AKKOYUNLU KUTLU BEY VAKFININ XIX. YÜZYILDAKİ DURUMU

Year 2007, Volume: 14 Issue: 33, 227 - 241, 28.02.2010

Yunus Özger

Abstract

Türk tarihinde vakıf müessesesinin geçmişi oldukça eskiye
dayanmaktadır. Anadolu’da Osmanlı Devleti’nden önceki Beylikler
ve diğer Türk devletlerinde de vakıflar tesis edilmiştir. Bunlardan biri
de Oğuzların Bayındır boyuna mensup Akkoyunlular’dır. Bu
çalışmada Akkoyunluların atalarından Kutlu Bey’in hayatı ve
Bayburt yöresinde tesis ettiği vakıflar incelenmiştir. Kutlu Bey,
babası Tur Ali Bey’in ölümünden sonra Akkoyunlular’ın başına
geçmiş ve 1362–1388 yılları arasında hüküm sürmüş ve 1389 yılında
vefat etmiştir. Kutlu Bey’in mezarı Bayburt’un Sinür köyündedir.
Hacı Bey diye de bilinen Kutlu Bey kendi adına Sinür köyünde bir
cami ve zaviye, Cünceği köyünde de bir zaviye yaptırmış ve
masraflarının karşılanması için Bayburt ve Erzincan’ın bazı
köylerinden araziler vakfetmiştir.

Keywords

Akkoyunlular, Kutlu Bey, Vakıf, Cami, XIX. yüzyıl, Erzincan, Bayburt

References

• Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri, Ankara 1997.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet, İslam Hukuku ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesi,” T.T.K.yayınları, Ankara 1988.
• AKYILDIZ, Ali, Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform. (1836–1856), İstanbul 1993.
• BARKAN, Ömer Lütfi, “Bir Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar”, VD, sayı II, Ankara 1942.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.)., Evkâf, nr., 10486,11004, 17737,18823, 18840,17773,18823,18823, 12112.
• BERKİ, Ali Himmet, “Vakıfların Tarihi, Mahiyeti, İnkişâf ve Tekâmülü Cemiyet ve Fertlere Sağladığı Faideler”, VD. sayı VI. İstanbul 1965.
• BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiye ve Istılahı Fıkhiyye Kamusu, IV, İstanbul 1951.
• Ebu Bekr-i Tihranî, Kitab-ı Diyarbekriyye, Çeviren Mürsel Öztürk, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
• ERZİ, Adnan Sadık, “Akkoyunlu ve Karakoyunlu Tarihi Hakkında”, Belleten, XVIII, sayı 69–72, Ankara 1954.
• EYİCE, Semavi, “Eski Erzincan’da Rum Asıllı Bir Büyük Hatun”, Tarih ve Toplum, 18/104, İstanbul 1992.
• KAYAOĞLU İsmet, “Vakfın Menşei Hakkında Görüşler” Vakıflar Dergisi (VD), sayı XI, Ankara 1976.
• KILIÇ, Ümit, XVI. Yüzyılda Erzurum Eyaletinde Vakıflar, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 2005.
• KONUKÇU, Enver, Otlukbeli Meydan Savaşı, Erzincan Valiliği Köylere Hizmet Götürme Birliği Yayınları, Ankara 1998.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad, İslâm ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi, Akçağ Yayınları, Ankara 2005.
• MİROĞLU, İsmet, XVI. Yüzyılda Bayburt Sancağı, İstanbul 1975.
• OCAK, Ahmet Yaşar, Suraiya Farooqi, “Zaviye”. İA, XIII. MEB. Yay. İstanbul 1986.
• Ömer Hilmi Efendi, İthaf-ül Ahlâf Fî Ahkâm-il Evkaf, Ankara 1977.
• ÖZTÜRK, Nazif, Menşei ve Tarihi Gelişimi Açısından Vakıflar, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1983.
• ______________, Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1995.
• SÜMER, Faruk, “Akkoyunlular”, D.İ.A, XI, İstanbul 1989.
• ____________, “Akkoyunlular”, Türk Dünyası Araştırmaları, sayı 40, (Şubat 1986), İstanbul 1986.
• ŞEN, Ömer, Trabzon Tarihi, Derya Kitabevi, Trabzon 1998.
• TAŞÇI, Aydın, Bayburt’ta Türk-İslam devri Dini Mimarisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 1997.
• WOODS, John E., The Aqquyunlu, Clan, Confederation, Empire, Chicago 1976.
• YEDİYILDIZ, Bahaeddin, “Vakıf”, İ.A, XIII, İstanbul 1986.
• _______________, XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi Bir Sosyal Tarih İncelemesi, T.T.K.Yayınları, Ankara 2003.
• YİNANÇ, M.Halil, “Akkoyunlular”, İ.A,I, İstanbul 1993.
• YÜCEL, Yaşar, “Fatih’in Trabzon’u Fethi Öncesinde Osmanlı-Trabzon- Akkoyunlu ilişkileri”, Belleten XLIX, 1985, sayı 194, s.290.