MALİYET KONTROLÜ İÇİN FAALİYET ANALİZİ

Year 2011, Volume: 25 Issue: 3-4, 181 - 211, 25.05.2011

İhsan Yıldıztekin

Abstract

Günümüz işletmeleri örgütsel etkinliği, verimliliği artırmak ve
faaliyetlerin maliyetlerini düşürmek için faaliyete dayalı yönetimi strateji olarak
benimsemeleri gerekir. Ürünler faaliyetleri ve faaliyetler kaynakları tüketir
anlayışıyla bütün süreçlerin ve faaliyetlerin analizini yapılarak, sürekli
gelişmenin kritik bir teknik parçası elde edilir. Üretim için yapılacak
faaliyetlerin kök nedenlerini araştırır ve zaman, kaynak kayıplarını önler.
Birincil amaçlara doğrudan katkı yapan faaliyetlere yönelerek ürün değerinde
üstünlük oluşturur. Üretim ve ticari süreçlerin her birinde meydana gelen
faaliyetleri, yeniden yapılandırarak değer katmayan faaliyetleri ortadan
kaldırabilir. Özellikle ürün maliyetinin önemli bir kısmını oluşturan, genel
üretim maliyetlerinin izlenmesinde ve sorunların sebeplerini kanıtlamada
stratejik bir anlayış kazanmanın iyi bir aracıdır. Faaliyetlerle maliyetler arasında
sebep-sonuç ilişkisi kurularak maliyet dağıtıcıları belirlenir. Çalışma
faaliyetlerinin izlendiği kaynak dağıtıcıları, faaliyetlerin maliyetlerinin izlendiği
(maliyet havuzlarına) faaliyet dağıtıcılar ve maliyet havuzlarında oluşan diğer
maliyet unsurlarının izlendiği maliyet dağıtıcıları belirlenir. Faaliyet
dağıtıcılarıyla maliyet unsurlarına dağıtım yapılır.
Faaliyet dağıtıcıları, kaynak tüketim maliyetlerini belirlemek için
kullanılır. Bunlara maliyet objeleri denir
Birim, takım, ürün ve tesis seviyesinde faaliyete dayalı maliyetler
oluşturulur. Bu maliyetler, en iyi süreç uygulamalarıyla ve en iyi alternatifin
maliyet matrisiyle karşılaştırması yapılarak, her süreçte faaliyet maliyetleri
düşürebilir ya da düşük maliyetli faaliyetler seçilebilir. Süreçteki fonksiyonların
gerekli olup olmadığı, hangi faaliyet ve seçeneğin daha iyi üretime elverişli
olduğu saptanabilir. Aynı ve benzer faaliyetlerle farklı mamullerin
üretilmesinde kullanılacak parçaların oluşturulmasını mümkün kılabilir.
Gereksiz faaliyetleri ortadan kaldırma çalışmalarında kalite, güvenirlilik,
müşterinin arzuladığı özelliklerden fedakârlık yapmadan iyileştirme yapılarak,
en iyi rakip ürün özellikleriyle ve maliyetleriyle kıyaslama yapılır. Alternatif
faaliyetler ve kaynaklar üzerinde odaklanma ile maliyet farklılaştırmayla birlikte
üretimde standartlaşma sağlayarak, sürekli gelişme ve rekabette işletmeye
üstünlük sağlayabilir.

Keywords

Faaliyet analizi, değer katmayan faaliyetleri belirleme, kaliteden ödün vermeden maliyet düşürme

References

• Garrison, Ray H., Horeen, Eric W., (2000)”Managerial Accounting,” University of the Washington, Ninth Edition, Irwin McGraw –Hill,.
• Garrison, Ray H., Horeen, Eric W., (1999) “Managerial Accounting”, University of the Washington, Eighth Edition, Irwin McGraw – Hill,.
• Horngren, Charles, T, Foster George, Dater M.Srikant,(1997) “Cost Accounting”. Prentice Hail International İne.ninth edition
• Karcıoğlu, Reşat, (2000) “Stratejik Maliyet Yönetimi”, Aktif Yayınevi, İstanbul
• Kobu, Bülent, (1994) “Üretim yönetimi”, sekizinci baskı İstanbul, Avcıol, basım- yayım s,322-333
• Kurnaz, Niyazı, (2000 )“Faaliyete Dayalı Maliyetleme Yöntemleri”, www.niyazikurnaz.bz.tc. s.2000,s 5.
• Northrup, By C.Lynn, CPA, CPIM, (2004) “Dynamics of Profit-Focused Accounting” Attaining Sustained Value and Bottom-Line Improvement, Boca Raton, FL., USA. J,Ross Publishing, APICS, The educational society for resource management, Reased, incorporated, 2004, 389. http:// site ebrary.com/lib/ Atatürk/ Doc?id=10.124.755 p. 183
• Özcan, Murat, Rahmi, Yücel, Ayşe Tansel, Çetin (2003) “Mamul ve hizmet maliyetlerini saptanmasında faaliyete dayalı maliyet yönetiminin kullanımı” Mevzuat Dergisi Yıl:6, Sayı: 67 Temmuz
• Raiborn, Cecily, Barfied, Jesse T. Kinney, Michael R. (1999) “Managerial Accounting”, Third Edition, South-Western College Publishing Copyright,
• Susmuş, Türker, (2002)”Maliyet kontrolünün sağlanmasında sorumluluk muhasebesi sisteminin rolü ve zincir otel işletmelerinde uygulanması”, Ege Üni.İ.İ.B.F. İşletme bölümü, Mevzuat Dergisi ISSN,1306-0767 yıl,5 sayı 59 Kasım
• Yurdakul, Mustafa, Yusuf Tansel, İç. (1999) “İmalat firmalarında başarıyı sağlayan koşul ve uygulamaları kriter olarak kullanan bir performans ölçüm sisteminin geliştirilmesi” Gazi Üniv. Müh. Mim Fak.Dergisi Cilt 14,No2,73-90 Ankara [e-mail].
• Yükçü, Süleyman, (1999) “Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi”, Cem Ofset 4, Baskı, İzmir.