Yeni Belgelerin Işığında Telli Hasan Paşa’nın Osmanlı-Habsburg Sınırındaki Faaliyetleri (1591-1593)

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 1254 - 1289, 25.06.2020

Muhammet Gülhan

Öz

Osmanlıların Habsburglarla 1593-1606 yılları arasında gerçekleştirdiği savaşın ortaya çıkmasındaki en önemli neden Bosna ve Hırvatistan arasında süren uzun süreli sınır çatışmalarıdır. Bu araştırmada 1591’de Bosna Beylerbeyliğine atanan Telli Hasan Paşa’nın hayatını kaybettiği 1593 yılına kadar Habsburgların Hırvatistan sınırında gerçekleştirdiği askeri, siyasi ve diplomatik faaliyetleri yeni kaynakların ve belgelerin eşliğinde yeniden kurgulanmıştır. Osmanlılarla Habsburglar arasında yürürlükte halihazırda bir barış anlaşması olmasına karşılık sınır çatışmalarının hangi gerekçelerle ortaya çıktığı, bu çatışmalara İmparatorluk merkezleri tarafından nasıl bir paradigma geliştirildiği ve ne gibi sonuçlara yol açtığı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

telli hasan paşa, osmanlı-habsburg ilişkileri, osmanlı askeri tarihi

Destekleyen Kurum

Sakarya Üniversitesi

In the Light of New Documents, Telli Hasan Paşa’s Activities on The Border of Ottoman-Habsburg (1591-1593)

Öz

The most important reason of the Long Turkish War (1593-1606) between the Ottomans and the Habsburgs was longtime border conflicts (clashes) among the Bosnia and Croatia. In this study, in the light of new sources and documents, we rebuilt/reconstructed Telli Hasan Pasha’s military, political and diplomatic activities, carried out by him on the border of Croatia of the Habsburgs until 1593 when Telli Hasan Pasha lost his life, who was assigned as Bosnian Beglerbeg in 1591. We also addressed that for which reasons border conflicts broke out despite the fact that there had already been a amicable (peace) agreement in force between the Ottomans and the Habsburgs; what kind of paradigm was developed by Imperial centers against these conflicts; and to what kind of results it led. 

Anahtar Kelimeler

Telli Hasan Pasha,, Ottoman-Habsburg Relations, Ottoman Military History

Kaynakça

• Kitaplar STALLAERTS, R., Historical Dictionary of the Republic of Croatia, Toronto: The Scarecrow Press, 2010
• SEİDEL, F., Sultanın Zindanında, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2017
• TRACY, J. D., Balkan Wars: Habsburg Croatia, Ottoman Bosnia, and Venetian Dalmazia, 1499-1617, London: Rowman & Littlefield, 2016
• ZİNKEİSEN, J. W., Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, VII Cilt, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2011
• NAİMA, M. E., Tarih-i Naima, IV Cilt, nşr. Mehmet İpşirli, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2007
• HAMMER, J.V., Büyük Osmanlı Tarihi, X Cilt, İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1983
• PEÇEVİ, İ., Tarih-i Peçevi, II Cilt, İstanbul: Matbaa-i Amire, 1866
• LOPAŠİĆ, R., Bihać i Bihaćka Krajina, Zagreb: Matica Hrvatska, 1890
• SELÂNİKÎ, M. E., Tarih-i Selânikî, IV Cilt, nşr. Mehmet İpşirli, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999
• HORVAT, K., Toma Erdedi-Bakac, Zagreb: Tisak Dionicke Tiskare, 1900
• DANİŞMEND, İ. H., İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, VI Cilt, İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1972
• Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri AYDIN, Y. A., “XVI-XVII. Yüzyıllarda Osmanlı-Habsburg Anlaşmaları ve Uygulamaları”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2001
• KARACA, M., “68 Numaralı Mühimme Defteri”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2000
• ÖZSOY, E., “Akdeniz’de Osmanlılar ve Habsburglar 1550-1600”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2016
• OKUMUŞ, O., “Hicri 1000-1001/1592-1593 Tarihli 6 Numaralı Mühimme Zeyli Defteri”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2013
• AYCİBİN, Z., “Kâtib Çelebi Fezleke I”, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2007
• Makaleler ROTHENBERG, G. E., “The Origins of the Austrian Military Frontier in Croatia and the Alleged Treaty of 22 December 1522”, The Slavonic and East European Review, Cilt 38, Sayı 91, 1960, 494-495
• ROTHENBERG, G. E., “Christian Insurrections in Turkish Dalmatia 1580-96”, The Slavonic and East European Review, Cilt 40, Sayı 94, 1961, 136-147
• ERTAŞ, M. Y., & KAYGUSUZ, Ü., “Rekabet ve İhtirasın Gölgesinde Başarısız Bir Kanal Projesi: 1591’de Koca Sinan Paşa’nın Sakarya Nehri’ni Marmara’ya Bağlama Teşebbüsü”, Geçmişten Günümüze Sakarya, Sakarya: Sakarya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2018, 203-230
• KÜTÜKOĞLU, B., “Murad III”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 31:172-176, Ankara: TDV Yayınlar, 2006
• EMECEN, F., “Bosna Eyaleti.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 6:296-297, Ankara: TDV Yayınları, 1992
• AK, M., “Siyavuş Paşa, Kanijeli”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 37:311-313, Ankara: TDV Yayınları, 2009
• Arşiv Belgeleri Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), A. DVNSMHM.d.69, 15
• İnternet 28.11.2019 tarihinde erişildi: http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=18223