Religious Life in the Ghaznavids

Yıl 2023, , 2550 - 2561, 23.01.2024

Şengül Demirel

https://doi.org/10.46868/atdd.2023.637

Öz

Ghaznavids, in todays Afghanistan and Pakistan, in the XIth and XIIth Century. It is a Turkish dynasty that ruled for centuries. The Ghaznavids, who were known for protecting the Islamic faith and supporting Sufism, a mystical branch of Islam, during their reign, followed the Hanafi sect, adhering to the Sunni understanding of Islam. Accordingly, the Ghaznavids, who supported the construction of many mosques and madrassas throughout the country, made a great contribution to the spread of Islam in the region and the establishment of a religious society. It is seen that many Sufi sects were established in the Ghaznavids, where the Sufi movement developed in parallel with the spread of Islam. The rulers’ interest in Sufism and their tolerant policies towards beliefs allowed Sufi sects to grow, develop and prosper in the country. Accordingly, the study aims to contribute to the literature by examining the religious life of the Ghaznavids by questioning the existence and importance of the Sufism movement in the region. Field writing works were used in the research; The study was completed using research, examination and analysis methods.

Anahtar Kelimeler

Ghaznavids, India, Islam, Sufism, Sects

Gaznelilerde Dinî Hayat

Öz

Gazneliler, günümüz Afganistan ve Pakistan’ında XI. ve XII. yüzyıllarda hüküm süren bir Türk hânedanlığıdır. Hükümdarlıkları döneminde İslâm inancını himaye etmeleri ve İslâm’ın mistik bir kolu olan Sûfîzm’i desteklemeleriyle bilinen Gazneliler, İslâmiyet’in Sünnî anlayışına bağlı olarak Hanefî mezhebini takip ediyorlardı. Buna göre ülke genelinde birçok cami ve medresenin inşasını da destekleyen Gazneliler, bu yönleriyle İslâmiyet’in bölgede yayılmasına ve dinî bir toplum kurulmasına da büyük katkı sağlamışlardır. İslâmiyet’in yayılmasına koşut olarak tasavvuf hareketinin de gelişme gösterdiği Gaznelilerde birçok Sûfî tarikatın da kurulduğu görülmektedir. Hükümdarların tasavvufa ilgi duymaları ve inançlara hoşgörülü politikaları Sûfî tarikatlarının ülkede büyümesine ve gelişip zenginleşmesine olanak sağlamıştır. Buna göre çalışmamız, Gaznelilerde dinsel hayatı ele alarak tasavvuf hareketinin bölgedeki varlığı ve önemini sorgulayıp literatüre katkı sunmayı hedeflemektedir. Çalışmada alana dair yazım eserlerinden faydalanılmış olup; araştırma, inceleme ve analiz yöntemleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gazneliler, Hindistan, İslâmiyet, Tasavvuf, Tarikatlar

Kaynakça

• Gök, B. (27 Nisan 2018). Bilge İnsan Ebu’l-Hasan El-Harakânî ve Gazneli Mahmûd ile Münasebeti. Uluslararası İslâm ve Model İnsan Sempozyumu Bildiri Kitabı (281297). Kahramanmaraş.
• Göksu, E. (2021). Afganistan ve Hindistan’ın İhtişamlı Hanedanı Gazneliler (963-1186). Selenge, İstanbul.
• İbâdî, A. (1997). Horasan Fî’l-Asrı’l-Gaznevî. (Edt. N. Cebran). Katar Üniversitesi Beşerî Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü, Ürbed’ül-Ürdün Yayınları, Ürdün.
• Karadaş, C. (Aralık 2003). Selçuklular’ın Din Politikası. İSTEM, 295-108.
• Hamdullah Müstevfî-yi Kazvinî. (2018). Târih-i Güzide. (Çev. M. Öztürk). TTK.
• Kayadibi, F. (2012). İslâm Dinî’nin Eğitim ve Öğretime Verdiği Önem. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, (4), 33-44.
• Kazıcı, Z., Ayhan, H. (2010). Tâlim ve Terbiye. TDV İslâm Ansiklopedisi (C. 39, s.515-523). TDV Yayınları. Kocaman, K., Uddın, A. H. M. E. (2021). Bangladeş’te Dinî/İslâmî Eğitim Kurumları: Medreseler. Tâlim: Journal of Education in Muslim Societies and Communities. 5 (2),157-181.
• Kök, B. (1998). Gazneli Mahmut’la Abbâsî Halifesi el-Kadir Arasındaki İlişkiler. Ekev Akademi Dergisi, 1 (2), 117-126.
• Merçil, E. (1996). Gazneliler. TDV İslâm Ansiklopedisi. (C. 13, s. 480-484). TDV Yayınları.
• Merçil, E. (2002). Gazneliler. Türkler Ansiklopedisi. (C. 4, ss. 859-908). Yeni Türkiye Yayınları.
• Orhan, A. T. (2019). Tasavvufun Teşekkül Sürecine Yeni Yaklaşımlar: Başer, Karamustafa ve Green Örnekleri. İslâm Araştırmaları Dergisi, (41), 171-182. https://doi.org/10.26570/isad.513175.
• Öngören, R. (2011). Tasavvuf. TDV İslâm Ansiklopedisi. (C. 40, s. 119-126). TDV Yayınları.
• Önkal, A., Önkal, B. ve Bozkurt, N. (1993). Cami. TDV İslâm Ansiklopedisi. (C. 7, s. 56-90). TDV Yayınları.
• Öntürk, V. (2018). Târîh-i Sistân. Ayışığı Kitapları.
• Öntürk, V. (2023). Ravżatü üli’l-elbâb fî tevârîḫi’l-ekâbir ve’l-ensâb (Târîḫ-i Benâkıtî)’a Gazneli Tarihi Açısından Eleştirel Bir Bakış. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 61, 345-364.
• Palabıyık, H. (1996). Gazneli Devleti Saray Teşkilatı [Doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Palabıyık, M. H. (2007). Gaznelilerin Hindistan Seferleri. Ekev Akademi Dergisi, 11 (32), 139-152.