Mirâtü’l Avâlim Written by Gelibolulu Mustafa ‘Âlî

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 16, 64 - 114, 30.08.2018

Süleyman Lokmacı

Öz

Gelibolulu Mustafa ‘Âlî, who is one of the most eminent figures of the
Ottoman history writing, has written many books. The history works of Mustafa
‘Âlî’s works in the field of history, have become one of most important sources
of researches who interested in the science of history due to his closely
witnessed the events of his age in person thanks to his important missions in
the government. Mirâtü’l Avâlim written by Gelibolulu Mustafa ‘Âlî is a short
work in which the beings and events before Adam are described. The reason why
Mirâtü’l Avâlim is dealt with in this study although there are many copies of
the work in the libraries both in Turkey and other countries was justified by
comparing it with the handwritten manuscript with the archive number 06 Mil Yz
B 389 in the National Library and archive number Hacımahmutefendi 4396 in the Süleymaniye
Manuscripts
Library revealing the differences between the
three copies in the footnotes.

Anahtar Kelimeler

Gelibolulu Mustafa ‘Âlî (Mustafa ‘Âlî from Gallipoli), Mirâtü’l Avâlim (Mirror of the World), Adam

Gelibolulu Mustafa ‘Âlî’nin Mirâtü’l Avâlim İsimli Eseri

Öz

Osmanlı Tarihçiliği’nin
en önemli isimlerinden birisi olan Gelibolulu Mustafa ‘Âlî birçok eserin
müellifidir. Yapmış olduğu önemli memuriyetler sayesinde olayların bizzat
içerisinde olan Mustafa ‘Âlî’nin tarih alanındaki eserleri gerek kendi yaşadığı
dönemde ve gerekse sonrasında tarih ilmiyle uğraşanların en önemli kaynakları
arasında yer almıştır. Mirâtü’l Avâlim Gelibolulu Mustafa ‘Âlî tarafından
yazılmış, Hazret-i Âdem’den önce var olan varlıkların ve gerçekleşen olayların
anlatıldığı küçük bir risaledir. Esere ait yurtiçinde ve yurtdışında birçok
nüsha bulunmaktadır. Bu çalışmada Mirâtü’l Avâlim’in telif sebebi, konusu ve
kaynakları incelendikten sonra, eserin matbu nüshasıyla, Milli Kütüphane
Yazmalar Koleksiyonu’nda bulunan 06 Mil Yz B 389 arşiv numaralı ve Süleymaniye
Yazma Eserler Kütüphanesi’nde Hacımahmutefendi 4396 arşiv numarasıyla kayıtlı
el yazması nüshaları karşılaştırılarak üç nüsha arasındaki farklılıklar,
dipnotlarda gösterilmek suretiyle ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gelibolulu Mustafa ‘Âlî, Mirâtü’l Avâlim, Hazret-i Âdem

Kaynakça

• AFYONCU, E., (2000). “Osmanlı Müverrihlerine Dair Tevcihat Kayıtları I”, Belgeler, S. 24, 77-155. AKYÜZOĞLU, H., (2016). “Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Tefsirde İsrâiliyât Rivayetlerine Yaklaşımı”, Ekev Akademi Dergisi, S. 65, s.295-311. ATSIZ. N., (1968) ʻÂlî Bibliyografyası, İstanbul. AYDIN. A., (1993). Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Künhü'l Ahbârının IV. Rüknünün Kaynakları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. DEMİROĞLU. A., (1992). “Behcetü’t-Tevârîh”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.5, s.349-350. FAYDA. M., (2011). “Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 40, s.92-94. GELİBOLULU M. A., Mirâtü’l Avâlim, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz B 389. HATİPOĞLU. İ., (2004). “Mesâbîhu’s-Sünne”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.29, s.258-260. KANDEMİR M. Y., (2001). “Kâ‘bü’l Ahbâr”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.24, s.1-3. KILIÇ M. E., (1999). “El-Fütûhâtü’l Mekiyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 13, s.251-258. KÜTÜKOĞLU. B., (1989), “Âlî Mustafa Efendi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.2, s.414-416.