SOFYA ŞEHRİNDE KADIN GİYİM KUŞAM KÜLTÜRÜ: XVII. YÜZYILIN İKİNCİ YARISI

Year 2016, Issue: 56, 1365 - 1386, 15.06.2016

İbrahim Etem Çakır

Abstract

Osmanlı Devleti’nde muhallefat ya da diğer bir ifadeyle tereke defterleri, ölen kişilerin miras kayıtlarını ihtiva etmektedir. Ailede çocuk sayısı, polijini, servet, statü, miras paylaşımı, kullanılan eşyalar, eşya fiyatları, yatırım araçları gibi konularda bazı sınırlılıklarına rağmen bu kayıtlar oldukça önemlidir. Bu çalışmada, XVII. yüzyılın ikinci yarısında Sofya’da maddi kültürün bir unsuru olan giyim - kuşam hakkında bilgilere yer verilmiştir. Zengin kadınların miras kayıtları maddi kültürün önemli bir unsuru olan giyim - kuşam yönünden oldukça detaylı veriler içermektedir. Kadınların iç giyim, elbise ve sokak kıyafetlerinin çeşitli ve farklı fiyatlara sahip olduğu anlaşılmaktadır. Gömlek, don, zıbın, entari, çentiyan, kaftan, kürk, kapama, ferace, makrame belli başlı giyim ürünleri olarak öne çıkmaktadır. Kullanılan kumaşın cinsi, rengi ve işçilik özellikleri kıyafetin fiyatına etki etmekteydi. Kıyafetlerin imal edildiği pamuklu, yünlü ve ipekli kumaş türleri bu çalışmada ayrıca inceleme konusu edilmiştir. Zengin kadınların kullandığı başlık, kemer, takı ve aksesuarları ise adeta servet değerindeydi. Saç bağı, istifan, sorguç ve perişanî kadınların başlarına taktıkları başlık ve aksesuarlardandır. Kadınların hem bir yatırım aracı hem de süs ve zarafete düşkünlüklerinin bir göstergesi olan mücevherleri arasında yer alan bilezik, yüzük, küpe ve halhalları oldukça pahalı ve gösterişliydi. Kadınların altın takıları tercih ettiği, yüzük ve küpelerinin ise inci, zümrüt, yakut, la’l, safir taşlı olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır.