Abstract
Narrative of the tradition, Contains rich which is mixture of prose and verse Turkish folk literature yields by passing the from language to language has come up today. Narratives One of the stories which are identical as of the subject artifacts by writers and poets of different periods, by reflecting the the effects of the social environment in which they live they take rewriting or translated into their own languages from another variant have been observed. Mollanepes Zühre - Tahir re-equipping them of the story of penned by the Turkmen national culture. By installing the poet and himself has included an important mission in the story. This story, Kumuk variant, the Abusupian Akayev, from another variant has translated to your own language. However although it is not certain that it receives from which resource, Anatolian variant is very close to the story, the protagonist experienced by in the city and the river with the name of the event is to show the similarity. Therefore despite the lack definite that he has inherited variants of Anatolia can say. This story; Azerbaijanis, Tatars, Uzbeks, Cyprus, Anatolia, and so on. Such variants include. Zühre the subject of love - a love story Tahir story as some of them when evaluating some of them were treated only as a saga. This work is one of the love the story theme, taking into account the direction of Turkmen and comparing episodes of Kumuka variants were examined. Putting out similar and different sides of differences between variants in Turkish literature have demonstrated that a distinct adds richness
Keywords
References
- Aça, M. (1998). Kozı Körpeş - Bayan Sulu Destanı üzerinde mukayeseli bir araştırma, III. C, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya.
- Alptekin, A. B. (2005). Halk hikâyelerinin motif yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Aşırow, A. (2010). Mollanepes, Zühre-Tahir. Asgabat: (TDNG) Türkmen Devlet Neşir Yayınları Gulluğu.
- Elçin, Ş. (2003). Türk dilinde destan kelimesi ve mefhumu. İslamiyet Öncesi Türk Destanları, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Garrıyev, S. A. (1978). Türkmen edebiyatının tarihi 2. Aşgabat: Ilım Neşiryatı.
- Gökçegözoğlu, A. (2012). Türkmen halk hikâyesi Zöhre – Tahir’deki motifler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tiflis.
- Gökçimen, A. (2010). Mollanefes’in Tahir-Zühre hikâyesi. Kardeş Kalemler, 4, 39, 32 – 34.
- Gökçimen, A. (2010). Mollanepes’in Zühre Tahir hikâyesi’nin metinlerarası bağlamda yeniden- yazımı. Journal of Qafqaz University, 29, 32-44.
- Kaya, D. (1995). Tahir Zühre hikayesi. Türk Halk Kültüründe Derlemeler. İpekyolu Uluslararası Halk Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri 1-7 Temmuz 1993. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Kekilov, A. (1957). Mollan pes ömri ve dörediciligi. Aşgabat: Türkmen Devlet Neşriyatı.
- Mametyazov, B. (1998). Türkmen halk destanları. Ankara Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi, 20, 38-43.
- Orazayev, G. (1993). Abusupiyan AKAYEV payhamalarnı yolu bulan. Mahaçkala: Dağıstan Kitap Basımevi.
- Sakaoğlu, S. (1999). Destan kahramanlarının doğuşu: er Manas ve Anadolu Türklerindeki benzerlikleri. XII. Türk Tarih Kongresi 2. Cild, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Şahin, H. İ. (2011). Türkmen destanları ve destancılık geleneği. Konya: Kömen Yayınları.
- Türkmen, F. (1998). Tahir ile Zühre inceleme metin. Ankara: Atatürk Kültür Başkanlığı Yayınları.
Abstract
Anlatı geleneğinin zengin içerikli, nesir ve nazım karışımı olan Türk halk edebiyatı ürünleri dilden dile geçirilerek günümüze kadar gelmiştir. Türk sözlü anlatılarından biri olan hikâyeler, sözlü gelenek içerisinde farklı zaman dilimi ve coğrafyalarda ozanlar ve şairler tarafından yeniden söylenmiş ya da kaleme alınmıştır. “Zühre - Tahir” hikâyesi de bu özelliktedir. Mollanepes, Zühre - Tahir hikâyesini Türkmen millî kültürüyle donatarak yeniden kaleme alır. Şair kendini de hikâye içinde önemli bir görev yükleyerek dâhil etmiştir. Bu hikâyenin, Kumuk varyantını ise, Abusupiyan Akayev, başka bir varyanttan kendi diline tercüme etmiştir. Ancak hangi kaynaktan aldığı belli değildir. Akayev’in tercümesinin Anadolu varyantına çok yakın olduğu, hikâye içerisinde geçen şehir ve ırmak adları ile kahramanın yaşadığı olaylar arasındaki benzerliklerden anlaşılmaktadır. Dolayısıyla incelediğimiz Kumuk varyantının Anadolu varyantından alındığını kesin olmamakla beraber söyleyebiliriz. Bu hikâyenin; Azeri, Tatar, Özbek, Kıbrıs, Anadolu vb. gibi varyantları da mevcuttur.
Konusu aşk olan Zühre - Tahir hikâyesini kimileri bir aşk hikâyesi olarak değerlendirirken kimileri de sadece bir destan olarak işlemiştir. Eser, aşk konulu hikâye olarak göz önüne alınmış, Türkmen ve Kumuk varyantları epizotları yönüyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Benzer ve farklı yönler ortaya konularak varyantlar arasındaki farklılıkların Türk halk edebiyatına ayrı bir zenginlik kattığı ortaya konulmuştur.
Keywords
References
- Aça, M. (1998). Kozı Körpeş - Bayan Sulu Destanı üzerinde mukayeseli bir araştırma, III. C, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya.
- Alptekin, A. B. (2005). Halk hikâyelerinin motif yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Aşırow, A. (2010). Mollanepes, Zühre-Tahir. Asgabat: (TDNG) Türkmen Devlet Neşir Yayınları Gulluğu.
- Elçin, Ş. (2003). Türk dilinde destan kelimesi ve mefhumu. İslamiyet Öncesi Türk Destanları, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Garrıyev, S. A. (1978). Türkmen edebiyatının tarihi 2. Aşgabat: Ilım Neşiryatı.
- Gökçegözoğlu, A. (2012). Türkmen halk hikâyesi Zöhre – Tahir’deki motifler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tiflis.
- Gökçimen, A. (2010). Mollanefes’in Tahir-Zühre hikâyesi. Kardeş Kalemler, 4, 39, 32 – 34.
- Gökçimen, A. (2010). Mollanepes’in Zühre Tahir hikâyesi’nin metinlerarası bağlamda yeniden- yazımı. Journal of Qafqaz University, 29, 32-44.
- Kaya, D. (1995). Tahir Zühre hikayesi. Türk Halk Kültüründe Derlemeler. İpekyolu Uluslararası Halk Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri 1-7 Temmuz 1993. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Kekilov, A. (1957). Mollan pes ömri ve dörediciligi. Aşgabat: Türkmen Devlet Neşriyatı.
- Mametyazov, B. (1998). Türkmen halk destanları. Ankara Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi, 20, 38-43.
- Orazayev, G. (1993). Abusupiyan AKAYEV payhamalarnı yolu bulan. Mahaçkala: Dağıstan Kitap Basımevi.
- Sakaoğlu, S. (1999). Destan kahramanlarının doğuşu: er Manas ve Anadolu Türklerindeki benzerlikleri. XII. Türk Tarih Kongresi 2. Cild, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Şahin, H. İ. (2011). Türkmen destanları ve destancılık geleneği. Konya: Kömen Yayınları.
- Türkmen, F. (1998). Tahir ile Zühre inceleme metin. Ankara: Atatürk Kültür Başkanlığı Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | August 4, 2015 |
| Published in Issue | Year 2015 Issue: 54 |
