İMKB’ye Kayıtlı Sanayi İşletmelerinin Maliyet Yönetim Sistemlerini Uygulama ve Uygulamama Nedenlerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma / A Research on Determination of Reasons for Applying and Not Applying Cost Management Systems of Manufacturing...

Year 2012, Volume: 16 Issue: 1, 477 - 496, 30.05.2012

Reşat Karcıoğlu Meryem Öztürk

Abstract

Özet: Bu çalışmada, maliyet yönetim sistemlerinin (Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, HedefMaliyetleme, Kaizen Maliyetleme, Kalite Maliyet Sistemi, Tam Zamanında Üretim OrtamındaMaliyetleme, Mamul Yaşam Dönemi Maliyetleme) tespit edilmesi ve maliyet yönetim sistemleriniuygulayan işletmelerin bunları hangi amaçlarla uyguladıkları, uygulamayan işletmelerinneden uygulamadıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2011 yılınınŞubat ayında İMKB'ye kayıtlı 154 sanayi işletmesinin 87'sine ulaşılabilmiş ve hazırlanmışolan anket çalışması uygulanmıştır. Anket sonuçları SPSS 15 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir.Çalışmanın sonuçlarına göre, uygulamaya katılan işletmelerde en fazla FaaliyetTabanlı Maliyetleme yönteminin, en az Mamul Yaşam Dönemi Maliyetleme yöntemininuygulandığı belirlenmiştir. Ayrıca, işletmeler maliyet yönetim sistemlerinin avantajlarındanyeterli seviyede faydalandıklarını ifade ederken, maliyet yönetim sistemlerini uygulamayanişletmeler, uygulamama nedeni olarak en fazla sistemler hakkında bilgi sahibi olunmamasınıgöstermektedirler.Anahtar Kelimeler: Maliyet Yönetimi, Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Hedef Maliyetleme,Kaizen Maliyetleme, Kalite Maliyet Sistemi, Tam Zamanında Üretim Ortamında Maliyetleme,Mamul Yaşam Dönemi Maliyetleme
A Research on Determination of Reasons for Applying andNot Applying Cost Management Systems of Manufacturing EnterprisesTraded in ISE
Abstract: In this study, it is aimed to identify cost management systems (Activity BasedCosting, Target Costing, Kaizen Costing, Quality Cost System, Just-in-Time Costing, ProductLife Cycle Costing) and to determine purposes for implementation of cost management systemsin companies and to determine the reasons for companies do not apply. For this purpose,the prepared survey implemented in 87 of 154 industrial companies which are traded in ISEin February of 2011. The survey results were evaluated using SPSS 15 package program.According to the results of the study, it is determined that the most applied method is Activity-Based Costing method and the least applied method is Product Life Cycle Costing method. Inaddition, companies convey that they take advantage of cost management systems in adequatelevels and companies express the reason not to apply the cost management systems as not haveenough knowledge of the systemsKeywords: Cost Management, Activity Based Costing, Target Costing, Kaizen Cost System,Quality Cost System, Just-in-Time Costing, Product Life Cycle Costing

Keywords

Maliyet Yönetimi, Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Hedef Maliyetleme

