YEREL YÖNETİMLERDE PERSONEL SİSTEMİ ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME

Yıl 2018, Cilt:32 Sayı:1, 119 - 141, 11.01.2018

Sultan Kavili Arap

Öz

Türkiye’de kamu personel rejimi
1980’li yıllardan itibaren yeni liberal politikalarla biçimlenen değişimlerden
etkilenmiştir. Önceleri tekçi ve merkeziyetçi özellikleriyle tanımlanan kamu
personel politikaları, süreç içinde yerini esnek, istihdam biçimlerinin
çeşitlendiği personel politikalarına bırakmıştır. Kamu personel rejiminde
yaşanan dönüşüm doğal olarak yerel yönetimlerin istihdamını da
biçimlendirmiştir. Bu sürecin yansımaları özellikle 2004-2005 yıllarında yerel
yönetimlere yönelik yapılan yasal düzenlemeler sonrasında artarak görülmüştür.

Kamu bürokrasisinin ağır
işleyişinden kurtulmak, maliyeti azaltmak ve merkezi yönetimin denetiminden
kaçmak gibi düşünceler yerel yöneticiler tarafından esnek istihdamın
uygulanmasının gerekçeleri olmuştur. Hizmetin belediye şirketleri ya da
taşeron eliyle gördürülmesi gibi yollar yerel yönetimlerde yeni personel
rejiminin güncel uygulamaları olarak ortaya çıkmış, kamu görevlilerinin iş
güvencesi performansları ile ilişkilendirilmeye başlanmıştır.

Bu araştırma, yerel
yönetimlerin hizmetin üreticisi olmaktan vazgeçtiği bir süreçte personel istihdamında
yaşanan dönüşüm konusunda mevcut durumu saptamaya yönelik betimsel bir
çalışmadır. Makalede yeni liberal politikaların etkisiyle 1980’li yıllardan
itibaren Türkiye’de yerel yönetim personel istihdamına ilişkin yaşanan
değişiklikler 2006-2016 yılları arasındaki gelişmeler ışığında değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Personel Politikaları, Yerel Yönetim Personeli, Esnek İstihdam

PUBLIC PERSONNEL POLICIES: AN ASSESSMENT ON LOCAL GOVERNMENTS

Öz

The public personnel regime in
Turkey has been affected by changes brought about by new liberal policies since
the 1980s. The previous public personnel policies, which were characterized by
monist and centralist features, have given way to new,
flexible employment policies under which a variety of modes of employment are
available. The transformation that has taken place in the public personnel
regime has inevitably shaped employment in local governments. Its reflections
have especially been seen following the legal regulations regarding local
governments introduced in 2004 and 2005.

Considerations
such as getting rid of bureacratic redtape, reducing costs and evading the
control of the central government have formed the basis for flexible employment
for local authorities. Practices such as delegating public services to
municipal companies or to subcontractors have emerged as the latest
applications of the new personnel regime in local governments, and the job
security of public servants has been linked to their performance.

This
study aims to identify the current situation concerning the transformation in
personnel recruitment at a time when local governments have quit their role as
producers of services. The article reviews the changes that have been
introduced in local government personnel recruitment in Turkey due to new
liberal policies since the 1980s in the light of the developments from 2006 to
2016.

