A Study With Respect To Cultural Geography: The Tortum, Çıldır And Tödürge (Demiryurt) Lakes

Year 2007, Volume: 14 Issue: 34, 157 - 167, 28.02.2010

Zerrin Karakuzulu Gülhan Atnur

Abstract

Man has tried to understand the characteristics of the place where he lives, throughout the ages. Therefore, he has made efforts to make what he sees around meaningful. People have told legendary tales in order to explain the formation and existence of mountains, plains, lakes, stones, vegetables etc. and made it available for the future generations to make use of them as cultural heritage. In this study, the way the Turkish people have perceived the lakes called Tortum, Çıldır and Tödürge in Anatolian legends is examined. 

Keywords

Legend, place, geography, cultur, lake

KÜLTÜR COĞRAFYASI AÇISINDAN BİR İNCELEME: TORTUM, ÇILDIR VE TÖDÜRGE (DEMİRYURT) GÖLLERİ

Abstract

İnsanoğlu eski çağlardan beri yaşadığı çevreyi anlama çabası içerisinde olmuştur. Bu nedenle daima çevresindeki varlıkları anlamlı kılmaya çalışmıştır. İnsanlar dağların, ovaların, göllerin, taşların, bitkilerin vb. oluşumlarını ya da varlıklarını kendilerince açıklayabilmek için, çeşitli efsaneler anlatmışlar ve bunların birer kültür mirası olarak gelecek kuşaklara ulaşmasını sağlamışlardır. Bu çalışmada Anadolu efsanelerinde Türk insanının bazı gölleri (Tortum, Çıldır ve Tödürge ) algılayış biçimi, kültür coğrafyası açısından incelenmeye çalışılmıştır.

Keywords

Efsane, mekan, coğrafya, kültür, göl

References

• ACAR A., 1975, Tortum ve Çevresinin Jeolojisi ve Jeomorfolojisi Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi, Yayın No: 30, Erzurum.
• ATALAY, İ., 1978, “Çıldır Gölü ve Çevresinin Jeomorfolojisi”, Jeomorfoloji Dergisi, Sayı: 7, Ankara.
• ________, 1992, Türkiye Coğrafyası, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova-İzmir.
• ATİKER, M., 1993, “Yukarı Kızılırmak Boyundaki Jips-Karst Gölleri ve Kızılırmak Kanyonu”, Bilim ve Teknik Dergisi, Ağustos, Ankara.
• ÇOBANOĞLU, Ö., 2003, Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları, Akçağ Yayınları, Ankara
• DOĞANAY, H., 1994, “Tortum Çağlayanı ve Turistik Potansiyeli”, Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı, Ankara
• Efsanelerimiz, 1990, Haz.: Prof. Dr. Cahit Kavcar, Öğr. Gör. Mehmet Yardımcı, İnönü Üniversitesi Efsane Derleme Yarışması, Yayınevi Belirtilmemiş, Malatya
• ERGUN, M., 1997, Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara
• ERİNÇ, S., 1953, Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 772, İstanbul.
• FUNK and WAGNALLS, 1950, Standart Dictionary of Folklore Myhtology an Legends, (Editör: Maria Leach), Funk and Wagnalls Co.
• HOŞGÖREN, Y., 1994, “Türkiye’nin Gölleri”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 29, İstanbul.
• İNANDIK, H., 1965, Türkiye Gölleri (Morfolojik ve Hidrolojik Özellikler), Baha Matbaası, İstanbul.
• KOÇMAN, A., 1979, Yukarı Kura Nehri Havzasının Fiziksel Coğrafyası, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• KODAY Z., 2001, “Çıldır Gölünde Balıkçılık”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 37, İstanbul.
• LAHN, E., 1944, “Tortum Gölü ve Tortum Şelalesi”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:V-VII, Ankara.
• LAHN, E., 1948, Türkiye Göllerinin Jeolojisi ve Jeomorfolojisi Hakkında Bir Etüd, MTA Enstitüsü Yayınları, Seri B, No: 12, Ankara.
• SAKAOĞLU, S., 1980, Anadolu-Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Katalogu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
• SEYİDOĞLU, B., 2005, Erzurum Efsaneleri, Erzurum Kitaplığı, İstanbul
• TÜMERTEKİN,E.,1994, Beşeri Coğrafyaya Giriş, İstanbul Üniversitesi Yay. No: 3819, Fakülte Yay. No: 2464, İstanbul.
• TÜMERTEKİN,E.-ÖZGÜÇ,N.,1998, Beşeri Coğrafya, İnsan.Kültür.Mekan, Çantay Kitabevi, İstanbul
• YAZICI H., ŞAHİN F., 1999, “Demiryurt (Tödürge-Sivas) Sulak Alanı ve Yakın Çevresinde Coğrafi Gözlemler”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 34, İstanbul
• YILMAZ, O., 1991, Tortum Çayı Havzasının Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum