ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE SAĞLIKLI BESLENME TUTUMU, RASTGELE ALINAN KAN ŞEKERİ VE ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ

Year 2024, , 65 - 72, 03.06.2024

Ayşe Betül Demirbaş , Azra Kılıçaslan , Sude Altınsöz , Hatice Büşra Aksakal , Müveddet Emel Alphan

https://doi.org/10.54270/atljm.2024.54

Abstract

Amaç: Bu araştırmada üniversitede eğitim alan öğrencilerin sağlıklı beslenmeyle ilgili tutumlarının kan şekeri ve antropometrik ölçümler üzerindeki etkisinin söz konusu değerlendirmeler ile incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel olarak tasarlanan araştırma Mayıs-Eylül 2023 tarihleri arasında İstanbul’da bir üniversitede öğrenim gören 351 üniversite öğrencisi ile yapılmıştır. Araştırmada katılımcılara genel bilgilerini içeren bir anket formu ve Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutum Ölçeği (SBİTÖ) uygulanmış, antropometrik ölçümler yapılmış ve parmaktan alınan kan ölçümü ile rastgele plazma glikozu (RPG) değerine bakılmıştır. Verilerin analizi IBM SPSS versiyon 25.0 paket programı ile yapılmıştır. İstatistiksel anlamlılık p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Beslenme ve Diyetetik bölümünde okuyan öğrencilerin SBİTÖ toplam puanı istatistiksel olarak anlamlı derecede farklı bölümlerde okuyan öğrencilerden daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0,05). Spor yapan öğrencilerin de yine SBİTÖ toplam puanı spor yapmayanlara göre daha yüksek ve RPG (mg/dl) değerleri ise daha düşük olarak bulunmuştur (p<0,05). SBİTÖ alt ölçeklerinden “Beslenme Hakkında Bilgi” puanı azaldıkça ve “Kötü Beslenme” puanı arttıkça RPG (mg/dl) değerinin de arttığı saptanmıştır (p<0,05). Ağırlık (kg), bel çevresi (cm), bel/boy oranı (cm) ve BKİ (kg/m2) arttıkça da RPG (mg/dl) değerinin de arttığı saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Sonuç olarak üniversite öğrencilerinin sağlıklı beslenmeye ilişkin olumlu tutum ve davranışlarının olması antropometrik ölçümlerden ağırlık, BKİ, bel çevresi ve bel/boy oranı değerlerini ve RPG (mg/dl) değerinin daha düşük olması konusunda yarar sağlamaktadır.

Keywords

Antropometri, Beslenme Durumu, Kan Şekeri, Sağlık Tutumu

Ethical Statement

T.C. İstanbul Atlas Üniversitesi Girişimsel Olmayan Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu’ndan 30.03.2023 tarihli ve 25544 sayılı etik kurul onayı alınmıştır.

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

1919B012221022

Thanks

Bu çalışma TÜBİTAK projeleri kapsamında desteklenmiştir. Verilen destek için teşekkür ederiz.

References

• Baysal, A. Bölüm 1 Beslenme İlkeleri Beslenmede Esas Olan Besin Ögeleri ve Vücut Çalışmasındaki Etkinlikleri. İçinde: Baysal A (ed). Beslenme. 9. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi, 2012;9-18.
• Özenoğlu A, Gün B, Karadeniz B, ve ark. Yetişkinlerde beslenme okuryazarlığın sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlar ve beden kütle indeksi ile ilişkisi. Life Sciences 2021;16(1):1-18.
• Pekcan G, Şanlıer N, Baş M. Beslenme rehberleri: besine dayalı beslenme rehberleri ve diyet referans değerleri (besin ögesi alım miktarları) önerileri. Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER) 2022. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031, s. 3-7, Ankara [İnternet]. 2022 [Erişim Tarihi: 25 Eylül 2023]. Erişim adresi:https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Rehberler/T%C3%BCrkiye%20Beslenme%20Rehber%20(T%C3%9CBER)%202022.pdf
• Arslan M. Beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeylerinin analizi: Marmara Üniversitesi öğretim üyeleri üzerine bir çalışma. Dicle Tıp Dergisi 2018;45(1):59-69.
• İlhan N, Batmaz M, Akhan LU. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi 2010;3(3):34-44.
• Akdevelioğlu Y, Yörüsün TÖ. Üniversite öğrencilerinin yeme tutum ve davranışlarına ilişkin bazı faktörlerin incelenmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;4(1):19-28.
• Arslan SA, Daşkapan A, Çakır B. Üniversite öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 2016;15(3):171-80.
• Demir GT, Cicioğlu Hİ. Sağlıklı beslenmeye ilişkin tutum ölçeği (SBİTÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi 2019;4(2):256-74.
• Onurlubaş E, Doğan HG, Demirkıran S. Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2015;32(3):61-9.
• Koçoğlu G, Sümer H, Özdemir L, ve ark. Spor bölümü öğrencilerinin beslenme durumları ve alışkanlıkları diğer öğrencilerden farklı mı?, Sendrom 2001;74-80.
• WHO. Global Database on BMI, WHO. [Internet] 2023 [Erişim Tarihi: 16 Mayıs 2023]. Erişim adresi: https://www.who.int/nutrition/databases/bmi/en/
• American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes-2017, Diabetes Care, 2017;40(1):1–2.
• Davis JA. Elementary survey analysis. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall. 1971.
• Duman E. İlköğretim 7.-8. sınıfların beslenme durumları, antropometrik ölçümleri ile akademik başarılarının ilişkilendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Denizli, 2012.
• Afshin A, Sur PJ, Fay KA, et al. Health effects of dietary risks in 195 countries, 1990-2017: A systematic analysis for the global burden of disease study 2017.The lancet, 2019;1958-72.
• Garibağaoğlu M, Budak N, Öner N, ve ark. Üç farklı üniversitede eğitim gören kız öğrencilerin beslenme durumları ve vücut ağırlıklarının değerlendirmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 2006;15(3):173-80.
• Güleş B. İnönü Üniversitesi Tıp fakültesi öğrencilerinin sağlıklı beslenme ile ilgili tutumları, etiket okuma alışkanlıkları ve beslenme okuryazarlığının değerlendirilmesi (Master's thesis, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü), 2022.
• Coşkun GG, Demir BA. Lisans öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi–İstanbul'da bir üniversite örneği. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2021;1(3),195-205.
• Akyakar B. Sağlık bilimleri üniversitesi Gülhane sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinde sosyal medya bağımlılık düzeyinin beslenme durumuyla ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2021.
• Arı Y, Çakır E. Correlation between participation in physical activity and healthy nutrition: An example of a sports science faculty. Balt. J. Health Phys. Act, 2021;(13):37-45.
• Yılmaz G, Şengür E, Turasan İ. Covid 19 döneminde üniversite öğrencilerinin sağlıklı beslenme tutum puanlarının incelenmesi. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 2022;6(1):1-10.
• Şanlıer N. Gençlerde biyokimyasal bulgular, antropometrik ölçümler, vücut bileşimi, beslenme ve fiziksel aktivite durumlarının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005;25(3):47-73.