Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ve Kişisel Sağlık Davranışları ile Depresif Belirtileri Arasındaki İlişkiler

Year 2013, Volume: 17 Issue: 1, 127 - 142, 18.06.2013

Selen Çağlar Bektaş Hikmet Yazıcı Selen Çağlar Bektaş Hikmet Yazıcı Fatma Altun

Abstract

Bu çalışmada, öğretmenlerin kişilik özellikleri ve kişisel sağlık davranışları ile depresif belirtileri
arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırma grubunda yer alan 433 (Kadın= 194, Erkek=
239) öğretmenin demografik bilgileri Bilgi Toplama Formu ile toplanmıştır. Depresif belirtiler, Beck
Depresyon Envanteri, kişilik özellikleri ise Eysenck Kişilik Envanteri ile ölçülmüştür. Kişisel sağlık
davranışları, 12 sağlık davranışını içeren (sigara içme, alkol tüketme, düzenli kahvaltı yapma, uygun
uyku ve çalışma süresi, düzenli fiziksel egzersiz, stresle başa çıkma, dengeli beslenme ile emniyet
kemeri, güneş kremi, telefon ve internet kullanımı) Kişisel Sağlık Davranışları Formu ile belirlenmiştir.
Lojistik regresyon analizi sonuçları, uygun olmayan çalışma performansının (OR=2.95,
95%, GA=1.43-6.08), stresle etkili şekilde başa çıkamamanın (OR= 2.14, 95%, GA=1.12-4.10),
emniyet kemeri kullanmamanın (OR=2.31,95%, GA=1.14-2.66), sağlıksız beslenmenin (OR=2.59,
95%, GA=1.37-4.88) ve düşük dışadönüklük puanlarının (OR=0.67, %95, GA=0.48-0.95) depresif
belirtileri anlamlı düzeyde açıkladığını göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, öğretmenlerdeki depresyonun
önlenmesi ve tedavi edilmesi açısından önem taşımaktadır.

Keywords

Öğretmenler, Kişisel Sağlık Davranışları, Kişilik Özellikleri, Depresif Belirtiler.

