Research Article
BibTex RIS Cite

Idioms and Proverbs in Sehî Bey’s Diwan

Year 2020, Issue: 67, 113 - 164, 31.01.2020
https://doi.org/10.14222/Turkiyat4110

Abstract

In the Classical Turkish Poetry present for long centuries, poets benefit from many elements from the society they belong to. Some of them are traditions, clothes, beliefs, games, entertainments, etc. In this context, one can’t expect them not to use idioms and proverbs, the most important part of a language, in their works in Turkish of the era.
Sehî Bey, who is one of the poets of the tradition of the Classical Turkish Poetry and is especially famous for his tezkire Heşt-Behişt, has a divan as well. On the other hand, the poet is close friends with Necati Bey, one of the prominent poets of his time as well as the history of the Classical Turkish Poetry.
His close friendship with Necati Bey, who is extremely skillful in using urban Turkish, proverbs and idioms in his poems and whose tradition is continued after him, affects Sehî Bey’s poems certainly. So, in this paper, we will consider how Sehî Bey uses idioms and proverbs in his poems and if it a characteristic of style for him to give place to idioms and proverbs. Thus, we will try to determine how proverbs and idioms take place in the language of Classical Turkish poets on the level of verse within the framework of Sehî Bey’s Divan.

References

  • Açıl, Berat. (2015). “Klasik Türk Şiirinde Estetik Bir Unsur Olarak Çiçekler”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 5, Bahar, s. 1-28. Akkaya, Hüseyin. (2010). “Süleyman (Edebiyat)”. DİA. 38. İstanbul: TDV Yayınları, s. 61-62. Akın, Bülent. (2011). “Alevilikte “Yakadan Geçirme” Ritüeli ve Âşık Niyazi Örneği”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 60, s. 335-346. Akman, Eyüp. (2009), “Necâtî Beğ Dîvânı’nda Deyimler ve Tebbeti Ters Okutmak”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 15- 17 Nisan 2009, Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına, Bildiri Kitabı. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, s. 68-76. Aksoy, Ömer Asım. (1984). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. 1-2. Dördüncü Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Aksoyak, İsmail Hakkı. (2004). Râznâme (Süleymaniye, Hekimoğlu Ali Paşa No.539) (Çevriyazı ve Tıpkıbasımı). Harvard: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü. Akün, Ömer Faruk. (1988). “Sehî”. MEB İslam Ansiklopedisi (İA). X, 316-320. Albayrak, Kadir. (2008). “Millî Dinlerde Renk Fenomeni”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8 (1), 1-41. Ankaralı, Ufuk Kemal. (2013), Şeyhülislâm Yahyâ Divanı’nda Türkçe Deyimler ve Atasözleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Girne: Girne Amerikan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi Anabilim Dalı. Armutlu, Sadık. (2009). “Kelebeğin Ateşe Yolculuğu: Klasik Fars ve Türk Edebiyatında Şem’ü Pervâne Mesnevileri”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED) Prof. Dr. Hüseyin AYAN Özel Sayısı. 39, Erzurum, s. 877-907. Armutlu, Sadık. (2010). “Şem’ u Pervâne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA). 38. İstanbul: TDV Yayınları, s. 495-497. Avşar, Ziya. (2017). Revânî Dîvânı. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Ankara, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56143,revani-divanipdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 01.06.2019). Ay, Ümran. (2009). “Divan Şiirinde Güneşin Sevgili Tipine Yansıması Hakkında Bir Değerlendirme”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 2, İstanbul 2009, s. 117-162. Aydın, Abdullah. (2018). Divan Şiirinde Rakib Portresi. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Aydın, Metin. (2018). “Mirzâ-Zâde Sâlim Divanı’nda Deyimler”. Külliyat Osmanlı Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 4, s. 1-23. Azlal, Eyyüp. (2009). “Necati Beyin Edebi Muhitleri”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 15-17 Nisan 2009, Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına, Bildiri Kitabı. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 628-634. Bahadır, Savaşkan Cem. (2013). “Şarap Yasağının XVI. Yüzyıl Divanlarındaki İzleri Ve Kanunî Sultan Süleyman Dönemi Şarap Yasağı”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 71-101. Bahadır, Savaşkan Cem. (2013). Divan Edebiyatında Şarap ve Şarapla İlgili Unsurlar. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Batislam, H. Dilek. (1997). “Nedim’in Şiirlerindeki Atasözleri ve Deyimler”. Türkoloji Araştırmaları Fuat Özdemir Anısı. Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana, 107-123. Batislam, H. Dilek. (2005). “Divan Şiirinde Sabâ”. Osmanlı Araştırmaları XXVI Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu’na Armağan-II. (Neşir Heyeti-Editorial Board: Halil İnalcık-İsmail E. Erünsal, Heath W. Lowry-Feridun Emecen-Klaus Kreıser; Misafir Editörler: Hatice Aynur-Mehmet Kalpaklı). İstanbul, 95-117. Batislam, H. Dilek. (2013). “Divan Şiirinde Su ve Suyla İlgili Unsurlar”. Geleneksel Türk Sanatında ve Edebiyatımızda Su. (Editör: Prof. Dr. Nurettin Demir). Ankara Büyükşehir Belediyesi Aski Genel Müdürlüğü Yayınları-8, Anadolu’da Su Medeniyeti-5, 43-61. Bayram, Yavuz. (2007). “Divan Şiirinde Tarımsal Ürünler”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Özel Sayı, 81-96. Bayram, Yavuz. (2007). “Klasik Türk Şiirinde Duyguların Dili: Çiçekler”. Turkish Studies 2/4, 209-219. Bozkaplan, Şerif Ali. (2011). “Necatî Bey’in Türkçesi”. Turkish Studies. 