BEHLÛL / Buhlūl

Year 2010, Issue: 44, - , 12.01.2011

Süleyman Tülücü (çev.)

Abstract

ÖZ

Bühlûl el-Mecnûn el-Kûfî, Kûfeli bir mecnunun ismi. Biz, ilk defa, ona, gelip geçenlerin sert şakalarına maruz kalmış bir budala ve kesinlikle bir Şî‘î (yeteşeyya‘) olarak tavsif eden el-Câhız (ö. 255/869)’ın Beyân’ında rastlıyoruz. İbnü’l-Cevzî (ö. 597/1201)’nin naklettiği veçhile, 188/804 yılında el-Kûfe’de Hârûnürreşîd’le görüşmesi ve belki de ona ikaz ve irşat yollu bazı sözler söylemesi mümkündür.

Bühlûl’ün Bağdat’taki mezarı Niebuhr tarafından tasvir edildi ve 501/1100-1101 tarihli bir kitabe onu meczûblar sultanı ve bir “karanlık, sönük ruh” (nefs mütammese) olarak gösterir. İnsanlar, onu Bühlûldâne, “akıllı deli” diye isimlendirdiler ve onu er-Reşîd’in akrabası ve soytarısı kabul ettiler ve onun akıl ve zekâsı hakkında kahvehanelerde hikâyeler anlattılar.

Anahtar Sözcükler: Bühlûl, Hârûnürreşîd, el-Mecnûn, budala, meczûblar sultanı, akıllı deli, soytarı.

ABSTRACT

Buhlūl al-Majnūn al-Kūfī, the name of a lunatic of al-Kūfa. We first meet him in the Bayān of al-Jāhiz (d. 255/869), who depicts him as a simpleton exposed to the rough jokes of passers-by, and definitely as a Shī‘ī (yatashayya‘). It is possible that he met Hārūn al-Rashīd at al-Kūfa in 188/804, as Ibn al-Jawzī (d. 597/1201) reports, and perhaps he even addressed some remonstrances to him.

Buhlūl’s tomb in Baghdād has been described by Niebuhr, and an inscription dating from 501/1100-1101 designates him as the sultan of the majdhūbs and as an “obscure, dim soul” (nafs mutammasa). People called him Buhlūldāna, “the wise fool”, and they made of him the kinsman and the buffoon of al-Rashīd, and they told stories in the coffee houses about his wit and subtlety.

Key Words: Buhlūl, Hārūn al-Rashīd, al-Majnūn, simpleton, the sultan of the majdhūbs, the wise fool, buffoon.

 

Keywords

-