Kapitalist Çağda Çağdaş Sanatın Fiyatı

Yıl 2023, , 455 - 461, 30.12.2023

Haydar Balseçen

https://doi.org/10.58608/augsfd.1380521

Öz

Günümüzde çağdaş sanat eseri alıcıları temelde bir belirsizlik sorunsalıyla karşı karşıya olduğu görülmektedir. Zira neyin kalite kriterleri kategorisinde yer alması gerektiği sorunsalı hep vardır ve bu sorunsalı net olarak belirlemek zordur. Eser alıcıları çoğunlukla, belirli bir sanat eserini ileriye yönelik bir yatırım aracı olarak değerlemeleri ve uzun vadede bu yatırım aracının nasıl kâr marjına dönüşeceği konusunu tahmin etmekte zorlanırlar. Çağdaş sanat piyasası, kar marjını maksimum seviyede tutarak, sınırlı akılcı eser satın alabilme kararlılığı olması gerektirdiğinden eserin fiyatını tahmin edebilme belirsizliğinin azaltılması gerektiği bir koşul olarak karşımıza çıkmaktadır. Sonuçta bir sanat eserinin parasal değerini belirleyen mekanizmalar sanat galerisi sahipleri, müzeler, küratörler ve eleştirmenler gibi sanat alanındaki uzmanlar tarafından değerlendirilerek bir karar verme süreci doğrultusunda neticelendirildiğini bilmekteyiz. Bu bilgi doğrultusunda; sanat eserinin veya sanatçının sanatsal itibarını oluşturmaya yardımcı olan alanlar galeri sahipleri, koleksiyoncular, gazeteciler ve yazılı-görsel medya olarak sıralayabiliriz. Sanat alanında ortaya çıkan nitelikli eserler alıcıların sanat eserlerinin ekonomik değerini değerlendirmeleri konusunda başat pozisyona ve bu yönde belirleyici konuma sahiptirler. Bu çalışmada; sanatçı, eser, alıcı ve sanat tüccarları ekseninde oluşturulan dört ayaklı mekanizmanın sanat piyasasına nasıl yön verdiğine yönelik güncel değerlendirmeler yapılmaktadır. Sanat eseri gibi görünüşte paha biçilemez bir nesnenin nasıl fiyatlandırılacağı sorunsalına kuramcı bir bakış açısıyla yaklaşılmakta ve çağdaş sanat piyasalarında fiyat oluşumunda arz ve talep rolüne ilişkin ekonomik varsayımlara ilişkin uzman değerlendirmelerine de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat, Alıcı, Piyasa, Fiyat, Kâr

Kaynakça

• Artun, A. (2015). Sunuş / sanat piyasası ve sanatın özerkliği. e-skopdergi, 8, 1-5.
• Abolafia, M. (1996). Making Markets. Opportunism and Restraint on Wall Street. Harvard University Press.
• Başaran Alagöz, S. & Ekici, N. (2016). Tartışmalı bir konu olarak sanat pazarlama: kavramsal bir değerlendirme, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2), 189-202.
• Baumol. WJ. ( 1986). "Productivity, growth, convergence and welfare: what the long run data show", American Economic Review, 76, I 070-1085.
• Dimaggio, Paul J. (1987). “Classification in Art”, American Sociological Review, 52(4), 440-455.
• Lehman K. & Wickham M. (2014). Marketing orientation and activities in the arts-marketing context: Introducing a Visual Artists’ Marketing Trajectory model. Journal of marketing management, 30(7-8), 664-696. http://dx.doi.org/10.1080/0267257X.2013.838987
• Rössel, J. (2007). “ Ästhetisierung, Unsicherheit und die Entwicklung von Märkten ”. Gelen MÄRKTE als Strukturen soziale: Edited Beckert, J. , Diaz-Bone, R. ve Ganßmann, H. 167 - 81.
• Stallabrass, J. (2010). Sanat A. Ş. çağdaş sanat ve bienaller. (E. Soğancılar, Çev.). İletişim Yayınları.
• Ünay Selçuk S. & Selçuk, E. (2017). Sanat piyasası ve sanatçı. İdil Dergisi, 6 (36), s.2233-2244.
• Velthuis, O. (2005). Talking prices: symbolic meanings of prices on the market for contemporary art. Princeton University Press.
• Worthington, AC ve Higgs, H. (2004). Random walks and market efficiency in European equity markets.
• Global Journal of Finance and Economics, 44, 257 – 71. doi: 10.1111/j.1467-629X.2004.00108.x.
• Zelizer, V. (2000). The purchase of intimacy. Law and Social Inquiry, 25, 817 – 48. doi: 10.1111/j.1747-4469.2000.tb00162.x.
• Yılmaz, M. (2012). Sanatın günceli güncelin sanatı. Ütopya Yayınları.