6/1 Winter 2011, 169-184. Bozkurt, Nebi. (2002). “Kılıç”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA). 25. Ankara: TDV Yayınları, 405-408. Canım, Rıdvan. (2009). “Sehî Bey”. DİA. 36. İstanbul: TDV Yayınları, 316-317. Canım, Rıdvan. (1998). Türk Edebiyatında Sakî-nâmeler ve İşret-nâme. Ankara, Akçağ Yayınları. Ceyhan, Semih. (2011). “Osmanlı Tâcnâme Literatürüne Göre Derviş Tacı ve Abdullah Salâhaddîn-i Uşşâkī’nin Cevâhir-i Tâc-ı Hilâfet Risâlesi”. İslâm Araştırmaları Dergisi. 25, 113-172. Coşkun, Ali Osman. (1997). “Kafzade Fa’izi Divanı’ndaki Atasözleri ve Deyimlere Dair”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 10, 63-74. Çakıroğlu Onat, Tuba. (2013). “Fuzûlî Divânı’nda Âh Kavramı”. Turkish Studies 8/9, 1969-1982. Çelebioğlu, Ayşe. (2016). “Klasik Türk Şiirinde Menekşe”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi Journal of the Fine Arts Institute (GSED). 37, 161- 182. Çetin, Kamile. (2008). “Hikemî Şiirin Temsilcilerinden İbrahim Râşid Divanında Atasözleri ve Deyimler”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu (23-26 Ekim 2007) Ist International Symposium of Turkish Language and Literature (23-26 October 2007) Bildirileri. Isparta: Fakülte Kitabevi: Isparta, 179-189. Çetin, Kamile. (2016). “Mektep Sahibi Bir Şair Olarak Necâtî Bey”, Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi Prof. Dr. Mine MENGİ Özel Sayısı, C.2 S.5, 245-262. Çetinkaya, Ülkü. (2010). “Osmanlı Dönemi Kadın Süs Malzemelerinin Divan Şiirine Yansımaları”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 13, 61-89. Çoruhlu, Yaşar. (2001), “Kasır”, DİA, TDV Yayınları, 24, İstanbul, 555-558. Demir Aslan, Sema. (2013). “Deyimlerimizde Su”. Geleneksel Türk Sanatında ve Edebiyatımızda Su, (Editör: Prof. Dr. Nurettin Demir). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Aski Genel Müdürlüğü Yayınları-8, Anadolu’da Su Medeniyeti-5, 155-158. Demir, Muhammet Ali. (2015). Divan Şiirinde Sevgilinin Saçının Kokusu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalı. Derman, M. Uğur. (2012). “Tuğra”. DİA. 41. İstanbul: TDV Yayınları, 336-339. Develi, Hayati. (1997). “Dua ve Yas Motifi Olarak “baş aç-” Tabiri”. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Mecmuası. XX, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 85-111. Dikmen, Melek-Çetin, Kamile. (2008). “Dilenciliğin Klâsik Türk Şiirindeki Tezahürleri”. Sempozyum Bir Kent Sorunu: Dilencilik “Sorunlar ve Çözüm Yolları” Tebliğler Kitabı. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Yıltem Matbaası, 525-543. Dikmen, Melek-Çetin, Kamile. (2012). “Klâsik Türk Şiirinde Kadın Takı ve Aksesuarları”, Bilig, 61, 71-98. Dikmen, Melek-Çetin, Kamile. (2016). “Klâsik Türk Edebiyatında Tefe'ül Geleneği ve Kitap Falının Şiire Yansıması”. Jass The Journal of Academic Social Science Studies. N. 49, Autumn I, p. 191-204. Dilçin, Dehri. (2000). Edebiyatımızda Atasözleri. 2. Baskı. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları. Dursunoğlu, Halit. (2003) “Klâsik Türk Edebiyatında Ramazan Konulu Şiirler”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 22, Erzurum, 9-29. Erdem, Sargon. (1992). “Buhurdan”. DİA. 6. TDV Yayınları, 384-385. Erdoğan, Mehtap. (2013). Güzellik Unsurlarıyla Divan Şiirinde Sevgili. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Erol, Tuğba. (2016). “Necâtî Bey Dîvânı’nda Günlük Dilden Yansımalar”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. 8, 228-245. Eyüboğlu, E. Kemal. (1975). On Üçüncü Yüzyıldan Günümüze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler Deyimler-Tabirler. İkinci Kitap. İstanbul: Doğan Kardeş Matbaacılık Sanayii A.Ş. Feyzioğlu, Nesrin. (2006). “Türk Dünyası’nda ve Anadolu’da Kopuz”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED), 31, 233-245. Gedük, Serkan. (2013). “Osmanlı Saray Kültüründe Buhur ve Gülsuyu Geleneği”, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık-6, İstanbul, 124-141. Güler, Zülfi. (2011). “Şeyh Galib Divanında Deyimler”. E-Journal of New World Sciences Academy. 6, (3), 433-455. Gülüm, Emrah. (2013). XV. Yüzyılın İlk Yarısında Telif Edilen Dîvânlarda Atasözleri ve Deyimler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: T.C. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Edebiyatı Bilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programı. Gürbüz, Mehmet. (2012). “Rezmî Divanı’nda Deyimler”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 7/1, 1231-1267. Gürer, Abdülkadir. (1997). “Divan Edebiyatında Sürme ve Nâ’ilî’nin Bir Gazeli”. Türkoloji Dergisi. XII, (1), 119-126. Hacıgökmen, Mehmet Ali. (2013). “Türklerde Yas Âdeti Temelleri ve Sonuçları”. Tarihçiliğe Adanmış Bir Ömür Prof. Dr. Nejat Göyünç’e ARMAĞAN Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları. Konya: Selçuk Üniversitesi Matbaası, 393-422. Hakverdioğlu, Metin. (2016). “Sevgili Neden Servi Boyludur?”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 4, 7, 215-230. Hızlı, Mefail. (2001). “Bursa’da Selâtin İmaretleri”. T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. 