XIX. Yüzyılda Piyano ve Osmanlı Kadını

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 246 - 261, 30.03.2021

Arif Güzel

Öz

XIX. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nin idari ve sosyal alanda büyük değişimlere uğradığı bir çağdır. Devletin yapısal değişiminin yanında sosyal alanda da birçok değişim gözlenir. Bu sosyal değişimlerden biriside müzikal dönüşümdür. Batı müziğinin Osmanlı topraklarında kabul görmesiyle birlikte bu müziğin en mühim sazı (enstrümanı) olan piyano hem Osmanlı Sarayı’nda hem de “Osmanlı Kentlisi” arasında Avrupai görünümün ve müzikal estetiğin simgesi olarak yaygınlaşır. Bu değişim rüzgârları Osmanlı Kadınını da içine alır. Kadın Sultanlar, devlet adamlarının kızları ve hali vakti yerinde olan aileler özel hocalar aracılığıyla piyano eğitimi almaya başlarlar. Müzikal dönüşüm kadınların sosyal hayata katılımlarını kolaylaştıracak bir basamak olur. Yetenekli Osmanlı Kadını piyano icra etmekteki maharetini gösterir. Gerek saray gerekse toplum içerisinden fevkalade kadın piyano icracıları ve besteciler çıkar. Bu çalışmada Osmanlı müzikal dönüşüm süreci piyano ve piyano icracısı Osmanlı Kadınları üzerinden değerlendirilerek sosyal dönüşümün açıklanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Piyano ve Osmanlı Kadını, piyano, müzik

Фортепиано и османка в XIX веке

Öz

Anahtar Kelimeler

Османское государство, Фортепиано, Музыка, Женщина

Piano and Ottoman Women In The XIX .Th Centruy

Öz

The XIX. Th century is an era when the Ottoman State under went great changes in the administrative and socialspheres. In addition to the structural change of the state,many changes are observed in the socialfield. One of these social changes is musical transformation.With the acceptance of Western music in the Ottomanlands, the piano, the most important instrument of this music, has become wide spread as a symbol of European appearance and musical aesthetics both in the Ottoman Palace and among the “OttomanUrbanist”. These winds of change include Ottoman women. Women Sultans, daughters of statesmen and well-off families start tostudy piano through private teachers. Musical transformation becomes a step that will facilitate women's participation in social life. Talented Ottoman woman shows her skill in performing the piano. Outstanding female piano performers and composers emerge from both the palace and the community.In this study, it was aimed to explain the social transformation by evaluating the Ottoman musical transformation process over the piano and piano performer Ottoman women.

Anahtar Kelimeler

OttomanEmpire, piano, music, women

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi. Bâb-ı Âsafî Defterleri No: 1, s. 64/68
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi. Cevdet Maliye, 182/7653
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi. Maarif Nezareti Mektubi Kalemi 918/11
• Aksoy, B. (2008). Geçmişin Musiki Mirasına Bakışlar, İstanbul: Pan Yayınları.
• ALİMDAR, S. , Osmanlı’da Batı Müziği, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları ,İstanbul 2016.
• ARACI, E. Donizetti Paşa: Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu ,Yapı kredi Yayınları, İstanbul 2006.
• Ayas, G. (2014). Musiki İnkılabı’nın Sosyolojisi: Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim, İstanbul: Doğu Kitabevi.
• BARDAKÇI, M, Sultani Besteler: Osmanoğulları’nın Son Padişahı Mehmed Vahdeddin’in Eserleri, Pan Yayıncılık, İstanbul 1997.
• Blasco, V.( 1907).Fırtınadan Önce Şark.(Çev.N. Gül Işık).İstanbul :Türkiye İş Bankası Yayınları.2007
• CLOSSON, E. , History Of The Piano, St. Martin's Press, New York 1974.
• DOLGE, A. ,Pianos And Their Makers ,Dover Publications ,New York 1972
• FINE, L., 2007-2008 Annual Supplement to The Piano Book : Buying & Owning a New or Used Piano, Brookside Press, Chicago 2007.
• LATCHAM, M. ,“Mozart and the Pianos of Johann Andrea Stein” , The Galpin Society Journal 51, London 1998.
• LOESSER, A. , Men, Women, and Pianos: A Social History, Dover Publications, New York 1990.
• Gazimihal, M. R.(1955) Türk Askeri Mızıkaları Tarihi. İstanbul: Maarif Basımevi,
• KARATEKE, H., Padişahım Çok Yaşa: Osmanlı Devleti’nin Son Yüz Yılında Merasimler, Kitap Yayınevi, İstanbul 2004. Kutlay, Evren(2017).100 soruda Osmanlı müziği, İstanbul: Rumuz Yayınevi.
• Osmanoğlu, A.(1994) Babam Sultan Abdülhamid (Hatıralarım),selis: İstanbul,
• OSMANOĞLU, Ş. , Babam Abdülhamid: Saray ve Sürgün Yılları, Timaş, Yayınları, İstanbul 2009.
• Öztuna, Y.(1990) Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi, C.I-II, Kültür Bakanlığı Yayınlan, Ankara.
• Saz, L.( 2010) Anılar 19.Yüzyılda Saray Haremi, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Tanrıkorur, C.(2005) ,Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Yavaşça, A.(2004) , “Osmanlı ve Musiki”, I. Uluslararası Tarihte Anadolu Müziği ve Çalgıları Sempozyumu, Ankara.
• YILDIRIM, A. , Dersaadet Sanayi Mektebi İstanbul Sanayi Mektebi 1868-1926, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2013.