Hukuki Belirlilik İlkesi Çerçevesinde Mevzuat Yapım Tekniği ve Mevzuat Bilgi Sistemi

Year 2025, Volume: 74 Issue: 1, 77 - 141, 11.06.2025

Ahmet Alptekin Duru

https://doi.org/10.33629/auhfd.1579592

Abstract

Hukuk devletinin bir unsuru olan hukuki belirlilik ilkesi, kişilerin belirli bir olaya veya eyleme uygulanabilecek mevzuata erişebilmesini gerektirir. Bununla birlikte modern devletlerde mevzuatın kapsamı ve hacmi sürekli artmaktadır. Hukuk sisteminin işleyişi için resmî gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan, değiştirilen veya yürürlükten kaldırılan mevzuat hakkında bireylerin bilgi sahibi olduğu kabul edilmektedir. Ancak pratikte, kanun koyucunun, idarenin ve kişilerin yürürlükteki mevzuatı resmî gazete aracılığıyla belirlemesi oldukça zordur. Mevzuatı geniş bir kitleye sunan Mevzuat Bilgi Sistemi (MBS) bu bakımdan önemli bir işlev yürütmekte ve hukuki belirliliği artırmaktadır. Öte yandan Türk mevzuat yapım tekniğindeki bazı esaslı unsurların hukuk kurallarıyla değil teamüllerle belirlenmiş olması sorunlara yol açabilmektedir. Ayrıca MBS’nin mevcut işleyişindeki bazı noksanlıklar hukuki belirlilik ilkesini zedeleyen sonuçlar doğurmaktadır. Bu mahzurları gidermek için mevzuat yapım tekniğinin ve mevzuatın biçimsel yapısının bir kanunla düzenlenmesi, MBS’ye hukuki geçerlik tanınması, MBS’nin mevzuat gerekçelerini, uluslararası antlaşmaları, yüksek mahkemelerin iptal ve içtihadı birleştirme kararlarını kapsayacak biçimde geliştirilmesi önerilmektedir.

Keywords

hukuki belirlilik , mevzuat yapım tekniği , mevzuat bilgi sistemi , resmi gazete

Ethical Statement

Bu çalışmanın araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.

Supporting Institution

Yok

Project Number

Yok

Thanks

Bu makalenin taslağını okuyup değerli görüşlerini paylaşan Prof. Dr. Halit Yılmaz, Muhammet Atabey, Yunus Emre İlkorkor, Mehmet Topaca, Sadettin Kaya ve Av. Filiz Olur’a teşekkür ederim.

References

• Akıllıoğlu, Tekin. “Yönetsel İşlemlerde Gerekçe İlkesi”. Amme İdaresi Dergisi 15, no. 2 (1982): 7-19.
• Antalya, Osman Gökhan. Hukuk Teorisi Cilt: 1. 2. bs. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Aquinas, Saint Thomas. Summa Theologica. Christian Classics Ethereal Library, 1273. https://www.ccel.org/ccel/aquinas/summa.html.
• Araç, İbrahim, ve Şeref İba. “Türkiye’de yasa önerisi hazırlama ve norm koyma tekniği ve yasamacı mesleğinin nitelikleri üzerine”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 58, no. 3 (2003). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/36169.
• Aristoteles. Metafizik. Çeviren Ahmet Arslan. 3. bs. İstanbul: Divan Kitap, 2021.
• Avrupa Birliği Genel Sekreterliği. “Legislation”. İçinde Avrupa Birliği Terimleri Sözlüğü (Türkçe-İngilizce). Ankara: Matus Basımevi, 2009.
• https://www.ab.gov.tr/files/Sozluk/glossary_for_the_european_union.pdf.
• Aybay, Rona. “Uluslararası Antlaşmalar Konusunda Türk Hukukunun Önemli Bir Eksikliği: ‘Ön-Denetim’”. Mülkiye Dergisi 32, no. 258 (2008): 17-47.
• ———. “Uluslararası Antlaşmaların Türk Hukukundaki Yeri”. TBB Dergisi, no. 70 (2007): 187-213.
• Bailey, Gilbert. “The Promulgation of Law”. American Political Science Review 35, no. 6 (Aralık 1941): 1059-84. https://doi.org/10.2307/1950547.
• Bakırcı, Fahri. “Kod Yasa-Çerçeve Yasa Ayrımı Üzerine”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 54, no. 3 (2005): 2-19. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000393.
• Baldwin, Robert, Martin Cave, ve Martin Lodge. Understanding Regulation: Theory, Strategy, and Practice. Oxford University Press, 2011. https://doi.org/10.1093/acprof:osobl/9780199576081.001.0001.
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. “Dünden Bugüne Başbakanlık (1920-2014)”. Ankara, 2014. https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel -mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf.
• Başlar, Kemal. “Uluslararası Antlaşmaların Onaylanması, Üstünlüğü ve Anayasal Denetimi Üzerine”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 24, no. 1-2 (2004): 279-336.
• Bayram, Erdin. “Kanun Sistematiğinde ‘Madde’”. Yasama Dergisi, no. 8 (2008): 22- 43.