References

• Allen, M. E. (2006). How to Develop & Maintain Quality, Lotus Press, New Delhi.
• Altınbay, A. (2006). “Etkin Bir Maliyet Yönetim Sistemi Olarak Hedef Maliyetleme Sistemi ve TMMT Uygulaması”, Dumlupınar Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı: 16, Aralık, ss.141 – 164.
• Ansari, S., Bell, J., Okano, H. (2007). “Target Costing: Uncharted Research Territory”, Handbook of Management Accounting Research, Vol:2, pp.507 – 530.
• Campanella, J. (1999). Principles of Quality Costs: Principles, Implementation and Use, 3rd Edition, ASQ Quality Press, USA.
• Clarke, P. J. (1999). Nancy Thorley Hill, Kevin Stevens, “Activity Based Costing in Ireland: Barriers to, and Opportunities for Change”. Critical Perspectives on Accounting, Vol:10, pp. 443 – 468.
• Collier P. M., Agyei-Ampomah, S. (2008). Management Accounting – Risk and Control Strategy, CIMA Publishing, USA.
• Cooper, R. (1995). When Lean Enterprises Collide: Competing Through Confrontation, Harvard Business Scholl Press, USA.
• Dekker, H., Smidt, P. (2003). “A Survey of the Adoption and Use of Target Costing in Dutch Firms”. International Journal of Production Economics, Vol: 84, pp.293–305.
• Doğan, Z. (1998). “Maliyet Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Hedef Maliyetleme”. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(1), 197 – 208.
• Gökçen, G. (2004). “Faaliyet Tabanlı Maliyetlemenin İşletme Kararlarında Kullanılması”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:23, Temmuz 2004, 58 – 67.
• Gündüz, H.E. (1997). Dünya Klasındaki İşletmelerde Bir Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Faaliyetlere Dayalı Maliyet Sistemi ve Bir Uygulama. Ankara: SPK Yayınları, No:99.
• Gürsoy, C.T. (2009). Yönetim ve Maliyet Muhasebesi. (3. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Hacırüstemoğlu, R., Şakrak, M. (2002). Maliyet Muhasebesinde Güncel Yaklaşımlar. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Haftacı, V. (2009). Maliyet Muhasebesi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Innes, J., Mitchell, F., Sinclair, D. (2000). “Activity – Based Costing in the U.K.’s Largest Companies: A Comparison of 1994 and 1999 Survey Results”, Management Accounting Research, Vol:11, pp.349 – 362.
• Ito, Y. (1995). “Strategic Goals of Quality Costing in Japanese Companies”, Management Accounting Research, Vol:6, pp.383-397.
• Kaplan, R. S., Atkinson, A. A. (1998). Advanced Management Accounting, Third Edition, Prentice Hall Inc, USA.
• Karcıoğlu, R. (2000). Stratejik Maliyet Yönetimi – Maliyet ve Yönetim Muhasebesinde Yeni Yaklaşımlar -. Erzurum: Aktif Yayınevi.
• Karcıoğlu, R., Binboğa, G. (2010). “Faaliyete Dayalı Maliyetleme ve Faaliyete Dayalı Yönetimin İşletme Stratejisinin Belirlenmesindeki Rolü”. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(1), 1-13.
• Kırlıoğlu, H., Şahözkan, B.C. (2003). “Tam Zamanında Üretim Sisteminin Muhasebe Uygulamalarına Etkisi: XYZ Porselen İşletmesi Örneği”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 19, Temmuz, 56 – 65.
• Lal, J., Srivastava, S. (2008). Cost Accounting. Fourth Edition. Tata McGraw-Hill Publishing, New Delhi.
• Life Cycle Costing Guideline (2004). Total Asset Management. New South Wales, Treasury, September, p.1.
• Monden, Y., Hamada, K. (1991). “Target Costing and Kaizen Costing in Japanese Automobile Companies”, Journal of Management Accounting Research, Vol: 3, Fall, pp.16 – 34.
• Scarlett, R. C. (2001). Value-Based Management. 2nd Edition. CIMA Publishing, London.
• Sevim, A. (2002). “Stratejik Kar Yönetiminde Çağdaş Bir Araç: Ürün Yaşam Seyri Maliyet Sistemi”. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 4(1), 135-154.
• Sten, B. (2005). “Environmental Costs and Benefits in Life Cycle Costing”, Management of Environmental Quality, Vol: 16, No: 2, pp.107-118.
• Sundara, R. S., Ahmed, M.N (2005). Cost Management. Anmol Publications, New Delhi. Telang A.D., Telang, A. (2010). Comprehensive Maintanance Management-Policies, Strategies and Options, PHI Learning Private Limited, New Delhi.
• Türk, Z. (1999). “Geleceğin Maliyetlerinin Kontrolünde Yeni Bir Yaklaşım: Hedef ve Kaizen Maliyetleme”. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 199-214.
• Uyar, A. (2008). “An Exploratory Study on Quality Costs in Turkish Manufacturing Companies”. International Journal Reliability Management, Vol:25, No:6, pp.604-620.
• Yükçü, S. (1999). Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi. (4.Baskı). İzmir: Cem Ofset Yükçü, S. (2007). Yönetim Muhasebesi. İzmir: Birleşik Matbaacılık.