10, 1, 33-62. İçel, Hatice. (2004). “Necatî Beg Divanı’ndaki Deyimler”. TÜBAR-XV, s.175-230. İlhan, Bilge. (2016). “Sehî Bey Dîvânı’nda Dinî Tipler”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 3, 6, 82-105. İnce, Ömer. (2009). “Necâtî’nin Şiir Dilinde İşlemeyi Başardığı Türkî-i Basit’in Başaramadığı Dil Malzemesi: Deyimler ve Atasözleri”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 15-17 Nisan 2009, Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına, Bildiri Kitabı. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 132-148. İpekten, Halûk. (1996). Divan Edebiyatında Edebi Muhitler. İstanbul: MEB. Yayınları. İsen, Mustafa. (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yayınları. Kalpaklı, Mehmet. (2016). “Divan Şiirinde Ay”. Sanat Dünyamı. 68, İstanbul: YKY Yayınları, 173-179. Kaplan, Yunus-Poyraz, Yakup. (2010). “Divan Şiirine Kaynaklık Etmesi Bakımından Oyunlar”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Klâsik Türk Edebiyatının Kaynakları Özel Sayısı -Prof. Dr. Turgut KARABEY Armağanı-. 3, 15, 151-175. Karaismailoğlu, Adnan. (2009). “Selmân-ı Sâvecî”. DİA. 36. İstanbul: TDV Yayınları, 446-447. Karakaya, Enis. (2001). “Kaplıca”. DİA. 24. İstanbul: TDV Yayınları, 351-353. Karaman, Gülay. (2012). “Perîşân Çiçek Sünbül ve Klasik Türk Şiirinde İşlenişi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. C. 1, 2, 288-319. Kartal, Ahmet. (1998). Klâsik Türk Şiirinde Lâle. Ankara: Akçağ Yayınları. Kaya, Bayram Ali. (1999). “Azmî-zâde Hâletî Dîvânı’nda Atasözleri ve Deyimler”. Türk Dünyası Araştırmaları. 118, 149-168. Kaya, Bayram Ali. (2006). “Necâtî Bey”. DİA, 32. İstanbul: TDV Yayınları, 477-478. Kaya, Bayram Ali. (2011). “Atasözleri ve Deyimlerin Dîvân Şiirinde Kullanımı ile Dîvânların Bu Söz Varlıklarımız Bakımından Önemi”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 6, 11-54. Kaya, Bülent. (2008). Divan Şiirinde At. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı. Kaya, Hasan. (2011). “Emrî Divanı’nda Deyimler”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 6, 55-130. Kemikli, Bilal. (2007). “Divan Şiirinde Hastalık ve Tedavi”. T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. 16, 1, 19-36. Kılıç, Filiz. (1996), “Âşık Çelebi Divanında Atasözü ve Deyimler”. Bilig, 1, 24-30. Kiel, Machiel-Alexander, John. (2005), “Mora”. DİA. 30. İstanbul: TDV Yayınları, 280-285. Koçu, Reşat Ekrem. (1969). Türk Giyim Kuşam ve Beslenme Sözlüğü. Sümerbank Kültür Yayınları. Köksal, Fatih. (2013). “Visâlî (d. ?/?-ö?/?) Divan Şairi”, http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=345. (Son Erişim Tarihi: 09.01.2020). Kul, Nuray. (2015). 16. Yüzyıl Şairlerinde Felek Kavramı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ordu: T.C. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kurnaz, Cemal. (1992). “Bülbül”. 6. DİA, İstanbul: TDV Yayınları, 485-486. Kurnaz, Cemal. (1996). “Gül”. DİA, İstanbul: TDV Yayınları, 14, 219-222. Kurtoğlu, Orhan. (2009). “Klasik Türk Şiirinde Saçı Geleneği”. Millî Folklor. Yıl: 21, 81, 89-99. Kurnaz, Cemâl. (1993). “Câm”. DİA. 7. İstanbul: TDV Yayınları, 41-42. Kurnaz, Cemâl. (1996). “Gül”. DİA. 14. İstanbul: TDV Yayınları, 219-222. Kutluk, İbrahim. (1989). Kınalı-zade Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şu’arâ. I-II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Küçük, Sabahattin. (1988). “Divan Şiirinde Güneş Üzerine Bir Deneme”. Mehmet Kaplan İçin. 149-176. Küçükaşcı, Mustafa Sabri. (2013). “Zemzem”. DİA. 44. İstanbul: TDV Yayınları, 242-246. Mengi, Mine. (1986). “Necati’nin Şiirlerinde Atasözlerinin Kullanımı”. Atatürk Kültür Merkezi Dergisi. 2, (4), 47- 57. Merçil, Erdoğan. (2010). “Şahne”. DİA. 38. İstanbul: TDV Yayınları, 292-293. Mermer, Ahmet. (1997). “Necâtî Bey’in Nişân Kasîdesi”. İlmi Araştırmalar. 5, 199-218. Millî Kütüphane Başkanlığı Türk Atasözleri ve Deyimleri I-II. (1997). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Onay, Ahmet Talât. (2007). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, (Haz.: Cemal Kurnaz). 1. Baskı. Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi. Öge, Sevil. (2001). 15. yy. Şairlerinden Mesihi, Cem Sultan, Ahmed Paşa, Necati Beg, Üsküplü İshak Çelebi ve Şeyhi'nin Divanlarında Atasözleri ve Deyimler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özdemir, Hakan. (2012). “Günümüze Göre Sehî Bey Dîvânı’ndaki Arkaik Unsurlar”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi. 1, 15, 90-100. Özmen, Vildan. (2016). “Derzizâde Ulvî Divanı’nda Atasözleri ve Deyimlerin Kullanımı”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 4, 31, 418-435. Özönder, Hasan. (2003). Ansiklopedik Hat ve Tezhip Sanatları Deyimleri, Terimleri Sözlüğü. Konya, Sebat Ofset Matbaacılık. Öztuna, Yılmaz. (2000). Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi. Ankara: AKM Yayınları. Öztürk, Zehra. (2018). “Süheylî Divanı’nda Atasözleri ve Deyimler”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (Asos). 6, 66, 460-499. Pakalın, Mehmet Zeki. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. II. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Pala, İskender. (1991). “Ayna” (Edebiyat). DİA. 4. İstanbul: TDV Yayınları, 262. Pala, İskender. (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Genişletilmiş Üçüncü Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları. Pala, İskender. (2006). “Mühr-i Süleyman”. DİA. 31. İstanbul: TDV Yayınları, 524-526. Parlatır, İsmail-Gözaydın, Nevzat-Zülfikar, Hamza. (1998). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük. 1-2, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Pezük, Zehra. (2012). “Ahmet Paşa Divanı’nda Ah Kavramı”, Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 1 (2), 142-151. Polat, Nazım H. (2002). “Kehkeşan”. DİA. 25. Ankara: TDV Yayınları, 190-191. Saral, Gizem. (2016). “16. Yüzyıl Divanlarında Mutfak Eşyaları”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. Yıl:4, 8, 44-65. Sefercioğlu, M. Nejat. (2010). “Helâkî Divanı’nda Türkçe Deyimler”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 4, 155-202. Sevgi, Ahmet-Sevindik, Hakan. (2016). Cezerî Kasım Paşa Sâfî Dîvânı. Konya: Palet Yayınları. Sevinç Kalaycı, Devrim. (2007). 18. Yüzyıl Şairlerinden Sünbülzade Vehbi (Lutfiyye), Bosnalı Sabit, Enderunlu Vasıf ve Nedim’in Divan ve Mesnevilerinde Atasözleri ve Deyimler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sinan, Ahmet Turan. (2000). Türkiye Türkçesindeki Deyimler Üzerine Bir Dil İncelemesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Elazığ: T.C. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sinan, Ahmet Turan. (2005), “Necati Beg Divanındaki Deyimler Üzerine”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15, 2, 107-114. Sucu, Nurgül. (2007). “Zâhid-Sûfî Tipinin Kimliği, Divan Edebiyatındaki Yeri ve Sosyal Hayattaki Örnekleri”. İstem, 5, (10), 229-255. Sunar, Cavit. (1975). Melâmîlik ve Bektaşîlik. Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları. Sungurhan, Aysun. (2011). Klasik Türk Edebiyatında Îdiyye Bayram Şiirleri (İnceleme-Şiirler). Ankara: Grafiker Yayınları. Şahin, Esma. (2013). “Klasik Şiirde Akarsu ile İlgili nanışlar ve Kalıplaşmış İfadeler”. Geleneksel Türk Sanatında ve Edebiyatımızda Su, (Editör: Prof. Dr. Nurettin Demir). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Aski Genel Müdürlüğü Yayınları-8, Anadolu’da Su Medeniyeti-5, 63-69. Şenel, Süleyman. (1988). “Ağıt” (Türk Edebiyatında Ağıt). DİA. 1. İstanbul: TDV, 472-473. Şener, H. İbrahim. (2001). “Karûn” (Edebiyat), DİA. 24. İstanbul: TDV Yayınları, 520. Şengün, Nejdet. (2008). “Klasik Türk Şiirinde Kalem Kasideleri (Kalemiyyeler)”, Turkish Studies-3/4, 730-758. Şentürk, Ahmet Atillâ. (1994). “Osmanlı Edebiyatında Felekler, Seyyâre ve Sâbiteler (Burçlar)”. Türk Dünyası Araştırmaları. 90, 131-180. Şentürk, Ahmet Atilla. (1995). Klasik Osmanlı Edebiyatı Tiplerinden Râkib’e Dair. İstanbul: Enderun Kitabevi. Tanyeri, M. Ali. (1999). Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler. Ankara: Akçağ Yayınları. Tanyıldız, Ahmet. (2007). “Klasik Türk Şiirinde Atasözü ve Deyim Kullanımı Bir Akımın Göstergesi midir?”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 4, 6, 93-105. Taşağıl, Ahmet. (1998). “Hoten”. DİA. 18. İstanbul: TDV Yayınları. 251-253. Tökel, Dursun Ali. (2000). Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar Şahıslar Mitolojisi. 1. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları. Tunç, Semra-Yeniterzi, Emine. (2013). “Osmanlı Mühür Sanatı ve Klasik Türk Şiirinde Mühür”. Turkish Studies- 8/1, 2633-2650. Tuzcu, Gözdenur. (2015). Klasik Türk Şiirinde Sürme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: T.C. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türkmen, Nilgün. (2011). Türkiye’de Hac Folkloru. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uludağ, Süleyman. (2009). “Sidretü’l-Müntehâ”. DİA. 37. İstanbul: TDV Yayınları. 151-152. Uzun, Mustafa. (1994). “Düldül” (Edebiyat). DİA. 10. İstanbul: TDV Yayınları. 20-21. Uzun, Mustafa. (2012). “Tûbâ” (Kültür ve Edebiyat). DİA. 41. İstanbul: TDV Yayınları, 317-319. Ünlü, Osman. (2017). “Klâsik Türk Şiirinde Mum Makası: Mıkrâz”. littera turca Journal of Turkish Language and Literature. 3, (1), 321-329. Yardım, Ali. (1994). “Düldül”. DİA. 10. İstanbul: TDV Yayınları, 20. Yekbaş, Hakan. (2009). “Divan Şairinin Penceresinden Acem Şairleri”, Turkish Studies-4/2, 1158-1187. Yekbaş, Hakan. (2010). Sehî Bey Divânı. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Yılar, Ömer. (2009). “Necâtî Bey’in Gazellerinde Atasözleri”. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu 15-17 Nisan 2009 “Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına”. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli, 460-465. Yıldız, Ayşe. (2017). “Klasik Türk Şiirinde Menekşe İle İlgili Benzetmelerin Kökeni Üzerine”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 19, 433-450. Yılmaz, Gökçehan Aysel. (2016). “Prizrenli Şem’î Dîvânında Atasözü ve Deyimler”. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri 02-04 Haziran 2016 Priştine/Kosova, Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi [Sempozyum Özel Sayısı], 2 (7). Trabzon: Eser Ofset, 557-566. Yılmaz, Meltem. (2010). Türkiye’de Kına Yakma Geleneği ve Kına Türküleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yılmaz, Müslüm. (2010). Sehî Bey Dîvânı (İnceleme-Metin), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yılmaz, Müslüm. (2019). “Sehî Bey’in Şiirlerinin Necâtî Bey’in Şiirleriyle Karşılaştırılması”, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Mecmuası. 29/1, 2, 215-248. Yurtbaşı, Metin. (2013). Sınıflandırılmış Deyimler Sözlüğü. Geliştirilmiş Üçüncü Baskı. İstanbul: Excellence Publishing Yayınları. Zülfe, Ömer. (2011). Şiirin İzinde Sözün Gölgesinde Osmanlı Şiirinden Kelimeler, Kavramlar, Deyimler. İstanbul: Bilge Kültür Sanat. İnternet Kaynakları https://sozluk.gov.tr/ (Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü) (E.Tar. 09.01.2020).

