SOSYAL ÇEVRENİN GÖZÜNDEN ÇOCUKLARIN MOBİL İNTERNET DENEYİMLERİ

Year 2021, Issue: 43, 145 - 170, 29.12.2021

Yiğit Emrah Turgut Engin Kurşun

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.827181

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’deki çocukların mobil internet deneyimlerini sosyal çevrenin gözünden ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması niteliğindedir. Çalışma grubu 9-16 yaş grubundaki internet kullanıcısı olan çocukların sosyal çevrelerinde yer alan ebeveynler, akranlar, öğretmenler ve okul yöneticilerden seçilen 84 katılımcıdan oluşmaktadır. Ebeveynler, akranlar ve öğretmen-okul yöneticileri için geliştirilen 3 ayrı görüşme formu ile toplanan veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Sosyal çevreye göre çocukların daha çok evlerinden internete erişim sağladıkları, en fazla akıllı telefonları, eğlence ve iletişim amaçlı etkinlikleri tercih ettikleri görülmüştür. Sosyal çevrenin gözünden çocukların güvenli internet kullanma becerilerinde eksiklik olduğu tespit edilmiştir. Çocukların internette istenmeyen içeriklerle, tanımadığı kişilerle karşılaşmalarının yanı sıra bazılarının da mobil cihazlarından arkadaşlarının fotoğraflarını çekip izinsiz paylaştıkları görülmüştür. Sonuç olarak, çocukların güvenli internet kullanma becerilerini ve dijital mahremiyet konusundaki farkındalıklarını artırmaya yönelik eğitimler verilebilir.

Keywords

Sosyal çevre, Çocuklar, Mobil internet, İnternet becerileri, İnternet etkinlikleri, İnternet riskleri

Supporting Institution

Atatürk Üniversitesi

Project Number

2014232

References

• Anderson, M. and Jiang, J. (2018). Teens, social media and technology 2018. Pew Research Center’s Internet & American Life Project, USA. http://www.pewinternet.org/2018/05/31/teens-social-media-technology-2018/ adresinden erişildi.
• Arslan, H., Çoklar, A. N. ve Şahin, İ. (2012). Rehber Öğretmenlerin; internete yönelik tehberlik açısından yeterliliklerinin değerlendirilmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 7(1), 241–250.
• Aslan, A. (2016). Türkiye’de çocukların güvenli internet kullanımında 2010-2015 yılları arasındaki değişimler ve uygulamaların yansımaları (Yayımlanmamış Doktora Tezi.) Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Aslan, A. ve Karakuş Yılmaz, T. (2017). Türkiye’de Güvenli İnternet Uygulamalarına Yönelik Uygulamalar. Dumlupınar Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 121-143.
• Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin İnternet bağımlılığı ve aile İnternet turumu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 46-57.
• Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma durumu. İlköğretim Online, 11(2), 369-380.
• BTK. (2018). Pazar verileri raporu. https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/pazar-verileri/2018-1 ceyrekraporu-urumdisi.pdf adresinden erişildi.
• Burnukara, P. ve Uçanok, Z. (2010). Ergenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri kullanım olanakları ile sanal ortamda meydana gelen zorbalığa ilişkin betimsel bir inceleme. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 21(2), 47-62.
• Chaudron, S. (2015) Young children (0–8) and digital technology: a qualitative exploratory study across seven countries. Luxembourg: Publications Office of the European Union. http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC93239 adresinden erişildi.
• Çetinkaya, L. ve Sütçü, S. (2016). Çocukların gözüyle ebeveynlerinin bilişim teknolojileri kullanımlarına yönelik kısıtlamaları ve nedenleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(1), 79-116.
• Çoklar, A. N., Güven, C. ve Işık, O. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin internet kullanımı konusunda rehberlik durumları. 4. Uluslararası Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Sempozyumu (ITTES 2016) (pp. 231–243). Elazığ.
• Demirel, M., Yörük, M. ve Özkan, O. (2012). Çocuklar için güvenli İnternet: güvenli İnternet hizmeti ve ebeveyn görüşleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 54-68.
• Eren, E. (2015). Ortaokul ve lise öğrencilerinin eğitimde tablet bilgisayar kullanımına ilişkin algıları ile görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 409-428.
• Eşgi, N. (2013). Dijital yerli çocukların ve dijital göçmen ebeveynlerinin internet bağımlılığına İlişkin algılarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 181–194.
• Güler, H., Şahinkayası, Y. ve Şahinkayası, H. (2017). İnternet ve mobil teknolojilerin yaygınlaşması: fırsatlar ve sınırlılıklar. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 187–207.
• Haddon, L. and Vincent, J. (eds.) (2014). European children and their carers’ understanding of use, risks and safety issues relating to convergent mobile media. Report D4.1. Milano: Unicatt.
• Karahisar, T. (2014). İnternette çocukları bekleyen riskler ve medya okuryazarlığı. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4(4), 82-95.
• Kaşıkçı, D., Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, E. ve Ogan, C. (2014). Türkiye ve Avrupa'daki çocukların İnternet alışkanlıkları ve güvenli İnternet kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39(171), 230.
• Lauricella, A. R. (2013). Çocukların Medya Katılımı (A. Aksakal, Çev.). 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi: 14-15 Kasım 2013 - Bildiriler Kitabı Cilt 2 (s.117-137). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Lenhart, A. (2015). Teen, social media and technology overview. Pew Research Center’s Internet & American Life Project, USA. http://www.pewinternet.org/files/2015/04/PI_TeensandTech_Update2015_0409151.pdf adresinden erişildi.
• Livingstone, S., Haddon, L., Görzig, A. and Ólafsson, K. (2011). EU kids online: final report. LSE, London: EU Kids Online.UK.
• Madden, M., Lenhart, A., Duggan, M., Cortesi, S. and Gasser, U. (2013). Teens and technology 2013. Pew Research Center’s Internet & American Life Project, USA. http://www.pewinternet.org/files/old-media//Files/Reports/ 2013/PIP_TeensandTechnology2013.pdf adresinden erişildi.
• Mascheroni, G. and Ólafsson, K. (2014). Net Children Go Mobile: Risks and opportunities. Second Edition. Milano: Educatt. Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). California: SAGE Publications.
• Mishna, F., Saini, M. and Solomon, S. (2009). Ongoing and online: Children and youth's perceptions of cyber bullying. Children and Youth Services Review, 31(12), 1222-1228.
• Odabaşı, H. F., Varank, İ., Yıldırım, S., Koyuncu, F., Dönmez, O. ve Şumuer, E. (2015). Bilinçli İnternet kullanımı araştırması. http://www.kesfetprojesi.org/kesfet/ adresinden erişildi.
• Ólafsson, K., Livingstone, S. and Haddon, L. (2014). Children’s Use of Online Technologies in Europe. A review of the European evidence base. LSE, London: EU Kids Online. Revised edition.
• Pappas, S. (2012). Parents in the dark about teens' online activities, survey finds. http://www.livescience.com/21156-parents-teens-online-activity.html adresinden erişildi
• Park, Y. J. (2014). My whole world’s in my palm! The second-level divide of teenagers’ mobile use and skill. New Media & Society, 1-19.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants part 1. On the horizon, 9(5), 1-6.
• Price, M. and Dalgleish, J. (2010). Cyberbullying: Experiences, impacts and coping strategies as described by Australian young people. Youth Studies Australia, 29(2), 51-59.
• RTÜK. (2013). Türkiye'de çocukların medya kullanma alışkanlıkları araştırması. İstanbul: Bizim Matbaa.
• Slonje, R. and Smith, P. K. (2008). Cyberbullying: another main type of bullying? Scandinavian Journal of Psychology, 49, 147-154.
• Tokel, S., Başer, D. ve İşler, V. (2013). Türkiye’deki ebeveynlerin çocuklarının internet ve sosyal paylaşım siteleri kullanımına yönelik bilgi seviyeleri ve algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 225-236.
• TÜİK. (2013). 06-15 yaş grubu çocuklarda bilişim teknolojileri kullanımı ve medya, 2013. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866 adresinden erişildi.
• TÜİK. (2018). Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2018. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27819 adresinden erişildi.
• Valkenburg, P.M. and Peter, J. (2009). Social consequences of the Internet for adolescents: A decade of research. Current Directions in Psychological Science, 18 (1), 1-5.
• Vandoninck, S., d'Haenens, L. and Smahel, D. (2014). Preventive measures: how youngsters avoid online risks. (http://www.lse.ac.uk/media@lse/research/EUKidsOnline/EU%20Kids%20III/ Reports/Preventivemeasures.pdf)
• Vincent, J. (2015). Mobile opportunities: exploring positive mobile opportunities for European children. POLIS, The London School of Economics and Political Science, London, UK.
• WAS. (2019). Digital in 2019: Global internet use accelerates. https://wearesocial.com/blog/2019/01/digital-2019-global-internet-use-accelerates adresinden erişildi.
• Yaman, F., Dönmez, O., Kabakçı Yurdakul, I. ve Odabaşı, H. F. (2017). Okul rehber öğretmenleri gözünden ilköğretim öğrencilerinin karşılaştıkları çevrimiçi riskler. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(4), 415–427.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6th ed.). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, E., Şahin, Y. L., Haseki, H. İ. ve Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 133-144.
• Yılmaz, G., Şar A. H. ve Civan, S. (2015). Ergenlerde mobil telefon bağımlığı ile sosyal kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Online Journal Of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(2), 20-37.