BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ

Yıl 2012, Cilt: 26 Sayı: 1, 197 - 215, 08.02.2012

Gökhan Akyüz Akyüz

Öz

Tedarik zincirinin ilk adımını oluşturan tedarikçiler, işletmenin
amaç ve hedeflerine ulaşmasında önemli rol oynamaktadır. İşletme açısından
tedarikçi seçimi, nitel ve nicel birçok kriterin dikkate alınmasını gerektiren çok
kriterli bir karar verme problemidir. Bu tür problemleri çözmede kullanılan ve
nispeten yeni olan yöntemlerden birisi de Bulanık VIKOR yöntemidir. Yöntem,
birbiriyle çelişen kriterler altında alternatifleri sıralayarak uzlaştırıcı çözümü
bulmaya odaklanmaktadır. Bu çalışmada, mobilya parçaları üreten bir firmanın
ambalaj tedarikçisi seçim problemi Bulanık VIKOR yöntemi ile ele alınmış ve
iki alternatifin uzlaştırıcı çözüm olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tedarikçi seçimi, Çok kriterli karar verme, Bulanık VIKOR

Kaynakça

• Ada, E., Kazançoğlu, Y. ve Aracıoğlu, B. (2005) “Stratejik rekabet üstünlüğü sağlamada tedarikçi seçiminin analitik hiyerarşik süreç ile gerçekleştirilmesi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul (25-27 Kasım), ss.605-611.
• Akarte, MM., Surendra, NV., Ravi, B. ve Rangaraj, N. (2001) “Web based casting supplier evaluation using analytical hierarchy process”, The Journal of the Operational Research Society, 52(5), ss.511-522.
• Ali-Mohammad, A., Mahdi, B. ve Zahra, A. (2010) “The critical path definition with fuzzy multi criteria decision making”, IEEE Xplore-Computer and Automation Engineering (ICCAE), 2010 The 2nd International Conference on, Cilt 5 (26-28 Feb. 2010), ss.206-210.
• Bhattacharya, A., Geraghty, J. ve Young, P. (2010) “Supplier selection paradigm: An integrated hierarchical QFD methodology under multiple-criteria environment”, Applied Soft Computing, 10(4), ss.1013-1027.
• Boran, F.E., Genç, S., Kurt, M. ve Akay, D. (2009) “A multi-criteria intuitionistic fuzzy group decision making for supplier selection with TOPSIS method”, Expert Systems with Applications, 36(8), ss.11363- 11368.
• Büyüközkan, G. ve Ersoy, M. Ş. (2009) “Applying fuzzy decision making approach to IT outsourcing supplier selection”, World Academy of Science, Engineering and Technology, No.55, ss.411-415.
• Büyüközkan, G. ve Ruan, D. (2008) “Evaluation of software development projects using a fuzzy multi-criteria decision approach”, Mathematics and Computers in Simulation, 77(5-6), ss.464–475.
• Chen, C.-T., Lin, C.-T. ve Huang, S.-F. (2006) “A fuzzy approach for supplier evaluation and selection in supply chain management”, International Journal of Production Economics, 102(2), ss.289-301.
• Chen, L.Y. ve Wang, T.-C. (2009) “Optimizing partners’ choice in IS/IT outsourcing projects: The strategic decision of fuzzy VIKOR”, International Journal of Production Economics, 120(1), ss.233-242.
• Choy, K.L., Lee, W.B. ve Lo, V. (2002) “An intelligent supplier management tool for benchmarking suppliers in outsource manufacturing”, Expert Systems with Applications, 22(3), ss.213-234.
• Çakır, O. ve Canbolat, M.S. (2008) “A web-based decision support system for multi-criteria inventory classification using fuzzy AHP methodology”, Expert Systems with Applications, 35(3), ss.1367-1378.
• Dağdeviren, M. ve Eraslan, E. (2008) “PROMETHEE sıralama yöntemi ile tedarikçi seçimi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), ss.69-75.
• Dağdeviren, M. ve Eren, T. (2001) “Tedarikçi firma seçiminde analitik hiyerarşi prosesi ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), ss.41-52.
• Dağdeviren, M., Eraslan, E., Kurt, M. ve Dizdar, E.N. (2005) “Tedarikçi seçimi problemine analitik ağ süreci ile alternatif bir yaklaşım”, Teknoloji, 8(2), ss.115-122.
• Ecer, F. ve Küçük, O. (2008) “Tedarikçi seçiminde analitik hiyerarşi yöntemi ve bir uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), ss.355-369.
• Güner, H. ve Mutlu, Ö. (2005) “Bulanık AHP ile tedarikçi seçim problemi ve bir uygulama”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul (25-27 Kasım), ss.473-477.
• Güneri, A.F., Yücel, A. ve Ayyıldız, G. (2009) “An integrated fuzzy-lp approach for a supplier selection problem in supply chain management”, Expert Systems with Applications, 36(5), ss.9223-9228.
• Hong, G.H., Park, S.C., Jang, D.S. ve Rho, H.M. (2005) “An effective supplier selection method for constructing a competitive supply-relationship”, Expert Systems with Applications, 28(4), ss.629-639.
• Hsieh, T.-Y., Lu, S.-T. ve Tzeng, G.-H. (2004) “Fuzzy MCDM approach for planning and design tenders selection in public office buildings”, International Journal of Project Management, 22(7), ss.573–584.
• Karpak, B., Kumcu, E. ve Kasuganti, R. (1999) “An application of visual interactive goal programming: a case in vendor selection decisions”, Journal of Multicriteria Decision Analysis, 8(2), ss.93-105.
