IĞDIR MASALLARINDA ÜNSÜZ DEĞİŞMELERİ VE BENZEŞMELERİ/Consonant Mutatıons and Assımılatıons in The Tales of Iğdır

Year 2017, Issue: 59, 171 - 183, 08.06.2018

Hüsna Kotan

Abstract

Dil biliminin en önemli alanlarından biri ağız araştırmalarıdır. Bu alanla ilgili çalışmalar dünyada ancak 18. yüzyılın sonlarına doğru dil bilginleri tarafından kabul edilmiş, Türkiye’ de ise ağız ile ilgili çalışmalar 19. yüzyılda başlamıştır. Bu araştırmalar akabinde günümüze kadar Anadolu’nun çeşitli il ve yöre ağızları üzerinde derlemeler yapılmış bu malzemelerden hareketle birçok ses bilgisi, şekil bilgisi veya sözlük çalışmaları meydana getirilmiştir. Ağız araştırmaları için en önemli metinler halk anlatılarıdır. Masal ve hikâye gibi bu anlatı türleri derleme yapılan il veya yörenin yaşam tarzı, iklimi, coğrafyası ile ilgili bilgi vermekte, bölge ağzına ait ses ve yapı unsurlarının, söz dağarcığının tespit edilmesine kaynaklık etmektedir. Bu çalışmada Iğdır yöresine ait masallardan hareketle Iğdır ağzındaki ünsüz değişmeleri ve benzeşmeleri incelenerek örneklerle açıklanmaya çalışılacaktır.  Anahtar Kelimeler: Iğdır ağzı, Ünsüz Değişimi, Ünsüz Benzeşmesi, Masal. Abstract Dialect is one of the most important fields of study in Linguistics. The studies about this field in the world have been accepted by the linguists towards the end of the 18th century; and the studies about the field in Turkey started in the 19th century. Soon after these studies, collections upon various dialects of cities and districts in Anatolian Region have been written and with reference to these materials, many phonetics, morphologies and dictionary studies have been carried out. The most important texts for dialect studies are the folk narrations. These types of narrations such as tales and stories give information about the life style, climate, geography of the related city or district, and become a source for determining phonetic and structural elements and vocabulary of the dialect of that region. In this study, with reference to the tales of Iğdır, consonant mutations and consonant assimilation will be analysed and explained with examples. 

Keywords

Iğdır ağzı, Ünsüz Değişimi, Ünsüz Benzeşmesi

References

• Akar, Ali. (2006). “Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları”. Turkish Studies- Türkoloji Araştırmaları Dergisi, (2), s. 41-53.
• Altaylı, Seyfettin. (1994). Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü 1-2. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Aydın, Hidayet. (2012). Iğdır Masalları (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Buran, Ahmet; Alkaya, Ercan. (2007). Çağdaş Türk Lehçeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Buran, Ahmet. (1996). Anadolu Ağızlarında İsim Çekim (Hâl) Ekleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Buran, Ahmet. (1992). Doğu ve Guneydoğu Anadolu Uzerine Arastırmalar II (Ağızlar). Ankara: Boğazici Yayınları.
• Buran, Ahmet. (1999). Çağdaş Türk Lehçeleri. Elazığ: Türkiye ve Türk Dünyası İktisadi ve Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları.
• Caferoğlu, Ahmet. (1995). Anadolu İlleri Ağızlarından Derlemeler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Caferoğlu, Ahmet. (1995). Doğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çağbayır, Yaşar. (2007). Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Efendioğlu, Süleyman. (2009). “Ağrı İli Ağızları”. Turkish Studies. 4/3 Spring, s. 808-840.
• Ercilasun, Ahmet Bican. (2007). Türk Lehçeleri Grameri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ercilasun, Ahmet Bican. (1991). Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I-II. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.