Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Döneminde Din-Devlet İlişkileri

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 6, 4779 - 4790

Ceyhun Məmmədov

Öz

Makalede, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti (ADC) döneminde din özgürlüğünün sağlanması ve din-devlet ilişkilerinin düzenlenmesi yönünde yürütülen çalışmalardan bahsedilmektedir. Öncelikle cumhuriyetin ilan edildiği dönemin sosyal ve siyasi olayları, Çarlık Rusya'sının bağımsız bir devletin kurulmasını engellemek için aldığı tedbirler ele alınmış ve Azerbaycan aydınlarının milli birliğin sağlanmasında oynadığı role değinilmiştir. Aydınların bu amaçla çeşitli sosyal ve siyasi teşkilatlar oluşturdukları, o dönemde dini ibadethanelerin çoğunun halkın istişare yaptığı yer haline geldiği, dini şahsiyetlerin bağımsız bir devletin kurulmasında etkin rol oynadığı belirtilmiştir. ADC'nin kısa bir süre iktidarda kalmasına rağmen bu zaman diliminde din-devlet ilişkilerinin düzenlenmesi yönünde büyük çalışmalar yaptığı, çeşitli alanlarla ilgili birçok mevzuat hazırladığı ve bu dönemde yeni eğitim ve kültür merkezleri açtığı vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dönem, Parlamento, Cumhuriyet, Dini Şahsiyetler, Din Özgürlüğü, İbadethaneler

Religion-State Relations during the Azerbaijan Democratic Republic

Öz

In the article, the efforts carried out during the Azerbaijan Democratic Republic (ADC) to ensure freedom of religion and to regulate religion-state relations are mentioned. First of all, the social and political events of the period when the republic was declared, the measures taken by Tsarist Russia to prevent the establishment of an independent state were discussed and the role played by Azerbaijani intellectuals in ensuring national unity was mentioned. It was stated that the intellectuals formed various social and political organisations for this purpose, most of the religious places of worship became places of public consultation at that time, and religious figures played an active role in the establishment of an independent state. It was emphasised that although the ADC was in power for a short period of time, it made great efforts to regulate religion-state relations, prepared many legislations in various fields and opened new educational and cultural centres during this period.

Anahtar Kelimeler

Period, Parliament, Republic, Religious Figures, Freedom Of Religion, Places Of Worship

Kaynakça

• Balayev, A. (1998). Azerbaydzhanskoye natsional'noye dvizheniye v 1917-1918 gg.Yelm.
• İsgəndərov, A. (2016). Mövlayi Adil, Şeyxülislamlığın tarixi. Elm və təhsil.
• İskəndərli, A. (2012). Azərbaycan həqiqətləri 1917-1920. Elm və Təhsil.
• İskəndərov, A. (2011).Cümhuriyyətin və sovet dövrünün şeyxülislamı. Elm və Təhsil.
• Qafarov, V. (2011). Türkiyə-Rusiya münasibətlərində Azərbaycan məsələsi (1917-1922).RS Poliqraf.
• Mahmudov, Y. (2004). Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. (C. I). Şərq-Qərb.
• Məmmədov, C. (2018). Azərbaycanda dövlət-din münasibətləri: tarix və müasirlik. Tuna.
• Nəcəfov, B. (1992). Azərbaycan Demokratik Respublikası. Azərbaycan.
• Nəsibzadə, N. (1990). .Azərbaycan Demokratik Respublikası. Elm.
• Orucov, H. (2012). Azərbaycanda din: ən qədim dövrdən bu günədək. CBS.