Covıd-19’un tüketici alışkanlıklarına etkisi üzerine bir araştırma: Türkiye-Libya karşılaştırması

Year 2021, Volume: 26 Issue: 46, 97 - 108, 20.12.2021

Sevgi ÖZTÜRK Öznur IŞINKARALAR Dilara YILMAZ Merve ŞİMŞEK Hafith Mohammed Sulayman ALMANSOURI Amragia H Mostafa ELAHSADI

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.958864

Abstract

COVID-19 pandemisinin bütün ülkeler üzerinde derin etkileri olduğu görülmektedir. Salgından en çok etkilenen alanlar olan alışveriş merkezleri ise artık eski önemlerini kaybetmeye başlamıştır. Tüketicilerin davranış eğilimleri ve tutumlarında da önemli değişimlerin olduğu bilinmektedir. Alışveriş merkezi organizasyonları üzerinde önemli bir role sahip olan tüketicilerin davranışlarındaki bu değişimlerin tespit edilmesi alışveriş merkezlerinin tekrar eski önemlerini kazanmaları açısından bir gereklilik haline gelmiştir.
Çalışma alışveriş merkezlerini ziyaret eden kişilerin COVID-19 salgını süresince tutumlarında oluşan değişimi tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Türkiye ve Libya’daki tüketicilerin alışveriş merkezlerine karşı olan tutumlarını tespit etmek ve değişimleri sorgulamak amacıyla toplamda 600 kişiyle çevrimiçi anket tekniği kullanılarak veriler toplanmıştır. Daha sonra kadın ve erkek katılımcıların tutumlarındaki farklılıklar SPSS 22 programında bağımsız örneklem t-testi yapılarak sorgulanmıştır. Test sonucunda Türkiye’deki kadın katılımcıların ve Libya’daki erkek katılımcıların tutumları arasında önemli farklılıklar (p<0,005) olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada özellikle Türkiye’de kadın tüketicilerin erkeklere oranla tutumlarındaki değişimlerin daha fazla olduğu, Libya’daki kadın ve erkek tüketicilerde ise Türkiye’de olduğu kadar belirgin bir farklılık olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Keywords

alışveriş merkezleri, COVID-19, tüketicilerin tutumları, Türkiye, Libya

References

• Adıgüzel, M. (2020). COVİD-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Makroekonomik Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar (Covid19-Özel Ek) , 191-221.
• Alameşe, Y. (2021). COVID-19 Salgını Ve İnsani Güvenlik. İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2 (1) , 33-48.
• Atay, L. (2020). COVID-19 Salgını ve Turizme Etkileri. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17 (1), 168- 172.
• Avcı, C., Hassan A. (2019). Turistlerin Mekansal Tercihleri ve Mekânsal Deneyimleri Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Tarihi Yarımada Örneği, Turizm Akademik Dergisi, 6 (1), 91-106.
• Baker, S. R., Farrokhnia, R. A., Meyer, S., Pagel, M., and Yannelis, C. (2020). How does household spending respond to an epidemic? Consumption during the 2020 COVID-19 pandemic (No. w26949). National Bureau of Economic Research.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (COVID-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. 6 (3): 112-142.
• Briggs, D., Ellis, A., Lloyd, A. and Telford, L. (2020). New hope or old futures in disguise? Neoliberalism, the Covid-19 pandemic and the possibility for social change. International Journal of Sociology and Social Policy, Vol. 40 No. 9/10, pp. 831-848.
• Brouder, P. (2020). Reset redux: possible evolutionary pathways towards the transformation of tourism in a COVID-19 world. Tourism Geographies, 22 (3), 484–490.
• Burgaz Uskan, S., Bozkuş, T. (2019). Eğitimde Oyunun Yeri. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), Aralık, 5(2), 123-131.
• Çakıroğlu, I. , Pirtini, S., Çengel, Ö. (2020). Covıd-19 Sürecinde Ve Post-Pandemi Döneminde Yaşam Tarzı Açısından Tüketici Davranışlarının Değişen Eğilimi Üzerine Kavramsal Bir Çalışma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar (Covid19-Özel Ek), 81-103.
• Çakmak, A. Ç. (2012). Ziyaretçilerin Alışveriş Merkezlerini Tercih Etme Nedenlerinin Araştırılması: Karabük Şehir Merkezinde Bir Uygulama. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (2), 195- 215.
• Çelik, F., Yenal, T.H. (2020). Covid-19 ve Hareketsiz Yaşam. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3 (2), 249- 259.
• Deloitte (2020). Covid-19 Salgınının Elektrik Talebine Olan Etkisi İle Türkiye 2020 Büyüme Beklentilerinin İncelenmesi, Nisan 2020.
• Demirdöğmez, M., Taş, H.Y. ve Gültekin, N. (2020). Koronavirüs’ ün (Covid-19) E-Ticarete Etkileri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16 (29), 125- 145.
• Doğru, E, Koçak, E. (2021). Covid-19 Salgınının Turistik Hizmet Sağlayan Konaklama İşletmelerine Etkisi (Fethiye Örneği) . Doğu Coğrafya Dergisi, 26 (45), 106-124.
• Eichenbaum, M. S.,Rebelo, S., andTrabandt, M. (2020). The macroeconomics of epidemics (No. w26882). National Bureau of Economic Research. (Erişim adresi: https://www.nber.org/papers/w26882)
• Güder, F., Güngör, M., Yücekaya, P. (2021). COVID-19 Salgınının Tüketici Davranışları Üzerine Etkisinin Yönetim Stratejileri Bağlamında Değerlendirilmesi. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 3(1), 59-76.
• Ozturk, S., Ayan, E., Isinkaralar, O. (2018). Visual landscape evaluation of Kastamonu clock tower environment as a historical urban area. Fresenius Environmental Bulletin, 27(12), 9617-9625.
• Ozturk, S., Isinkaralar, O.,Kesimoglu, F., (2021c). An Assessment on Shopping Centers as Consumption Places, KUJES 7(1):65-73
• Özçakmak, S., Var, I. (2020). Covid-19 Salgınının Yayılmasını Önleyici Hijyen Uygulamaları. Akademik Gıda 18 (4), 433- 441.
• Öztürk S., Işınkaralar, Ö., (2019). Kastamonu Kent Merkezinde Otopark Sorunsalı: Eleştirel Bir Değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(67), s: 506-511.
• Öztürk, S, Işınkaralar, Ö, Yılmaz, D, Çılgınoğlu, H., (2021b). Bir Kültür Turizmi Destinasyonu Olarak Hasankeyf Örneğinde Ziyaretçi Memnuniyeti, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23 (2).
• Öztürk, S., Işınkaralar, Ö., Yılmaz, D., (2021a). Restorasyon çalışmaları sonrası yerel halkın algı ve tutumları (Kayseri kalesi örneği). Doğu Coğrafya Dergisi 26(45), 183-194.
• Öztürk, S.,Işınkaralar, Ö., Yılmaz, D.,İhtiyar, M. (2020). Koruma Yaklaşımı Olarak Tarihi Bir Güzergâhın Kültür Rotasına Dönüştürülmesi: Kastamonu Örneği. Turizm ve Arastırma Dergisi 9(2), 144-159.
• Pearce, P. L.,Wu, M. Y., De Carlo, M. andRossi, A. (2013). Contemporary Experiences of Chinese Tourists in Italy: An On-site Analysis in Milan. Tourism Management Perspectives, 7, 34-37.
• Savas D.S, Sevik H.,Isinkaralar K., Turkyilmaz, A., Cetin, M. (2021). Thepotential of using Cedrus atlantica Manetti as a biomonitor in theconcentrations of Cr and Mn. Environmental Science and Pollution Research, (in press).
• Savaş, E. (2020). COVID-19 Sürecinde Yas. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 82- 89.
• Stanciu, S., Radu, R.I., Sapira, V., ve Dumitrache, B., (2020). Consumer Behavior in Crisis Situations- Research on the Effects of COVID-19 in Romania. Annals of Dunarea de Jos University of Galati, s.5-13.
• Temir, C. (2020). Covid-19'un Sermaye Piyasaları Üzerine Etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 4 (7), 50- 66.
• Topçu, K. (2011). Alışveriş Alanlarının Mekânsal Kalite Açısından Değerlendirilmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge PlanlamaAnabilim Dalı, Konya.
• Torun, Kayabaşı, E. (2020). COVID-19’un Piyasalara Ve Tüketici Davranışlarına Etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, COVID-19 ÖZEL SAYISI 2, 15-25.
• Turkyilmaz, A., Cetin, M., Sevik, H., Isinkaralar, K., Saleh, E. A. A. (2020). Variation of heavy metal accumulation in certain landscaping plants due to traffic density. Environ-ment, Development and Sustainability, 22(3), 2385–2398.
• Türkyılmaz, A.,Işınkaralar, K. (2020). Sulu Çözeltilerden Aktif Karbon Üzerine Adsorpsiyon İle Antibiyotiklerin Tetrasiklin Ve Penisilin G Giderimi. Mühendislik Bilimleri Ve Tasarım Dergisi, 8(3), 943–951.
• Unurlu, Ç. (2016). Alışveriş Yöneliminin Alışveriş Memnuniyeti Üzerine Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14 (2), 539- 552
• Uslu, Z. (2006). Alışveriş Merkezlerinin Gelişimi: Konya Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yamaguchi, K.,Takebayashi, Y. (2020). Role of Focusing on thePositive Side During COVID-19 Outbreak: Mental Health Perspective From Positive Psychology. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, andPolicy, 12 (1), 49- 50.
• Yu, Z.,Razzaq, A., Rehman, A. et al. (2021). Disruption in global supply chain and socio-economics hocks: a lesson from COVID-19 for sustain able production and consumption. Oper Manag Res.
• Zafar, H., Mirza, I.A., Hussain, W. andIqbal, K. (2020). COVID-19: Maternaland Child HealthCare. UlutasMed J, 6 (3), 180-184.
• Zhao, Y. (2020). COVID-19 as a catalyst for educational change. Prospects, 49, 29-33.