BANA SENİ GEREK SENİ

Year 2009, Volume: 15 Issue: 39, 147 - 160, 28.02.2010

Cemal Kurnaz

Abstract

Eldeki bilgilere göre, Yunus Emre'de rastlanan ve gramatikal olarak
bir açıklaması yapılamayan "Bana seni gerek" ifadesinin, eldeki tek örnek
olduğu sanılmaktaydı. Araştırmalarımız sonucunda bu ifadenin 15.yy.dan
başlayarak tasavvuf çevreleriyle ilişkisi olan veya olmayan Âşık Yunus,
Kemal, Ahmedî, Ahî, Necati, Ravzî, Âşık Çelebi, Yakinî gibi şairlerce de
kullanıldığını tespit ettik. Üstelik, sen zamirine gelen bu –i ekinin, "Bana
seni gerek" klişe ifadesi ile sınırlı olmayıp, sen ve siz zamirleriyle de
kullanıldığını gördük.
Yunus Emre'nin, dördüncü mısraları "Bana seni gerek seni" şeklinde
tekrarlanan şiiri, Ahmet Yesevi'nin bir hikmeti ile büyük benzerlik
göstermektedir. Hikmette bu mısra "Minge sin ok kirek sin" şeklindedir.
Burada sen zamirinin sonundaki –i ekinin görevi "ok" ekine yüklenmiştir.
Dolayısıyla "senden başkası değil, illa sen, sadece sen" gibi bir anlam
ifade eden bu ekin, Türkçe’de çok sayıda örneği olan ve zamirlere gelen
bir pekiştirme eki olduğu görüşüne vardık.

Keywords

Yunus Emre, Ahmet Yesevi, bana seni gerek, Âşık Yunus, Kemal, Ahmedî, Ahî, Necati, Ravzî, Âşık Çelebi, Yakinî

References

• AKDOĞAN, Yaşar, Ahmedî Divanı'ndan Seçmeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1988,
• AYDEMİR, Yaşar Ravzî Divanı, Birleşik Kitabevi ,Ankara 2007.
• CUNBUR, Müjgan, "Yunus Emre'nin Ahmed Yesevî'ye Bir Naziresi", Türk Halk Kültürü Araştırmaları, Yunus Emre Özel Sayısı, Kültür Bakanlığı Yayını Ankara 1991, s. 1-4.
• ERASLAN, Kemal, Ahmed-i Yesevî, Divân-ı Hikmet'ten Seçmeler, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara 1983,
• KARTAL, Ahmet, Sivrihisarlı Baba Yusuf, Mevhûb-ı Mahbûb, İnceleme, Metin, Sözlük, İndeks, Yunus Emre Kültür, Sanat ve Turizm Vakfı Yayını, Eskişehir 2000.
• KILIÇ, Filiz (Hançerlioğlu), Âşık Çelebi Divanı, Gazi Ü., SBE, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1988.
• KÖPRÜLÜ, Fuat, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara 1966.
• ÖZTÜRK, Murat, Handanî Divanı: İnceleme-Metin, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van 2002.
• SARICA, Bedri, "Türkçe'de –e/-i Durum Eklerinin Karışması Sorunu", İlmî Araştırmalar, 22, Güz, Gökkubbe Yayını, İstanbul 2006, 205-218.
• SUNGUR, Necati, Âhî Divanı, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara 1994.
• Hocam Ahmet Bican Ercilasun’un Türkçe’deki pekiştirme ekleriyle ilgili bir makalesi
• yayınlanmak üzeredir.
• Tarama Sözlüğü, C.V, TDK Yayını, Ankara 1971.
• TARLAN, Ali Nihad, Necati Beğ Divanı, Akçağ Yayını, Ankara 1992.
• TATCI, Mustafa, Yunus Emre Külliyatı Yunus Emre Divanı Tenkitli Metin, C. II, MEB. Yayını, İstanbul 2005.
• TATCI, Mustafa, Yunus Emre Külliyatı Âşık Yunus, C. IV, MEB. Yayını, İstanbul 2005,
• ÜNVER, İsmail, "Ahmed-i Yesevî’nin Anadolu’daki Etkileri Üzerine”, Türk Dili, Sayı 504, 1993, 598-605.
• ZÜLFE, Ömer, Yakînî, Dîvân, Tenkitli Metin-Tetkik-Dizin, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul 2004.