• Karpak, B., Kumcu, E. ve Kasuganti, R.R. (2001) “Purchasing materials in the supply chain: managing a multi-objective task”, European Journal of Purchasing & Supply Management, 7(3), ss.209–216.
• Kaya, T. ve Kahraman, C. (2010) “Multicriteria renewable energy planning using an integrated fuzzy VIKOR & AHP methodology: The case of İstanbul”, Energy, 35(6), ss.2517-2527.
• Keskin, G.A., İlhan, S. ve Özkan, C. (2010), “The Fuzzy ART algorithm: A categorization method for supplier evaluation and selection”, Expert Systems with Applications, 37(2), ss.1235-1240.
• Kumar, M., Vrat, P. ve Shankar, R. (2004) “A fuzzy goal programming approach for vendor selection problem in a supply chain”, Computers & Industrial Engineering, 46(1), ss.69–85.
• Kuo, R.J., Wang, Y.C. ve Tien, F.C. (2010) “Integration of artificial neural network and MADA methods for green supplier selection”, Journal of Cleaner Production, 18(12), ss.1161-1170.
• Lee, A.H.I. (2009) “A fuzzy supplier selection model with the consideration of benefits, opportunities, costs and risks”, Expert Systems with Applications, 36(2), Part.2, ss.2879-2893.
• Liu, J., Ding, F.-Y. ve Lall, V. (2000) “Using data envelopment analysis to compare suppliers for supplier selection and performance improvement”, Supply Chain Management: An International Journal, 5(3), ss.143-150.
• Luo, X., Wu, C., Rosenberg, D. ve Barnes, D. (2009) “Supplier selection in agile supply chains:An information-processing model and an illustration”, Journal of Purchasing & Supply Management, 15(4), ss.249–262.
• Min, H. (1994) “International supplier selection: A multi-attribute utility approach”, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 24(5), ss.24-33.
• Moeinzadeh, P. ve Hajfathaliha, A. (2009) “A combined fuzzy decision making approach to supply chain risk assessment”, World Academy of Science, Engineering and Technology, No.60, ss.519-535.
• Opricovic, S. ve Tzeng, G.-H. (2004) “Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 156(2), ss.445–455.
• Öz, E. ve Baykoç, Ö.F. (2004) “Tedarikçi seçimi problemine karar teorisi destekli uzman sistem yaklaşımı”, Gazi Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(3), ss.275-286.
• Özdemir, A. (2010) “Ürün grupları temelinde tedarikçi seçim probleminin ele alınması ve analitik hiyerarşi süreci ile çözümlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 12(1), ss.55-84.
• Özel, B. ve Özyörük, B. (2007) “Bulanık aksiyomatik tasarım ile tedarikçi firma seçimi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(3), ss.415-423.
• Özkan, M. M. (2003), Bulanık hedef programlama, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Özyörük, B. ve Özcan, E.C. (2008) “Analitik hiyerarşi sürecinin tedarikçi seçiminde uygulanması: otomotiv sektöründen bir örnek”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13(1), ss.133-144.
• Sanayei, A., Mousavi, S.F. ve Yazdankhah, A. (2010) “Group decision making process for supplier selection with VIKOR under fuzzy environment”, Expert Systems with Applications, 37(1), ss.24-30.
• Seçme, N.Y., Bayrakdaroğlu, A. ve Kahraman, C. (2009) “Fuzzy performance evaluation in Turkish banking sector using analytic hierarchy process and TOPSIS”, Expert Systems with Applications, 36(9), ss.11699- 11709.
• Shaen, R.F. (2006) “A decision model for selecting technology suppliers in the presence of nondiscretionary factors”, Applied Mathematics and Computation, 181(2), ss.1609-1615.
• Soner, S. ve Önüt, S. (2006) “Çok kriterli tedarikçi seçimi: Bir ELECTRE-AHP uygulaması”, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Aralık Sayısı (4), ss.110-120.
• Tam, M.C.Y. ve Tummala, V.M.R. (2001) “An application of the AHP in vendor selection of a telecommunications system”, Omega, 29(2), ss.171-182.
• Vahdani, B., Hadipour, H., Sadaghiani, J.S. ve Amiri, M. (2010) “Extension of VIKOR method based on interval-valued fuzzy sets”, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 47(9-12), ss.1231- 1239.
• Wang, G., Huang, S.H. ve Dismukes, J.P. (2004) “Product-driven supply chain selection using integrated multi-criteria decision-making methodology”, International Journal of Production Economics, 91(1), ss.1-15.
• Yu, P. L. (1973) “A class of solutions for group decision problems”, Management Science, 19(8), ss.936-946.
• Ek-1. Kriterlerin önem düzeyi Karar verici Kriterler C4 C1 Y Y Y ÇY O ÇY Y Y ÇY ÇY Y Y O Y ÇY Y ÇY Y D O O Y Y Y ÇY D ÇY O
• ÇY ÇY ÇY Y ÇY O Y K
• Ek-2. Kriterler bazında alternatiflerin değerlendirilmesi Alternatif Karar verici Kriterler C4 C1
• Çİ O K O O Çİ O O İ İ O O K O İ İ İ C6 C7 A1 K3 K4 K5 K1 K2 K3 K4 K5 K1 K2 K3 K4 K5 K1 K2 K3 K4 K5 K1 K2 K3 K4 K5 İ Çİ Çİ İ Çİ Çİ İ O Çİ Çİ İ A2 Çİ İ İ Çİ İ K İ O O İ İ O O O O O Çİ K O K K K İ K O O K O K İ K Çİ O K K K ÇK K O İ O İ İ Çİ Çİ O A4 İ Çİ İ İ İ İ İ İ İ İ İ İ O Çİ O O İ