HATIRALARI IŞIĞINDA NİYÂZÎ-İ MISRÎ

Year 2009, Volume: 15 Issue: 39, 395 - 409, 01.03.2010

Hasan Kavruk

Abstract

Niyazî-i Mısrî, tasavufî Türk edebiyatının XVII. yüzyıldaki önemli
temsilcilerindendir. Malatyalı olmasına rağmen bir süre Mısır’da yaşadığı
için Mısrî mahlasını kullanmıştır. Şair, başta divanı olmak üzere birçok
eserin sahibidir. Bu arada hatıralarını kaleme alan çok az sanatçıdan
biridir. Hatırat türü eserlerin, sanatkârın yaşadığı dönemi, gelenek
göreneği, duyuş düşünüş tarzını, hayata bakış açısını, kısacası yaşanan
hayatı anlamada önemli bir yeri vardır. İşte Niyazî-i Mısrî’nin “Mecmua-i
Kelimât-ı Kudsiyye-i Hazret-i Mısrî” adını taşıyan ve hayatının uzun bir
döneminde yaşadıklarını aksettiren eseri, bu özelliği itibariyle oldukça
önemlidir. Bu çalışmada, sözü edilen hatırat çerçevesinde Mısrî’nin
bilinenden çok farklı olarak 18 yıllık sürgün hayatında başından geçenler,
yaşadıkları, olaylara, hayata bakış tarzı, kendisine yapılanlar karşısındaki
düşünceleri, tavır ve davranışları, kendi ifadelerinden hareketle
anlatılmaktadır. Hatıraları sayesinde şairin bazı şiirlerinin hangi
ortamlarda, hangi duygu yoğunluğu ve düşünce atmosferinde yazıldığını,
hangi olayların şiirlerin yazılmasında etkili olduğunu da anlamak mümkün
olmaktadır.

Keywords

Niyazî-i Mısrî, hatırat, tasavvuf, Limni, XVII. yüzyıl

References

• AŞKAR, Mustafa, Niyâzî-i Mısrî ve Tasavvuf Anlayışı, KBY, Ankara 1998.
• ÇEÇEN, Halil, Niyâzî-i Mısrî’nin Hatıraları (İnceleme-Metin-Sözlük), Dicle Üniv. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır 1992.
• ___________ Niyazî-i Mısrî’nin Hatıraları, Dergâh Yay., İstanbul 2006.
• ERDOĞAN, Kenan, Niyâzî-i Mısrî, Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri ve Divanı (Tenkidli Metin), Akçağ Yay., Ankara 1998.
• GİBB, E.J.W., A History of Ottoman Poetry, C.6, London 1904.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki, Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik (II.Baskı), İstanbul 1983.
• ___________________, Niyâzî-i Mısrî, Şarkiyat Mecmuası, C.VII, İstanbul 1972.
• İsmail Beliğ, Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân (Yay. A.Abdülkadiroğlu), Ankara 1989.
• KARAHAN, Abdülkadir, Kendi El Yazısı Hatıratına Göre Niyâzî-i Mısrî’nin Bazı Mistik Görüşleri, Türkiyat Mecmuası, C.XIX, İstanbul 1980, s.93-98.
• KAVRUK, Hasan, Niyâzî-i Mısrî Hayatı Sanatı Eserleri ve Türkçe Şiirleri, Malatya Belediyesi Kültür Yayınları, Malatya 2004.
• M. Süreyya, Sicill-i Osmânî, C.4, İstanbul 1311, s.193
• Niyazî-i Mısrî, Mecmu‘a-i Kelimât-ı Kudsiyye-i Hazret-i Mısrî, Bursa Orhan Gazi Ktb. No:690, yk.9b.
• NUR, S.Muhammed, Mısrî Niyâzî Divanı Şerhi, Haz. M. Sadettin Bilginer, İstanbul 1976.
• Şemseddin Sâmî, Kâmûsü’l-a‘lâm, C.6, İstanbul 1316, s.4679.
• Şeyhî Mehmed Efendi, Vakâyi‘ü’l-Fuzalâ, (Şakâyık-ı nu‘mâniyye ve Zeyilleri C.4), Yay. A. Özcan, İstanbul 1989.