ankara.
• Conte Corti, E.C., (1946). “Tütün Keyfi: Tütün İçmenin Menşei, Mücadele ve Zaferi”, TEKEL Tütün İnstitüsü Yayınlarından C. Serisi, No. 4, s. 160, İstanbul.
• Çamaş, N., (2006). “Tütün Üretimi, Yaprak Tütün Ticareti ve Sigara Sanayinin Samsun’un Tarımsal ve Sosyo-Ekonomik Yaşamı Üzerindeki Rolleri”, Geçmişten Geleceğe Samsun, I. Kitap, s. 565 – 583, Samsun.
• Darkot, B., (1963). “Türkiye İktisadi Coğrafyası”, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1307, Coğrafya Enstitüsü Yayın No: 51, s. 236, İstanbul.
• Doğanay, H., Coşkun, O., (2012). “Tarım Coğrafyası”, Güncellenmiş II. Baskı, Pegem Akademi, s. 488, Ankara.
• Doğruel, F., Doğruel, A.S., (2000). “Osmanlı’dan Günümüze TEKEL”, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, s. 398, İstanbul.
• DPT, (2004). “VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Tütün ve Tütün Mamulleri Sanayii Özel İhtisas Komisyonu II. Raporu”, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, s. 56, Ankara.
• Er, C., Başalma, D., Ekiz, H., Sancak, C., (2011). “Tarla Bitkileri II.”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2254, s. 235, Eskişehir.
• FAO, (2013). “Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü” Tarım İstatistikleri, http://faostat.fao.org/ , (Son erişim: 24.03.2013).
• Gül, U., Arısoy, H., Sivük, H., Ataseven, Y., (2009). “Alternatif Ürün Projesi Kapsamında Tütün ve Bazı Ürünler Arasında Kârlılık Karşılaştırmaları”, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Yıl: 2009-6, Sayı: 3, s. 215 – 226, Tekirdağ.
• Gümüş, A.H., (2009). “Türkiye’de Tütün Politikaları, Pazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Tütün Eksperleri Derneği, TÜTEV Yay., s. 248, İzmir.
• İzbırak, R., (1984). “Türkiye”, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları: 263, II. Baskı, s. 677, İstanbul.
• Kaptangil, K., (1985). “Tütüncülüğümüzün Dünü, Bugünü ve Yarını”, Cumhuriyet Üniv. Fen – Edebiyat Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 4, s. 53 – 85, Sivas.
• Mercimek, V., (1999). “Tarihi Süreç İçerisinde Türkiye’de Yetiştirilen Tütün Miktarı ve Değişim Sebepleri”, Tütün Eksperler Derneği Bülteni, Sayı: 42, Mart-Nisan 1999. Öner, M., (2003). “Tarihsel Gelişim Sürecinde Milli Tütün Politikalarımız” Tütün Kitabı (Ed. Prof. Dr. Emine Gürsoy Naskali), Kitabevi 195, s. 119 – 138, İstanbul.
• Özavcı, Ö., (2007). “Cumhuriyet’ten Günümüze Türkiye Tütün Ekonomisi ve Politikaları: AB Ülkeleri ile Bir Karşılaştırma”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst., Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, s. 198, Eskişehir.
• Özdemir, M., (2010). “Türkiye’de Tütün Sektörünün Tarihi ve Ekonomik Yapısı”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst., Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, s. 97, Tokat.
• Savaş, R., (1969). “Ticaret ve Endüstri Bitkileri (Özel Tarla Ziraati)”, Kardeş Matbaası, s. 187, Ankara.
• Şahin, G., (2011a). “Coğrafi İşaretler Kapsamında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Tarım Ürünleri”, GAP VI. Tarım Kongresi, 09 – 12 Mayıs 2011, Şanlıurfa.
• Şahin, G., (2011b). “Türkiye’nin Coğrafi İşaretleri”, Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi, 07 – 10 Eylül 2011, İstanbul.
• TAPDK, (2012). “Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu 2011 Faaliyet Raporu”, T.C. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Yay., s. 168, Ankara.
• Taşlıgil, N., (1990). “Manisa Ovaları ve Çevresi”, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, s. 523, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.