References

• Allgöwer, A., Wardle, J. & Steptoe, A. (2001). Depressive symptoms, social support, and personal health behaviors in young men and women. Health Psychology, 20 (3), 223-227.
• Amerikan Psikiyatri Birliği (2005). Psikiyatride Hastalıkların Tanılanması ve Sınıflandırılması Elkitabı, Yeniden gözden Geçirilmiş Baskı (DSM-IV-TR). E. Köroğlu (Çev.), Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Aydemir, Ç., Vedin-Temiz, H. & Göka, E. (2002). Major depresyon ve özkıyımda kognitif ve emosyonel faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 33-39.
• Bakker, A.D., Schaurfeli, W.B., Demerouti, E., Janssen, P.P.M., Van Der Hulst, R. & Brouwer, J. (2000). Using Equity Theory to examine the difference between burnout and depression. Anxiety Stress and Coping, 13 (3), 247-268.
• Barrio, V. D., Moreno-Rosset, C., Lopez-Martinez, R. & Olmedo, M. (1997). Anxiety, depression and personality structure. Personality and Individual Differences, 23 (2), 327-335.
• Bartholow, B.D., Sestir, M.A. & Davis, E.B. (2005). Correlates and consequences of exposure to video game violence: Hostile personality, empathy, and aggressive behavior. Personality and Social Psychology Bulletin, 31 (11),1573-1586.
• Bayram, N. & Bilgel, N. (2008). The prevalence and socio-demographic correlations of depression, anxiety and stress among a group of university students. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 43, 667-672.
• Beer, J. (1992). Burnout and stress, depression and self-esteem of teachers. Psychological Reports, 71, 1331–1336.
• Belloc, N.B. & Breslow, L. (1972). Relationship of physical health status and health practices. Preventive Medicine, 1, 409-421.
• Blazer, D.G., Kessler, R.C., McGonagle, K.A. &Swartz, M. S. (1994). The prevalence and distribution of major depression in a national community sample: The national comorbidity survey. American Journal of Psychiatry, 151, 979
• Borg, M. G. (1990). Occupational stress in British educational settings: A review. Educational Psychology, 10, 103–126.
• Boyle, G. J., Borg, M. G., Falzon, J. M., & Baglioni, A. J. (1995). A structural model of the dimensions of teacher stress. British Journal of Educational Psychology, 65, 49–67.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik, İ. D. Erguvan-Sarıoğlu (Çev.), İstanbul: Kaknüs Yayınları. Cantez, E. (1984). Türkiye’de kullanılan bazı testlerin uygulamalarından elde edilen sonuçlar Eysenk Şahsiyet Testi ile Değerlerin Tetkiki Testi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 14, 53-63.
• Ceylan, A., Özen, Ş., Palancı, Y., Saka, G., Aydın, Y.E., Kıvrak, Y. vd. (2003). Lise son sınıflarda anksiyete-depresyon düzeyleri ve zararlı alışkanlıklar: Mardin çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 144-150.
• Davison, G.C. & Neale, J.M. (2004). Anormal Psikolojisi (7. Baskı). İ. Dağ (Çev. Ed.). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Dick, R. V. & Wagner, U. (2001). Stress and strain in teaching: A structural equation approach. British Journal of Educational Psychology,71 (42), 243-259.
• Eysenck, H.J. & Wilson, G. (1998). Kişiliğinizi Tanıyın (3. Basım). E. Erduran (Çev). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eysenck, S.B.G. & Eysenck, H.J. (1972). The questionnaire measurement of psychoticism. Psychological Medicine, 2, 50-55.
• Farmer, A., Redman, K., Harris, T., Mahmood, A., Sadler, S., Pickering, A., et al. (2002). Neuroticism, extraversion, life events and depression. The British Journal of Psychiatry, 181, 118-122.
• Ferguson, K., Frost, L. ve Hall, D. (2012). Predicting Teacher Anxiety, Depression, and Job Satisfaction. Journal of Teaching and Learning, 8 (1), 28-42.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2008). How to Design and Evaluate Research in Education ( Ed.). New York: McGraw Hill.
• Frederick, T., Frerichs, R.R. & Clark, V. A. (1988). Personal health habits and symptoms of depression at the community level. Preventive Medicine, 17(2), 1731
• Gershuny, B.S. & Sher, K.J. (1998). The relation between personality and anxiety, findings from a 3-year prospective study. Journal of Abnormal Psychology, 107(2), 257-2
• Güven, A. & Yalçınkaya, M. (2002). Okul yöneticilerinde kaygı-iş doyumu ilişkisinin incelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research,7, 178-188.
• Janowsky, D.S., Morter, S., Hong, L. & Howe, L. (1999). Myers Briggs Type Indicator and Tridimensional Personality Questionnaire differences between bipolar patients and unipolar depressed patient. Bipolar Disorders, 1, 98-108.
• Jorm, A. F. , Christensen, H. Henderson, A. S. Jacomb, P.A., Korten, A. E. & Rodgers, B. (2000). Predicting anxiety and depression from personality: Is there a synergistic effect of neuroticism and extraversion?. Journal of Abnormal Psychology, 109 (1), 145-149.
• Kaya, M., Genç, M., Kaya, B. & Pehlivan, E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 18 (2), 137-146.
• Karancı, A.N., Dirik, G. & Yorulmaz, O. (2007). Eysenck Kişilik Anketi-Gözden Geçirilmiş Kısaltılmış Formu’nun (EKA-GGK) Türkiye’de geçerlik ve güvenilirlik çalışması . Türk Psikiyatri Dergisi, 18 (3), 254 -2
• Kovess-Masfety, V., Rios-Seidel, C. & Sevilla-Dedieu, C. (2007). Teachers’ mental health and teaching levels. Teaching and Teacher Education, 23, 1177–1192.
• Lerner, D., Adler, D.A., Rogers, W.H., Chang, H., Lapitsky, L., McLaughlin, T. et al. (2010). Work performance of employees with depression: The impact of work stressors. The Science of Health Promotion, 24 (3), 205-213.
• Lerner, D., Adler, D., Hermann, R.C., Rogers, W.H., Chang, H., Thomas, P. et al. (2011). Depression and work performance: The work and health initiative study. Work Accommodation and Retention in Mental Health, 2, 103-120.
• Lichtenstein, M., Bolton, A. & Wade, G. (1989). Derivation and validation of a decision rule for predicting seat belt utilization. Journal of Family Practice, 28 (3), 289-2
• Lin, E.H.B., Katon, W., Von Korf, M., Ruter, C., Simon, G.E., Oliver, M. et al. (2004). Relationship of depression and diabetes self-care, medication adherence, and preventive care. American Diabetes Association, 27(9), 2154-2160.
• Mosby’s Medical Dictionary (2009). 8th Edition. Elsevier. Retrieved 20 Jun 2012, from http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/health+behavior
• Muris, P., Schmidt, H., Lambrichs, R. & Meesters, C. (2001). Protective and vulnerability factors of depression in normal adolescent. Behavior Research and Therapy, 39, 555-565.
• Öztürk, M. O. & Uluşahin, A. (2008). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları (Yenilenmiş 11. Baskı). Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Pafferbarger, R. S., Lee, I.M. & Leung, R. (1994). Physical activity and personal characteristics associated with depression and suicide in American college men. Acta Psychiatrica Scandinavica, 89, 377-393.
• Patten, C.A., Choi, W.S., Vickers, K.S. & Pierce, J.P. (2001). Persistence of depressive symptoms in adolescents. Neuropsychopharmacology, 25 (5), 589-591
• Pflanz, S. & Ogle, A. (2006). Job stress, depression, work performance, and perceptions of supervisors in military personnel. Military Medicine, 171 (9), 861.
• Ravindran, A.V., Matheson, K., Griffiths, J., Merali, Z. & Anisman, H. (2002). Stress, coping, uplifts, and quality of life in subtypes of depression: A conceptual frame and emerging data. Journal of Affective Disorders, 71(1-3), 1211
• Sanders, C.E., Field, T.M., Diego, M. & Kaplan, M. (2000). The relationship of internet use to depression and social isolation among adolescents. Adolescence, 35(138), 237-242.
• Savaşır, I. & Hisli-Şahin, N. (1997). Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler (1. Basım), Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Sorias, O. (1998). Psikiyatrik derecelendirme ölçekleri. C. Güleç ve E. Köroğlu (Ed). Psikiyatri Temel Kitabı (1. Baskı içinde ss.81-93), Ankara: Pegem Akademi.
• Tekin, G., Amman, M.T. & Tekin, A. (2009). Serbest zamanlarda yapılan fiziksel egzersizin üniversite öğrencilerinin depresyon ve atılganlık düzeylerine etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2),149-157.
• Ünal, S. & Özcan, E. (2000). Depresyonda hazırlayıcı, ortaya çıkarıcı ve koruyucu etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1(1), 41-48.
• Wells, K. B., Stewart, A., Hays, R.D., Burnam, M.A., Rogers, W., Daniels, M. et al., (1989). The functioning and well-being of depressed patients: Results from the Medical Outcomes Study. JAMA, 262, 914-919.