Abstract
Türk halk kültürü ve folkloru tarihi süreç içerisinde yaşadığı coğrafyasıyla ve iklimiyle birlikte çeşitli özellikleri bünyesinden devralarak sergilemiştir. Kültürün ilk deneyimleri de tabiatla iç içe geçen bir birlikteliğin dökümünü sunan malzemeleriyle açıklanmaktadır. Dünyanın muhtemel ve gerçek durumunu kavramaya, benzetmeye veya tasvir etmeye imkân sağlayan, öncelikli olarak dağ, nehir, ağaç ve hayvanlar âlemi içerisinde sıklıkla yer alan seçilmiş hayvan türleri, tabiat içerisinde var olan gerçek nesnelerdir. Bu nesnelerin kendi aralarındaki ilişkinin yoğunluğu ve çeşitliliği mecazi anlamda oldukça geniş yer tutmuştur. Görünen tabiat elemanları, reel âlemin biçim dünyasını sunarken öte dünya için de yüklenilen anlamlar neticesinde ezeli ve ebedi bir denge özelliğine bürünmüştür. Epistemolojik bağlamda, subje ve objeyi temsil eden gören ile görünenin şekil aldığı fikri intikallerin bütünü olarak değerlendirmek gerekir. Makale metni, “Eski Türk İnançlarında Tabiat Kültü: Erzurum Kazancı Örneği” başlığı ile bu yörede yaşayan halklarda görülen, tabiat kültünün geçmişe ait inancın izlerini, alan araştırmaları ve görsel malzemeleri ile açıklama yoluna gidilmiş olmasıdır.
References
- Ateş, Mehmet. (2014). Mitolojiler ve Semboller Ana Tanrıça ve Doğurganlık. İstanbul: Milenyum Yayınları. Bayat, Fuzuli. (2011). Türk Mitolojik Sistemi Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi 1. İstanbul: Ötüken. Bayat, Fuzuli. (2012). Türk Mitolojik Sistemi Kutsal Dişi-Mitolojik Ana, Umay Pradigmasında İlkel Mitolojik Kategoriler-İyeler ve Demonoloji-2. İstanbul: Ötüken. Beksaç, Engin. (2006). “Atlı, Ağaç ve Kadın”. Orta Asya'dan Anadolu'ya Türk Sanatı ve Kültürü. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Berkli, Yunus. (2011). Türk Sanatında Avrasya Üslubunun Evreleri (Avrupa ve İslam Sanatına Etkileri). Erzurum: Atatürk Ünv. Yayınları. Beydili, Celal. (2015). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap-Yayın. Boratav, Pertev Naili. (2012). Türk Mitolojisi Oğuzların-Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi. Çev. R. Özbay. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. Çoruhlu, Yaşar. (2010) Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Eliade, Mircea. (2014) Şamanizm. Çev. İ. Birkan. Ankara: İmge Kitabevi. Eliade, Mircea. (2015). Doğuş ve Yeniden Doğuş İnsan Kültürlerinde Erginlenmenin Dini Anlamları. İstanbul: Çev. Fuat Aydın. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık. Eliade, Mircea. (2017a). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi 3 Muhammed'den Reform Çağına. Çev. Ali Berktay. İstanbul: Alfa. Eliade, Mircea. (2017b). İmgeler ve Simgeler. Çev. M. A. Kılıçbay. Ankara: Doğu Batı Yayınları. Esin, Emel. (2001). Türk Kozmolojisine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Esin, Emel. (2004). Orta Asya'dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Gültepe, Gülten. (2016). Plastik Sanatlarda Soyut Somut Gösterge ve Görseller Üzerime Metaforik Bir Yaklaşım. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sanatta Yeterlik Tezi. Erzurum. İnan, Abdülkadir. (2015). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Yayınları. Kalafat, Yaşar. (2015a). Anadolu Halk Kültürü Monografisinden Mitolojik Şifreler-I. Ankara: Berikan Yayınevi. Kalafat, Yaşar. (2015b). Türk Kültürü Halklarda Mitik-Mistik Kavşakta Yer. Berikan Yayınevi, Ankara. Ocak, Ahmet Yaşar. (2017). Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları. Öney, Gönül. (1968). "Anadolu Selçuklu Sanatında Hayat Ağacı Motifi". Belleten. XXXII (125). 25-50. Potapov, L. P. (2012). Altay Şamanizm’i. Çev. Metin Ergun. Konya: Kömen Yayınları. Roux, Jean-Paul. (2015). Eski Türk Mitolojisi. Çev. M. Y. Sağlam. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. Sagalayev, Andrey Markoviç. (2017). Ural-Altay Mitolojisinde Arketipler ve Semboller. Çev. Ali Toraman. İstanbul: Bilge Kültür Sanat. Taş, İsmail. (2011). Türk Düşüncesinde Kozmogoni-Kozmoloji. Konya: Kömen Yayınları.
Abstract
Turkish folk culture and folklore have taken various features together with their geography and climate. The first experiences of culture are explained by the materials that provide a breakdown of a unity that is intertwined with nature. The selected animal species, which are often found on mountains, in rivers, on trees and animal populations, which enable us to grasp, simulate or depict the probable and real state of the world, are real objects that exist in nature. The intensity and diversity of the interrelations of these objects occupied quite a metaphorical sense. The appearing natural elements represent the realm of the real world, and as a result of the meanings attribute to the other world has assumed an eternal balance. In the epistemological context, the idea representing the subject and the object, and the idea that the appearance takes shape, should be considered as the whole of the relics. In our paper, titled “Natural Turkish Beliefs: The Case of Erzurum Kazanci”, the traces of the belief of the past in this region and the shamanistic elements experienced in the history have been explained with their visuals as a living asset.
References
- Ateş, Mehmet. (2014). Mitolojiler ve Semboller Ana Tanrıça ve Doğurganlık. İstanbul: Milenyum Yayınları. Bayat, Fuzuli. (2011). Türk Mitolojik Sistemi Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi 1. İstanbul: Ötüken. Bayat, Fuzuli. (2012). Türk Mitolojik Sistemi Kutsal Dişi-Mitolojik Ana, Umay Pradigmasında İlkel Mitolojik Kategoriler-İyeler ve Demonoloji-2. İstanbul: Ötüken. Beksaç, Engin. (2006). “Atlı, Ağaç ve Kadın”. Orta Asya'dan Anadolu'ya Türk Sanatı ve Kültürü. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Berkli, Yunus. (2011). Türk Sanatında Avrasya Üslubunun Evreleri (Avrupa ve İslam Sanatına Etkileri). Erzurum: Atatürk Ünv. Yayınları. Beydili, Celal. (2015). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap-Yayın. Boratav, Pertev Naili. (2012). Türk Mitolojisi Oğuzların-Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi. Çev. R. Özbay. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. Çoruhlu, Yaşar. (2010) Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Eliade, Mircea. (2014) Şamanizm. Çev. İ. Birkan. Ankara: İmge Kitabevi. Eliade, Mircea. (2015). Doğuş ve Yeniden Doğuş İnsan Kültürlerinde Erginlenmenin Dini Anlamları. İstanbul: Çev. Fuat Aydın. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık. Eliade, Mircea. (2017a). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi 3 Muhammed'den Reform Çağına. Çev. Ali Berktay. İstanbul: Alfa. Eliade, Mircea. (2017b). İmgeler ve Simgeler. Çev. M. A. Kılıçbay. Ankara: Doğu Batı Yayınları. Esin, Emel. (2001). Türk Kozmolojisine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Esin, Emel. (2004). Orta Asya'dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Gültepe, Gülten. (2016). Plastik Sanatlarda Soyut Somut Gösterge ve Görseller Üzerime Metaforik Bir Yaklaşım. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sanatta Yeterlik Tezi. Erzurum. İnan, Abdülkadir. (2015). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Yayınları. Kalafat, Yaşar. (2015a). Anadolu Halk Kültürü Monografisinden Mitolojik Şifreler-I. Ankara: Berikan Yayınevi. Kalafat, Yaşar. (2015b). Türk Kültürü Halklarda Mitik-Mistik Kavşakta Yer. Berikan Yayınevi, Ankara. Ocak, Ahmet Yaşar. (2017). Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları. Öney, Gönül. (1968). "Anadolu Selçuklu Sanatında Hayat Ağacı Motifi". Belleten. XXXII (125). 25-50. Potapov, L. P. (2012). Altay Şamanizm’i. Çev. Metin Ergun. Konya: Kömen Yayınları. Roux, Jean-Paul. (2015). Eski Türk Mitolojisi. Çev. M. Y. Sağlam. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. Sagalayev, Andrey Markoviç. (2017). Ural-Altay Mitolojisinde Arketipler ve Semboller. Çev. Ali Toraman. İstanbul: Bilge Kültür Sanat. Taş, İsmail. (2011). Türk Düşüncesinde Kozmogoni-Kozmoloji. Konya: Kömen Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | January 31, 2020 |
| Published in Issue | Year 2020 Issue: 67 |
