Britanya’da “Tanrı’nın Hizmetkarı Olan Çocuk” W. H. Abdullah Quilliam’ın Perspektifinden Makedonya Sorunu: “The Troubles in the Balkans: The Turkish Side of the Question” İsimli Eserin Çevirisi ve Tahlili

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 6, 2236 - 2275, 23.01.2024

Yusuf Teke

Öz

Bu makalede, 1856-1932 yılları arasında İngiltere’de yaşamış, Sultan Abdülhamid’le birçok sefer görüşmüş, Müslüman bir aktivist olan William Henry Abdullah Quilliam’ın 1903 yılında Liverpool’da düzenlenen bir toplantıda Balkan Sorununa dair yapmış olduğu değerlendirmeleri derlediği eseri incelenmiş ve eserin çevirisi yapılmıştır. Osmanlı Devleti bu dönemde birçok sorunla karşı karşıyaydı. Bu sorunlardan biri de Şark meselesi bağlamında milletlerarası bir nitelik kazanan Makedonya Sorunuydu. Bu sorun Osmanlı Devleti’nin zayıflaması ve Balkanlar’da çeşitli etnik gruplar arasında yaşanan karmaşık çatışmalarla ilgiliydi. XIX. yüzyılın sonlarında Osmanlı egemenliğinin zayıflaması karşısında Bulgaristan, Yunanistan ve Sırbistan bölge üzerinde birtakım iddialarda bulundu ve bölge, adı geçen devletler arasında şiddetli mücadelelere sahne oldu. Osmanlı Devleti’nin zayıflaması ve etnik çatışmaların artması, Makedonya’da çeşitli gruplar arasında siyasi rekabete ve toprak taleplerine yol açtı. Bulgarlar, bölgenin Bulgar kimliğine ait olduğunu iddia ederken, Sırplar ve Yunanlar da kendi etnik bağlantılarına dayalı olarak bölge üzerinde hak iddia ettiler. Bu olaylar yaşanırken İngiltere basını hadiseleri kendi kamuoyuna tarafgir bir dille aktarmayı tercih ediyordu. Quilliam, bütün bunlara bir tepki olarak “Balkanlardaki Sorunlar: Meselenin Türk Tarafı” başlıklı eserinde Balkanlarda yaşanan dönemin politik olaylarına ve etnik çatışmalara Müslüman bir perspektif sunmayı amaçlayarak, Osmanlı Devleti’ndeki Müslüman topluluğunun yaşadığı zorlukları anlamaya ve bunu İngiliz kamuoyuna anlatmaya çalıştı.

Anahtar Kelimeler

William Henry Abdullah Quilliam, Liverpool, Osmanlı Devleti, Makedonya Sorunu

The Macedonian Question from the Perspective of W. H. Abdullah Quilliam, “The Boy Who is the Servant of God” in Britain: Translation and Analysis of “The Troubles in the Balkans: The Turkish Side of the Question”

Öz

This article makes an assessment and presents the translation of the work of William Henry Abdullah Quilliam, a Muslim activist who lived in England between 1856 and 1932, who had multiple meetings with Sultan Abdülhamid and compiled his considerations on the Balkan Question as he presented during a meeting held in Liverpool in 1903. The Ottoman Empire was struggling with many problems at the time one of which was the Macedonian Issue that gained international significance in the context of the Eastern Question. This issue was related to the weakening of the Ottoman Empire and the complex conflicts among various ethnic groups in the Balkans. In the late 19th century, with the weakening of Ottoman rule, Bulgaria, Greece, and Serbia made various claims over the region, leading to intense struggles among these states. The weakening of the Ottoman Empire and the increase in ethnic conflicts led to political rivalry and territorial claims among various groups in Macedonia. While the Bulgarians claimed that the region belonged to the Bulgarian identity, the Serbs and Greeks claimed the region based on their ethnic affiliations. While these events were taking place, the British press preferred to report the events in a biased manner to its own public opinion. As a reaction to all this, Quilliam, in his book titled "The Troubles in the Balkans the Turkısh Sıde of the Questıon”, aimed to present a Muslim perspective on the political events and ethnic conflicts of the period in the Balkans and tried to understand the difficulties experienced by the Muslim community in the Ottoman Empire and to explain this to the British public opinion.

Anahtar Kelimeler

William Henry Abdullah Quilliam, Liverpool, Ottoman Empire, Macedonian Question

Kaynakça

• İrâde Taltîfât (İ.TAL) 356/23.
• İrâde Taltîfât (İ.TAL) 361/7.
• İrâde Taltîfât (İ.TAL) 362/32.
• Rumeli Müfettişliği Sadâret ve Başkitâbet Evrakı (TFR. I. A) 21/2070.
• Yıldız Müfettişlikler ve Komiserlikler Tahriratı (Y. PRK.MK) 18/61.
• Yıldız Sadâret Hususî Maruzât Evrakı (Y. A. HUS) 475/45.
• Yıldız Sadâret Hususî Maruzât Evrakı (Y. A. HUS) 485/2.
• Telif Eserler ve Makaleler
• Armaoğlu, F. (1999). 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bayraktar, K. (2014). Makedonya Sorunu ve Avrupa Müdahalesi 1902-1905. Bilig, 69, s.22-23.
• Erim, N. (1953). Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Fırat, F. (2023). İştip Hadisesi ve Koçana Vak’ası. Büyüyenay Yayınları.