Yazıcıoğlu Mehmed Bahâeddin Tevfik (1845-1917) ve Bilinen Tek Eseri “Ufak Mecmûʿa-i Şiʿr”

Year 2020, Issue: 67, 1 - 36, 31.01.2020

Bekir Belenkuyu

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4273

Abstract

Klasik Osmanlı şiirinin geleneksel çizgisi 19. yüzyılda kendisini göstermeye devam etmiştir. Edebî eserlerin niteliği her ne kadar tartışmaya açık olsa da şiir ve edebiyatın canlı bir şekilde Osmanlı halkında yankı bulduğu görülmektedir. Osmanlı coğrafyasında 19. yüzyılın ikinci yarısıyla 20. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşayan Yazıcı-oğlu Mehmed Bahâeddin Tevfik önemli devlet kademelerinde görev yapmış bir isim-dir. Eserleri günümüze ulaşan pek çok devlet adamı gibi Bahâeddin Tevfik de şiirler kaleme almıştır. Şiirlerinin tamamı olmasa da bir kısmı oğlu tarafından derlenerek 1911 yılında yayımlanmıştır. Eserde toplam 50 manzume yer almaktadır. Bunların çoğunluğu gazeldir. Gazelden başka na’t, müfred, kıt’a, şarkı ve tarih manzumeleri yer alır. Gazellerin üç tanesi başka şairlerle müşterektir. Dört gazel de Nedim gibi bazı şairlerin şiirlerine naziredir. Bahâeddin Tevfik şiirlerinde Osmanlı şiirinin klasik üslu-bunu takip etmiştir. Vezin ve kafiye bakımından başarılı olan şiirler yazmıştır. Klasik Osmanlı şiirinin alışılmış mazmunlarını kullanan Bahâeddin Tevfik, bazı yerlerde İstanbul’un gerçek mekân ve kişilerini şiire taşımıştır. Bazı şiirlerinde Nedîm’in etkisi görülür. Bu yazıda Bahâeddin Tevfik’in yayımlanan eserinin tamamı Latin harfleriyle neşredilmiştir.

Keywords

Bahâ, 19. yüzyıl

Yazicioglu Mehmed Bahâeddin Tevfik (1845-1917) and his only Known Work “Ufak Mecmûʿa-i Şiʿr”

Abstract

The traditional line of classical Ottoman poetry continued to manifest itself in the 19th century. Although the quality of literary works is open to debate, it is seen that poetry and literature resonate vividly in the Ottoman people. Yazıcıoğlu Mehmed Bahâeddin Tevfik, who lived in the Ottoman Empire in the second half of the 19th century and the first quarter of the 20th century, served as an important figure in the state. Like many statesmen whose works have survived, Bahâeddin Tevfik wrote poems to. Some but not all of his poems were compiled by his son and published in 1911. There are a total of 50 verses in the work. Most of them are ghazals. Apart from gazel, there are naat, mufred, stanza, şarkı and history verses. Three of the ghazals were partners with other poets. The four gazels, like Nedim, are the poems of some poets' poems. Bahâeddin Tevfik followed the classical style of Ottoman poetry in his poems. He wrote poems which were successful in terms of rhythm and rhythm. Bahâeddin Tevfik, who used the traditional mazmuns of classical Ottoman poetry, mentioned the real places and people of Istanbul in some places. In some of his poems, the influence of Nedim is visible. In this article, all of Bahâeddin Tevfik's work is published in Latin letters.

Keywords

Bahâ, 19th century

References

• Akın, Nur (1994). “Fener”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 279-281. Aksoy, Hasan (1998). “Hersekli Ârif Hikmet Bey”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 17. Cilt. İstanbul, 233-235. Aksoyak, İ. Hakkı (2017). Müşterek Şiirler Divanı, Ankara: Grafiker Yayınları. Arslan, Mehmet (2014). “Ekrem, Recâ'î-zâde Mahmûd Ekrem Bey”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4784 (Erişim Tarihi: 15.09.2019). Artan, Tülay (1994). “Fener Bahçesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 281-282. Avcı, İsmail (2018). “Şehir Tarihi Araştırmalarıan Katkı Bağlamında Mehmed Bahâeddin’in Üç Tarih Manzumesi”. 4. Uluslararası Türkoloji Kongresi Bildiri Kitabı. 21-23 Eylül 2016, Varşova, 338-352. Aysu, Çiğdem (1994). “Tarabya”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 7. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 207-209. Ayverdi, Samiha (1966). Boğaziçi’nde Tarih. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat. Baltacıoğlu, Tuna(1994). “Bağlarbaşı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 533-534. Belge, Murat (1994). “Bahariye”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 536-537. Çağlayan, Bünyamin (2006). Baharzâde Ferîde Hanım Divanı. Ankara. Dikbıyık, Tuba Ruhengiz (2009). Hat ve Süsleme Sanatlari ve Mîmâri Üslup Bakımından Yahya Efendi Kabristanı Mezar Taşları. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Erşan, H. Gülsüm (1998). Mîmâr Kemâleddin’in Dînî Eserleri. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. İleri, Selim (1994). “Çamlıca”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 2. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 64-65. İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (1999). Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü’ş-Şuarâ) Cilt I. Hazırlayan: Müjgan Cunbur. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. İstanbul (1994). “Bakırköy”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 555-557. İstanbul (1994). “Çiftehavuzlar”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 2. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 513. İstanbul (1994). “Göksu”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 411-412. İstanbul (1994). “Göztepe”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 414-415. İstanbul (1994). “Saʿdâbâd”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 6. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 385-386. Macit, Muhsin (2016). Nedîm Dîvânı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayını. Okçu, Naci (2001). “İzzet Molla, Keçecizâde”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 23. Cilt. İstanbul, 561-563. Öz, Tahsin (1962). İstanbul Camileri, I-II Cilt. Ankara: TTK Yayınları. Özcan, Nuri (2016). “Ali Bey, Enderunlu”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ek-1. Cilt. İstanbul, 78-79. Parlatır, İsmail, Nurullah ÇETİN, Hakan SAZYEK (1997). Recâizâde Mahmut Ekrem Bütün Eserleri I-II-III Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi. Su Vakfı, Şaban Ağa Çeşmesi, http://www.suvakfi.org.tr/cesme/saban-aga-cesmesi-h-1292-m-1875/1825/ (Erişim tarihi: 12.09.2019) Şahin, Ebubekir Sıddık (2004). Keçeci-zâde İzzet Molla’nın Divanları: Bahâr-ı Efkâr ve Hazân-ı Âsâr. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. Yazarı Belirtilmemiş (2011). Kaynaktan Mahalleye Ab-ı Hayat Kadıköy Çeşmeleri, İstanbul: Kadıköy Belediyesi Yayınları. Yücel, Erdem (1994). “Çubuklu”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 2. Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 333-335.