Anahtar Kelimeler

Public Personnel Policies, Local Government Personnel, Flexible Employment

Kaynakça

• Akkaya, M. (2014), “Son 4 Ayın İşten Çıkarmalar Raporu”, http://www.tekgida.org.tr/Oku/9268/Son-4-Ayin-Isten-Cikarmalar-Raporu (25.05. 2017,)
• Akkaya, M. (2015), “50 Günde 9741 işçi işten atıldı”, https://www.aydinlik.com.tr/50-gunde-9741-isci-isten-atildi(25.05, 2017)
• Albayrak, S. O. (2016), “Tekçi ve Merkeziyetçi Kamu Personel Rejiminden Kopuş Sürecinde Yerel Yönetimlerin Personel Yönetiminin Analizi” https://drive.google.com/file/d/0BzcleOJwPH26NTdKdWthdkd BZms/view?usp=sharing (08.02.2017)
• Aslan, O. E. (2005), Kamu Personel Rejimi Statü Hukukundan Esnekliğe, TODAİE, Ankara
• Aslan, O. E. (2006), Kamu Personel Rejiminin Anayasal İlkeleri, TODAİE, Ankara
• Aslan, O. E. (2012), Kamu Personel Hukuku, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik, 2007
• Bilgin, K. U.(2007), “Yerel Yönetimlerde Norm Kadro (Belediyeler)”, içinde Belediye Yönetimi (ed. Ayşegül Sabuktay), TODAİE Yayını No:334, s:155-168
• Bozkurt, Ö., Ergun, T. ve Sezen ,S. (1998), Kamu Yönetimi Sözlüğü, TODAİE Yayın No:283, Ankara
• Çöpoğlu, M., (2015), “Belediyelerde İnsan Kaynakları Yönetimi ve Endüstri İlişkileri”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, C:10, S:1, s:163-182
• Denizli Büyükşehir Belediyesi (2017), 2016 Yılı Faaliyet Raporu, http:// www.denizli.bel.tr/userfiles/file/2016_Faaliyet_Raporu.pdf(28.05.2017)
• DESTATIS (2017), “Public Service Person: Germany, Reference Date, Area of Employment, Statistics of Public Service Personnel Germany” , https://www-genesis.destatis.de/genesis/online;jsessionid=B30B82F6EC1 DFCA37A5080B9078CD8A1.tomcat_GO_2_2?operation=previous&levelindex=2&levelid=1499203174915&step=2 (16. 06. 2017)
• DPB (2016), “Kamu Personel İstatistikleri”, http://www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistikler/kamu-personeli-istatistikleri (20.01.2017)
• Gözler, K.(2008), İdare Hukuku Dersleri, 7. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa
• Güler, B. A.(1998), Yerel Yönetimler Liberal Açıklamalara Eleştirel Yaklaşım, 2. Baskı, Ankara: TODAİE Yayını No:280
• Güler, B. A. (2005), Kamu Personeli Sistem ve Yönetim, İmge Kitabevi, Ankara
• Gündüzöz, İ. (2012), Belediye Ekonomisi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara
• Jennings, J. (2016), “Federal Workforce Statistics Sources: OPM and OMB”, https://fas.org/sgp/crs/misc/R43590.pdf, (20.06.2017)
• Kamu Kurum Ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, 2009
• Karahanoğulları, O. (1998), “Yerel Yönetim Personelinin hukuki Yapısına İlişkin Gözlemler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:47, S:1-4, s:279-319
• Kayar, N. (2016), Kamu Personel Yönetimi, 7. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa
• KB (Kalkınma Bakanlığı), (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT, Ankara http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar/Attachments/180/oik554.pdf, (15.04.2017)
• Keleş, R. (1998), Yerinden Yönetim ve Siyaset, 3. Baskı, Cem yayınevi, İstanbul
• Mercimek, Z. (2013), “Mahalli İdarelerdeki Sözleşmeli Personelin Kadroya Geçirilmesi” , TBB İller ve Belediyeler Dergisi, Sayı:781-782 s:37-44
• MİGM (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü) (2007), 2006 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2009), 2008 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2010), 2009 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2011), 2010 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2012), 2011 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2013), 2012 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2014), 2013 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2015), 2014 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2016), 2015 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• MİGM, (2017), 2016 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara
• “MHP'li belediye bin 150 işçiyi işten çıkardı” (2014, 1 Ekim), http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/126015/MHP_li_belediye_bin_150_isciyi_isten_cikardi.html (25.05.2017) ONS (Office for National Statistics) (2017), “ Public Sector Employment, UK: Mar 2017”, https://www.ons.gov.uk/employmentandlabourmarket/ peopleinwork/publicsectorpersonnel/bulletins/publicsectoremployment/mar2017, (01.07.2017)
• Ordu Büyükşehir Belediyesi (2017), 2016 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.ordu.bel.tr/uploads/files/pdf/07a38251-1094-417c-b491-3a061bf38164.pdf, (28.05.2017)
• Sadioğlu, U. ve Ömürgönülşen, U. (2013), “Yerel Özerklik Algılamaları: Türkiye’de İl Belediyeleri Örneği”, Beşinci Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, Türk Belediyeler Birliği Yayını, Ankara, s:343-376
• Sayan, İpek, (2010), “Türkiye’de Kamu Personel Sistemi: İdari, Askeri, Akademik, Adli Personel Ayrımı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64-1, s:143-168
• Şaylan, G.(2000), Kamu Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Yönetimine Geçiş, Kritik ve Reform Önerileri, TESEV Yayınları 18, İstanbul
• United States Census Bureau(2015), “State and Local Government Employment and Payroll Data:March 2015”, https://factfinder.census.gov/faces/nav /jsf/pages/searchresults.xhtml?refresh=t , ( 16. 06. 2017)
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (1965)
• 5393 sayılı Belediye Kanunu (2005)
• 5393 sayılı Belediye Kanunu Genel Gerekçe (2005), http:// www2.tbmm.gov.tr/d22/1/1-1038.pdf (10.06.2017)
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu (2004)
• 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (2005)
• 5355 sayılı Mahalli İdareler Birliği Kanunu (2005)
• 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (2008)
• 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun(2012)