Sehî Bey Divanı’nda Deyimler ve Atasözleri

Year 2020, Issue: 67, 113 - 164, 31.01.2020
https://doi.org/10.14222/Turkiyat4110

Abstract

Bir gelenek şiiri olan Klâsik Türk Şiiri’nde şairler, mensubu bulundukları topluma dair birçok hususiyetten istifade etmişlerdir. Âdetler, gelenek ve görenekler, kıyafetler, inanışlar, oyunlar, eğlence kültürü vb. şairlerin yararlandıkları unsurlardan bazılarıdır. Bu bağlamda, şairlerin devrin Türkçesi ile kaleme aldıkları eserlerinde dilin en önemli parçası durumundaki deyimlere ve atasözlerine yer vermemeleri elbette beklenemez.
Klâsik Türk Şiiri geleneğine mensup şairlerden biri olup daha ziyade yazdığı tezkiresiyle ön plana çıkan Sehî Bey, aynı zamanda divan sahibi bir isimdir. Şair, hem zamanının hem de bütün Klâsik Türk Şiiri’nin önde gelen isimlerinden biri olan Necâtî Bey ile de yakın dosttur. Necâtî Bey, şiirlerinde Türkçeyi, atasözlerini ve deyimleri kullanmada son derece mahir bir isimdir. Şairin temsil ettiği gelenek, kendisinden sonra da muakkipleri tarafından sürdürülmüştür. Sehî Bey ile Necâtî Bey’in yakın dostluğu Sehî Bey’in şiirlerinde de etkili olmuştur. Çalışmada Sehî Bey’in şiir sanatını kurarken atasözleri ve deyimlerden nasıl istifade ettiği, atasözleri ve deyimlere yer vermenin şair için bir üslup özelliği olup olmadığı üzerinde durulacaktır.

