GAZİANTEP MERKEZ YÖRESİNDE ANTEP FISTIĞININ EKONOMİK ANALİZİ

Year 1974, Volume: 5 Issue: 2-3, - , 15.12.2010

Bilge Dilmen

Abstract

ÖZET
Antep fıstığının ekonomik analizini kapsayan bu çalışmanın
birinci bölümünde Gaziantep yöresinde üretilen başlıca
tarımsal ürünlerin verim, fiyat, gayrı safi hasılalarında yıldan
yıla. görülen dalgalanmalardan ileri geien belirsizlik durumu,
orijinal ve,rilerden ve bu serilerin trenden sapmalarından (sistentatik
bileşenlerinden arınmış, geriye sadece testUiiifi dalgalanmalar
kalmıştır) hesaplanan değişkenlik katsayıları ile öl·
çülmüŞtür. Buna göre: a) Antep fıstığı en yüksek verim belirsizliği
göstermekte olup, diğer ürünlerin verimlerinde de
yıldan yıla şiddetli dalgalanmalar görülmektedir. b) Ürün
fiyatlarında yıldan yıla şiddetli dalgalanmalar görülmekle beraber,
tesadUfi değişkenlik katsayılarının bütün ürünlerde orijinal
fiyatlardan hesaplanan' değişkenlik katsayılarına göre
düşük olduğu görülmüştür. Bu ise fiyattaki dalgalanmalarda
tesadüfi dalgalanmaların büyük bir yer tutmadığ~nı izah etmektedir.
c) Gayrı safi hasıla belirsizliğini meydana getiren
verim ve fiyat değişmelerinin aynı yönde oluşlat!, ürünlerden
elde edlten gelirlerde şiddetli dalgalanmalara sebep olmuştur.
Gelirde görüıen değişmeler bütün ürünlerde şiddetli olmakla
beraber yine Antep fıstığında en yüksektir.Ikinci bölümde etüd edilen· işletmelerde saf hasıla 4,779.80
TL. ile 143,385,30 TL. arasında değişmekte olup, elde edilen
saf hasıla ilk iki grupta aktif sermayenin faizini karşılamadığından
işletmelerin yıllık faaliyetleri zararla, son iki grupta
aktif sermayenin faizini karşıladığından yıllık faaliyetleri karla
neti-çe1enmiştir.
Işletmelerde nüfus başına düşen tarımsal gelir, 1,895,15
TL. (l. grup) - 13,185.18 TL. (lV. grup) arasında değişmekte
olup, işletmeler ortalamasında, 1,895.75 TL. dır. Bu miktarlar
l. 'grup ve II. grup işletmeler haricinde diğer iki grup işletmeleriçin
Türkiye Standartlarınagöre sahibine normal bir
hayat standardı sağlamaktadır.
Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Antep fıstığının üretim
miktarları ile üretim faletörleri arasındaki ilişkiler CobbDouglas
tipi fonksiyonel analizle işletme seviyesinde, dönüm
başına, işletme büyüklüklerine göre üç kısımda incelenmiş
ve denklemlere dayanılarak ekonomik yorumlar yapılmıştır.
Hesaplanan denklemlerde çoklu determinasyon katsayılarının
yüksek çıkması (genellikle 0.95 bulunmuştur) üretim miktlı1'- .
la1'inı etkileyen faktörlerin büyük ölçüde denkleme dahil edilen
değişkenler tarafından izah edildiğini göstenn.ektedir.
Yapılan çalışmada arazi kıymeti ve· ağaç adedi değişke~leri
üretimi etkileyen en önemli faktörler olarak bulunmuŞtur.
Her denklemde iş gücünü ifade eden faktörlerden en az bir
tanesi anlamlı çıkmıştır. Sermaye faktörleri işletmelerde a.nzi
olarak kullanıldığından bazı denklemlerde önemli çıkmamıştır.
Mamafih ilaç, alet-makina 've bilhassa gübre faktörünün
marjinal verimleri denklemlerde yüksek çıkmıştır.

AN-ECONOMICANALYSİS OF PISTACIO-NUT IN GAZİANTEP

The data used in this study
whıch covers the ecol).omical analysis
of Antep nut (pıstacıa nut),
are obtained from the following
sources: a) The gucstıon~erstaken
from 100 farms selected in random
m 1972., b) From the State Statis'
tical institude Çlnd Gaziantep Teknik
Ziraat Müdürlüğü.
in the first part of this study,
uncertainty .sıtuation which based
on year to year fluctuations in
praduction, pike; and gross mcome
of the major agncultural
crops grown around the Gaziantep
area, ıs analysed 'Wlth the varıabiUty
constans cakulated from the
orijinal deta and the variations
fr:om the trend of these data findings
-as explained below.
a) Antep nut showed the highest
production uncertainty and
alsa -extrem fluctuations was observed
in the production of other
crops from year to year.
b) Altough the sharp fluctuatiol).
s accured in crop prices, it
was seen that the coofficients of
variatinos (randam· movements)
were lower than the constant
cooficients of variations cakula·
ted from the oriji~~l prices for all
crops. This shows that random
fluctuations do not greatly effect
the fluctlla tions:
c) Both, productuon and price
variations which create uncertaiİıy
of gross income are in the same
directlon. These two parallel forces;
the variations in productidn
and the variations in price could
be the major causes for sharp
fluctuations in- the gross agncultural
income ob~ained..Altough income
variations, are high for all
crops, but highest income variations
is s~en m Antep nut.
in the second part of this study
ıt has been found that the net an-·
nual income of all· the farnıs investigated,
.ranged from 4,799.80
TL. to 143.385.30 TL. Since the net
income for the first two groups
could not ıneet the interest of the
active capitaL, these farms closed
their annua! activities in deficit.
Contrary two the first groups, the
net annual incomeof the last two
groups could meet the interest of
the active capital and for this reason
annual activities of these
farms are closed in profit. Per
capita agrıcuItural income in all
farms varied from 1,895.15 TL. to
Ü,185.18 TL. for the first and
fourth groups respectively. The
average per capita income for all
groups was found 1,895.75 TL.
These amounts could provide the
sufficient living standarts to farmers
in all, but the first group
with reepest to the living standarts
in Turkey.
In the third part of the study,
relationships between the amount
of yield and factors affecting the
production have been studied with
the Cobb-Douglas type of functional
analysis. This parts was studied
three partions; Production
functions (1) at fann leveL, (2)
at regional leveL.
Economic implications of these
functions are discussed on the ba·
ses findings as explained below.
In these equations multiple
correlation coefficients (R2
) were
very high (generally 0.95). In this
study it has been found that the
variables, the land vaule and the
number of trees are the most important
factors aff~cting the production.
At least coefficient of one
of the factors representing the labor
unit was found to be significant
at each equation. Sinee capital
were not used commenly in all
farms, coefficients of capital was
found to be non significant in
same equations Marginal ineomes
of the factors of pesticades, equipment,
machinary and particularly
fertilisers were found to be high
in the equations.

Keywords

-