Amerika ədəbiyyatinda detektiv janrin əsas ideoloji aspektləri

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 2121 - 2130, 30.12.2021

İlhamə Məmmədova

Öz

Məqalədə müasir amerika ədəbiyyatında detektiv janrın bəzi ideoloji aspektlərindən bəhs olunur; detektiv janrda populyarlıq qazanmış amerika yazıçıları Raymond Çandler, Samuel Deşil Hammet, Ed Makbeyn (əsl adı Salvatore Albert Lombino) və Con Qrişamın timsalında əsas ideoloji və ədəbi-bədii meyarlar təhlil olunur. Bizim qənaətimizə görə, amerikan detektivinin önəmli xüsusiyyətlərindən biri klassik ənənəyə uyğun olan strukturun qorunub saxlanması ilə yanaşı, süjet zəncirlərinin çoxşaxəli və çoxplanlı olması, bu zəncirvari quruluşda ideoloji meyarların məharətlə ifadə edilməsidir. Tədqiqata cəlb etdiyimiz müəlliflərin timsalında amerikan detektiv romanlarında cinayət tərkibli müəmmalı hadisələrdə müxtəlif tipli təzadlı xarakterlər və obrazlar təsvir edilir və yazıçılar obrazların hərəkətləri, davranışları və dili ilə bütövlükdə cəmiyyətin simasını açıb göstərir, dünyaya mesaj verirlər. Bu baxımdan müasir Amerika detektiv romanlarının daha geniş aspektlərdən tipoloji təhlilinə ehtiyac vardır.

Anahtar Kelimeler

Amerika, detektiv, janr, Çandler, Hammet, Makbeyn, Grişam, ideoloji, roman

The Main ideological aspects of the detective genre in American literature

Öz

The article deals with some ideological aspects of the detective genre in modern American literature; it analyzes the main ideological and literar-artistic criteria in the image of American writers Raymond Chandler, Samuel Deshil Hammett, Ed McBain (real name Salvatore Albert Lombino), and John Grisham, who gained popularity in the detective genre. According to our conclusion, one of the significant features of the American detective is the preservation of the structure corresponding to the classical tradition, as well as the versatility and diversity of plot chains, the skillful expression of ideological criteria in this chain structure. In the example of the authors involved , in American detective novels various types of contrasting characters and images are depicted in mysterious events with criminal content, and writers, through their actions, behaviors and language of images, reveal the image of society as a whole and send a message to the world. In this regard, there is a need for a typological analysis of modern American detective novels from a broader perspective.

Anahtar Kelimeler

America, detective, genre, Chandler, Hammett, Mcbain, Grisham, ideological, novel

Kaynakça

• ADAMOV, A., Moy lyubimiy janr- detektiv, Sovetskiy pisatel, Moskva 1980.
• BEEKMAN, E., CHANDLER, R., An American Genre, The Massachusetts Review., Vol. XIV, № 1. Usa, 1973. s. 161.
• GRISHAM, J., "Boxers, Briefs and Books", The New York Times; accessed, November 2, 2010.
• HAMMET, D., İz vospominaniy chastnoqo detektiva, Sbornik romanov, Ripol Klassik Yayım Evi, Moskva 2000.
• MC BAIN Ed, Learning To Kill, Harvest Books, America 2006.
• Pisateli SSHA, Kratkiye tvorcheskiye biografii, M., Raduga, 1990.
• PORTER, D., The Pursuit of Crime: Art and Ideology in Detective Fiction, New Haven, Yale Univ. Press, London 1981.