References

  • Açıl, Berat. (2015). “Klasik Türk Şiirinde Estetik Bir Unsur Olarak Çiçekler”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 5, Bahar, s. 1-28. Akkaya, Hüseyin. (2010). “Süleyman (Edebiyat)”. DİA. 38. İstanbul: TDV Yayınları, s. 61-62. Akın, Bülent. (2011). “Alevilikte “Yakadan Geçirme” Ritüeli ve Âşık Niyazi Örneği”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 60, s. 335-346. Akman, Eyüp. (2009), “Necâtî Beğ Dîvânı’nda Deyimler ve Tebbeti Ters Okutmak”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 15- 17 Nisan 2009, Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına, Bildiri Kitabı. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, s. 68-76. Aksoy, Ömer Asım. (1984). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. 1-2. Dördüncü Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Aksoyak, İsmail Hakkı. (2004). Râznâme (Süleymaniye, Hekimoğlu Ali Paşa No.539) (Çevriyazı ve Tıpkıbasımı). Harvard: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü. Akün, Ömer Faruk. (1988). “Sehî”. MEB İslam Ansiklopedisi (İA). X, 316-320. Albayrak, Kadir. (2008). “Millî Dinlerde Renk Fenomeni”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8 (1), 1-41. Ankaralı, Ufuk Kemal. (2013), Şeyhülislâm Yahyâ Divanı’nda Türkçe Deyimler ve Atasözleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Girne: Girne Amerikan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi Anabilim Dalı. Armutlu, Sadık. (2009). “Kelebeğin Ateşe Yolculuğu: Klasik Fars ve Türk Edebiyatında Şem’ü Pervâne Mesnevileri”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED) Prof. Dr. Hüseyin AYAN Özel Sayısı. 39, Erzurum, s. 877-907. Armutlu, Sadık. (2010). “Şem’ u Pervâne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA). 38. İstanbul: TDV Yayınları, s. 495-497. Avşar, Ziya. (2017). Revânî Dîvânı. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Ankara, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56143,revani-divanipdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 01.06.2019). Ay, Ümran. (2009). “Divan Şiirinde Güneşin Sevgili Tipine Yansıması Hakkında Bir Değerlendirme”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 2, İstanbul 2009, s. 117-162. Aydın, Abdullah. (2018). Divan Şiirinde Rakib Portresi. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Aydın, Metin. (2018). “Mirzâ-Zâde Sâlim Divanı’nda Deyimler”. Külliyat Osmanlı Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 4, s. 1-23. Azlal, Eyyüp. (2009). “Necati Beyin Edebi Muhitleri”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 15-17 Nisan 2009, Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına, Bildiri Kitabı. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 628-634. Bahadır, Savaşkan Cem. (2013). “Şarap Yasağının XVI. Yüzyıl Divanlarındaki İzleri Ve Kanunî Sultan Süleyman Dönemi Şarap Yasağı”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 71-101. Bahadır, Savaşkan Cem. (2013). Divan Edebiyatında Şarap ve Şarapla İlgili Unsurlar. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Batislam, H. Dilek. (1997). “Nedim’in Şiirlerindeki Atasözleri ve Deyimler”. Türkoloji Araştırmaları Fuat Özdemir Anısı. Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana, 107-123. Batislam, H. Dilek. (2005). “Divan Şiirinde Sabâ”. Osmanlı Araştırmaları XXVI Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu’na Armağan-II. (Neşir Heyeti-Editorial Board: Halil İnalcık-İsmail E. Erünsal, Heath W. Lowry-Feridun Emecen-Klaus Kreıser; Misafir Editörler: Hatice Aynur-Mehmet Kalpaklı). İstanbul, 95-117. Batislam, H. Dilek. (2013). “Divan Şiirinde Su ve Suyla İlgili Unsurlar”. Geleneksel Türk Sanatında ve Edebiyatımızda Su. (Editör: Prof. Dr. Nurettin Demir). Ankara Büyükşehir Belediyesi Aski Genel Müdürlüğü Yayınları-8, Anadolu’da Su Medeniyeti-5, 43-61. Bayram, Yavuz. (2007). “Divan Şiirinde Tarımsal Ürünler”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Özel Sayı, 81-96. Bayram, Yavuz. (2007). “Klasik Türk Şiirinde Duyguların Dili: Çiçekler”. Turkish Studies 2/4, 209-219. Bozkaplan, Şerif Ali. (2011). “Necatî Bey’in Türkçesi”. Turkish Studies. 6/1 Winter 2011, 169-184. Bozkurt, Nebi. (2002). “Kılıç”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA). 25. Ankara: TDV Yayınları, 405-408. Canım, Rıdvan. (2009). “Sehî Bey”. DİA. 36. İstanbul: TDV Yayınları, 316-317. Canım, Rıdvan. (1998). Türk Edebiyatında Sakî-nâmeler ve İşret-nâme. Ankara, Akçağ Yayınları. Ceyhan, Semih. (2011). “Osmanlı Tâcnâme Literatürüne Göre Derviş Tacı ve Abdullah Salâhaddîn-i Uşşâkī’nin Cevâhir-i Tâc-ı Hilâfet Risâlesi”. İslâm Araştırmaları Dergisi. 25, 113-172. Coşkun, Ali Osman. (1997). “Kafzade Fa’izi Divanı’ndaki Atasözleri ve Deyimlere Dair”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 10, 63-74. Çakıroğlu Onat, Tuba. (2013). “Fuzûlî Divânı’nda Âh Kavramı”. Turkish Studies 8/9, 1969-1982. Çelebioğlu, Ayşe. (2016). “Klasik Türk Şiirinde Menekşe”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi Journal of the Fine Arts Institute (GSED). 37, 161- 182. Çetin, Kamile. (2008). “Hikemî Şiirin Temsilcilerinden İbrahim Râşid Divanında Atasözleri ve Deyimler”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu (23-26 Ekim 2007) Ist International Symposium of Turkish Language and Literature (23-26 October 2007) Bildirileri. Isparta: Fakülte Kitabevi: Isparta, 179-189. Çetin, Kamile. (2016). “Mektep Sahibi Bir Şair Olarak Necâtî Bey”, Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi Prof. Dr. Mine MENGİ Özel Sayısı, C.2 S.5, 245-262. Çetinkaya, Ülkü. (2010). “Osmanlı Dönemi Kadın Süs Malzemelerinin Divan Şiirine Yansımaları”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 13, 61-89. Çoruhlu, Yaşar. (2001), “Kasır”, DİA, TDV Yayınları, 24, İstanbul, 555-558. Demir Aslan, Sema. (2013). “Deyimlerimizde Su”. Geleneksel Türk Sanatında ve Edebiyatımızda Su, (Editör: Prof. Dr. Nurettin Demir). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Aski Genel Müdürlüğü Yayınları-8, Anadolu’da Su Medeniyeti-5, 155-158. Demir, Muhammet Ali. (2015). Divan Şiirinde Sevgilinin Saçının Kokusu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalı. Derman, M. Uğur. (2012). “Tuğra”. DİA. 41. İstanbul: TDV Yayınları, 336-339. Develi, Hayati. (1997). “Dua ve Yas Motifi Olarak “baş aç-” Tabiri”. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Mecmuası. XX, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 85-111. Dikmen, Melek-Çetin, Kamile. (2008). “Dilenciliğin Klâsik Türk Şiirindeki Tezahürleri”. Sempozyum Bir Kent Sorunu: Dilencilik “Sorunlar ve Çözüm Yolları” Tebliğler Kitabı. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Yıltem Matbaası, 525-543. Dikmen, Melek-Çetin, Kamile. (2012). “Klâsik Türk Şiirinde Kadın Takı ve Aksesuarları”, Bilig, 61, 71-98. Dikmen, Melek-Çetin, Kamile. (2016). “Klâsik Türk Edebiyatında Tefe'ül Geleneği ve Kitap Falının Şiire Yansıması”. Jass The Journal of Academic Social Science Studies. N. 49, Autumn I, p. 191-204. Dilçin, Dehri. (2000). Edebiyatımızda Atasözleri. 2. Baskı. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları. Dursunoğlu, Halit. (2003) “Klâsik Türk Edebiyatında Ramazan Konulu Şiirler”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 22, Erzurum, 9-29. Erdem, Sargon. (1992). “Buhurdan”. DİA. 6. TDV Yayınları, 384-385. Erdoğan, Mehtap. (2013). Güzellik Unsurlarıyla Divan Şiirinde Sevgili. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Erol, Tuğba. (2016). “Necâtî Bey Dîvânı’nda Günlük Dilden Yansımalar”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. 8, 228-245. Eyüboğlu, E. Kemal. (1975). On Üçüncü Yüzyıldan Günümüze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler Deyimler-Tabirler. İkinci Kitap. İstanbul: Doğan Kardeş Matbaacılık Sanayii A.Ş. Feyzioğlu, Nesrin. (2006). “Türk Dünyası’nda ve Anadolu’da Kopuz”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED), 31, 233-245. Gedük, Serkan. (2013). “Osmanlı Saray Kültüründe Buhur ve Gülsuyu Geleneği”, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık-6, İstanbul, 124-141. Güler, Zülfi. (2011). “Şeyh Galib Divanında Deyimler”. E-Journal of New World Sciences Academy. 6, (3), 433-455. Gülüm, Emrah. (2013). XV. Yüzyılın İlk Yarısında Telif Edilen Dîvânlarda Atasözleri ve Deyimler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: T.C. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Edebiyatı Bilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programı. Gürbüz, Mehmet. (2012). “Rezmî Divanı’nda Deyimler”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 7/1, 1231-1267. Gürer, Abdülkadir. (1997). “Divan Edebiyatında Sürme ve Nâ’ilî’nin Bir Gazeli”. Türkoloji Dergisi. XII, (1), 119-126. Hacıgökmen, Mehmet Ali. (2013). “Türklerde Yas Âdeti Temelleri ve Sonuçları”. Tarihçiliğe Adanmış Bir Ömür Prof. Dr. Nejat Göyünç’e ARMAĞAN Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları. Konya: Selçuk Üniversitesi Matbaası, 393-422. Hakverdioğlu, Metin. (2016). “Sevgili Neden Servi Boyludur?”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 4, 7, 215-230. Hızlı, Mefail. (2001). “Bursa’da Selâtin İmaretleri”. T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. 10, 1, 33-62. İçel, Hatice. (2004). “Necatî Beg Divanı’ndaki Deyimler”. TÜBAR-XV, s.175-230. İlhan, Bilge. (2016). “Sehî Bey Dîvânı’nda Dinî Tipler”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 3, 6, 82-105. İnce, Ömer. (2009). “Necâtî’nin Şiir Dilinde İşlemeyi Başardığı Türkî-i Basit’in Başaramadığı Dil Malzemesi: Deyimler ve Atasözleri”. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 15-17 Nisan 2009, Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına, Bildiri Kitabı. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 132-148. İpekten, Halûk. (1996). Divan Edebiyatında Edebi Muhitler. İstanbul: MEB. Yayınları. İsen, Mustafa. (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yayınları. Kalpaklı, Mehmet. (2016). “Divan Şiirinde Ay”. Sanat Dünyamı. 68, İstanbul: YKY Yayınları, 173-179. Kaplan, Yunus-Poyraz, Yakup. (2010). “Divan Şiirine Kaynaklık Etmesi Bakımından Oyunlar”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Klâsik Türk Edebiyatının Kaynakları Özel Sayısı -Prof. Dr. Turgut KARABEY Armağanı-. 3, 15, 151-175. Karaismailoğlu, Adnan. (2009). “Selmân-ı Sâvecî”. DİA. 36. İstanbul: TDV Yayınları, 446-447. Karakaya, Enis. (2001). “Kaplıca”. DİA. 24. İstanbul: TDV Yayınları, 351-353. Karaman, Gülay. (2012). “Perîşân Çiçek Sünbül ve Klasik Türk Şiirinde İşlenişi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. C. 1, 2, 288-319. Kartal, Ahmet. (1998). Klâsik Türk Şiirinde Lâle. Ankara: Akçağ Yayınları. Kaya, Bayram Ali. (1999). “Azmî-zâde Hâletî Dîvânı’nda Atasözleri ve Deyimler”. Türk Dünyası Araştırmaları. 118, 149-168. Kaya, Bayram Ali. (2006). “Necâtî Bey”. DİA, 32. İstanbul: TDV Yayınları, 477-478. Kaya, Bayram Ali. (2011). “Atasözleri ve Deyimlerin Dîvân Şiirinde Kullanımı ile Dîvânların Bu Söz Varlıklarımız Bakımından Önemi”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 6, 11-54. Kaya, Bülent. (2008). Divan Şiirinde At. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı. Kaya, Hasan. (2011). “Emrî Divanı’nda Deyimler”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 6, 55-130. Kemikli, Bilal. (2007). “Divan Şiirinde Hastalık ve Tedavi”. T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. 16, 1, 19-36. Kılıç, Filiz. (1996), “Âşık Çelebi Divanında Atasözü ve Deyimler”. Bilig, 1, 24-30. Kiel, Machiel-Alexander, John. (2005), “Mora”. DİA. 30. İstanbul: TDV Yayınları, 280-285. Koçu, Reşat Ekrem. (1969). Türk Giyim Kuşam ve Beslenme Sözlüğü. Sümerbank Kültür Yayınları. Köksal, Fatih. (2013). “Visâlî (d. ?/?-ö?/?) Divan Şairi”, http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=345. (Son Erişim Tarihi: 09.01.2020). Kul, Nuray. (2015). 16. Yüzyıl Şairlerinde Felek Kavramı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ordu: T.C. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kurnaz, Cemal. (1992). “Bülbül”. 6. DİA, İstanbul: TDV Yayınları, 485-486. Kurnaz, Cemal. (1996). “Gül”. DİA, İstanbul: TDV Yayınları, 14, 219-222. Kurtoğlu, Orhan. (2009). “Klasik Türk Şiirinde Saçı Geleneği”. Millî Folklor. Yıl: 21, 81, 89-99. Kurnaz, Cemâl. (1993). “Câm”. DİA. 7. İstanbul: TDV Yayınları, 41-42. Kurnaz, Cemâl. (1996). “Gül”. DİA. 14. İstanbul: TDV Yayınları, 219-222. Kutluk, İbrahim. (1989). Kınalı-zade Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şu’arâ. I-II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Küçük, Sabahattin. (1988). “Divan Şiirinde Güneş Üzerine Bir Deneme”. Mehmet Kaplan İçin. 149-176. Küçükaşcı, Mustafa Sabri. (2013). “Zemzem”. DİA. 44. İstanbul: TDV Yayınları, 242-246. Mengi, Mine. (1986). “Necati’nin Şiirlerinde Atasözlerinin Kullanımı”. Atatürk Kültür Merkezi Dergisi. 2, (4), 47- 57. Merçil, Erdoğan. (2010). “Şahne”. DİA. 38. İstanbul: TDV Yayınları, 292-293. Mermer, Ahmet. (1997). “Necâtî Bey’in Nişân Kasîdesi”. İlmi Araştırmalar. 5, 199-218. Millî Kütüphane Başkanlığı Türk Atasözleri ve Deyimleri I-II. (1997). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Onay, Ahmet Talât. (2007). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, (Haz.: Cemal Kurnaz). 1. Baskı. Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi. Öge, Sevil. (2001). 15. yy. Şairlerinden Mesihi, Cem Sultan, Ahmed Paşa, Necati Beg, Üsküplü İshak Çelebi ve Şeyhi'nin Divanlarında Atasözleri ve Deyimler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özdemir, Hakan. (2012). “Günümüze Göre Sehî Bey Dîvânı’ndaki Arkaik Unsurlar”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi. 1, 15, 90-100. Özmen, Vildan. (2016). “Derzizâde Ulvî Divanı’nda Atasözleri ve Deyimlerin Kullanımı”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 4, 31, 418-435. Özönder, Hasan. (2003). Ansiklopedik Hat ve Tezhip Sanatları Deyimleri, Terimleri Sözlüğü. Konya, Sebat Ofset Matbaacılık. Öztuna, Yılmaz. (2000). Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi. Ankara: AKM Yayınları. Öztürk, Zehra. (2018). “Süheylî Divanı’nda Atasözleri ve Deyimler”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (Asos). 6, 66, 460-499. Pakalın, Mehmet Zeki. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. II. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Pala, İskender. (1991). “Ayna” (Edebiyat). DİA. 4. İstanbul: TDV Yayınları, 262. Pala, İskender. (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Genişletilmiş Üçüncü Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları. Pala, İskender. (2006). “Mühr-i Süleyman”. DİA. 31. İstanbul: TDV Yayınları, 524-526. Parlatır, İsmail-Gözaydın, Nevzat-Zülfikar, Hamza. (1998). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük. 1-2, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Pezük, Zehra. (2012). “Ahmet Paşa Divanı’nda Ah Kavramı”, Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 1 (2), 142-151. Polat, Nazım H. (2002). “Kehkeşan”. DİA. 25. Ankara: TDV Yayınları, 190-191. Saral, Gizem. (2016). “16. Yüzyıl Divanlarında Mutfak Eşyaları”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. Yıl:4, 8, 44-65. Sefercioğlu, M. Nejat. (2010). “Helâkî Divanı’nda Türkçe Deyimler”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 4, 155-202. Sevgi, Ahmet-Sevindik, Hakan. (2016). Cezerî Kasım Paşa Sâfî Dîvânı. Konya: Palet Yayınları. Sevinç Kalaycı, Devrim. (2007). 18. Yüzyıl Şairlerinden Sünbülzade Vehbi (Lutfiyye), Bosnalı Sabit, Enderunlu Vasıf ve Nedim’in Divan ve Mesnevilerinde Atasözleri ve Deyimler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sinan, Ahmet Turan. (2000). Türkiye Türkçesindeki Deyimler Üzerine Bir Dil İncelemesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Elazığ: T.C. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sinan, Ahmet Turan. (2005), “Necati Beg Divanındaki Deyimler Üzerine”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15, 2, 107-114. Sucu, Nurgül. (2007). “Zâhid-Sûfî Tipinin Kimliği, Divan Edebiyatındaki Yeri ve Sosyal Hayattaki Örnekleri”. İstem, 5, (10), 229-255. Sunar, Cavit. (1975). Melâmîlik ve Bektaşîlik. Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları. Sungurhan, Aysun. (2011). Klasik Türk Edebiyatında Îdiyye Bayram Şiirleri (İnceleme-Şiirler). Ankara: Grafiker Yayınları. Şahin, Esma. (2013). “Klasik Şiirde Akarsu ile İlgili nanışlar ve Kalıplaşmış İfadeler”. Geleneksel Türk Sanatında ve Edebiyatımızda Su, (Editör: Prof. Dr. Nurettin Demir). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Aski Genel Müdürlüğü Yayınları-8, Anadolu’da Su Medeniyeti-5, 63-69. Şenel, Süleyman. (1988). “Ağıt” (Türk Edebiyatında Ağıt). DİA. 1. İstanbul: TDV, 472-473. Şener, H. İbrahim. (2001). “Karûn” (Edebiyat), DİA. 24. İstanbul: TDV Yayınları, 520. Şengün, Nejdet. (2008). “Klasik Türk Şiirinde Kalem Kasideleri (Kalemiyyeler)”, Turkish Studies-3/4, 730-758. Şentürk, Ahmet Atillâ. (1994). “Osmanlı Edebiyatında Felekler, Seyyâre ve Sâbiteler (Burçlar)”. Türk Dünyası Araştırmaları. 90, 131-180. Şentürk, Ahmet Atilla. (1995). Klasik Osmanlı Edebiyatı Tiplerinden Râkib’e Dair. İstanbul: Enderun Kitabevi. Tanyeri, M. Ali. (1999). Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler. Ankara: Akçağ Yayınları. Tanyıldız, Ahmet. (2007). “Klasik Türk Şiirinde Atasözü ve Deyim Kullanımı Bir Akımın Göstergesi midir?”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 4, 6, 93-105. Taşağıl, Ahmet. (1998). “Hoten”. DİA. 18. İstanbul: TDV Yayınları. 251-253. Tökel, Dursun Ali. (2000). Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar Şahıslar Mitolojisi. 1. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları. Tunç, Semra-Yeniterzi, Emine. (2013). “Osmanlı Mühür Sanatı ve Klasik Türk Şiirinde Mühür”. Turkish Studies- 8/1, 2633-2650. Tuzcu, Gözdenur. (2015). Klasik Türk Şiirinde Sürme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: T.C. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türkmen, Nilgün. (2011). Türkiye’de Hac Folkloru. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uludağ, Süleyman. (2009). “Sidretü’l-Müntehâ”. DİA. 37. İstanbul: TDV Yayınları. 151-152. Uzun, Mustafa. (1994). “Düldül” (Edebiyat). DİA. 10. İstanbul: TDV Yayınları. 20-21. Uzun, Mustafa. (2012). “Tûbâ” (Kültür ve Edebiyat). DİA. 41. İstanbul: TDV Yayınları, 317-319. Ünlü, Osman. (2017). “Klâsik Türk Şiirinde Mum Makası: Mıkrâz”. littera turca Journal of Turkish Language and Literature. 3, (1), 321-329. Yardım, Ali. (1994). “Düldül”. DİA. 10. İstanbul: TDV Yayınları, 20. Yekbaş, Hakan. (2009). “Divan Şairinin Penceresinden Acem Şairleri”, Turkish Studies-4/2, 1158-1187. Yekbaş, Hakan. (2010). Sehî Bey Divânı. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Yılar, Ömer. (2009). “Necâtî Bey’in Gazellerinde Atasözleri”. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu 15-17 Nisan 2009 “Ölümünün 500. Yılında Necâtî Beğ Anısına”. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli, 460-465. Yıldız, Ayşe. (2017). “Klasik Türk Şiirinde Menekşe İle İlgili Benzetmelerin Kökeni Üzerine”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 19, 433-450. Yılmaz, Gökçehan Aysel. (2016). “Prizrenli Şem’î Dîvânında Atasözü ve Deyimler”. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri 02-04 Haziran 2016 Priştine/Kosova, Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi [Sempozyum Özel Sayısı], 2 (7). Trabzon: Eser Ofset, 557-566. Yılmaz, Meltem. (2010). Türkiye’de Kına Yakma Geleneği ve Kına Türküleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yılmaz, Müslüm. (2010). Sehî Bey Dîvânı (İnceleme-Metin), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yılmaz, Müslüm. (2019). “Sehî Bey’in Şiirlerinin Necâtî Bey’in Şiirleriyle Karşılaştırılması”, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Mecmuası. 29/1, 2, 215-248. Yurtbaşı, Metin. (2013). Sınıflandırılmış Deyimler Sözlüğü. Geliştirilmiş Üçüncü Baskı. İstanbul: Excellence Publishing Yayınları. Zülfe, Ömer. (2011). Şiirin İzinde Sözün Gölgesinde Osmanlı Şiirinden Kelimeler, Kavramlar, Deyimler. İstanbul: Bilge Kültür Sanat. İnternet Kaynakları https://sozluk.gov.tr/ (Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü) (E.Tar. 09.01.2020).
There are 1 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Makaleler
Authors

Kamile Çetin This is me 0000-0003-1676-0234

Publication Date January 31, 2020
Published in Issue Year 2020 Issue: 67

Cite

APA Çetin, K. (2020). Sehî Bey Divanı’nda Deyimler ve Atasözleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(67), 113-164. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4110