Uluslararası hukuk açısından güvenlik kavramının teorik temelleri

Yıl 2016, , 771 - 836, 01.09.2016

Nasıh Sarp Ergüven

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001824

Cited By: 4

Öz

Güvenlik kavramı, uzunca bir süre ulusal güvenlik ile eş anlamlı bir şekilde, devletin unsurlarından olan bağımsız siyasi otoritenin devamlılığı şeklinde değerlendirilmiştir. Bu amaca ulaşmak için üzerinde durulan temel yaklaşım ise, her zaman için askeri nitelikte olmuştur. Günümüzde adı geçen kavram bakımından, devlet egemenliği merkezdeki konumunu korumasına rağmen; güncel tehditlere yönelik çözüm arayışında devletler arasında artan bir ortak menfaatin varlığı görülmektedir. Güvenlik kavramının kapsamının zaman içerisinde genişlediği, devletlerin güvenliklerinin yanında sosyal grupların ve bireylerin güvenliklerinin de gündeme geldiği görülmektedir. Buna paralel olarak, güvenliğin sağlanmasında temel süje olan devletin yanı sıra, uluslararası ve hükümet dışı örgütler de söz konusu süreçte yer almaktadır. Aynı şekilde, güvenlik, askeri niteliği ile beraber, politik, ekonomik, sosyo-kültürel ve
çevresel boyutları da içerecek şekilde yeni anlamlar kazanmış; böylelikle
kapsamlı güvenlik anlayışı kabul görmeye başlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik Kavramı, Uluslararası Güvenlik, Güvenlik Teorileri, Birey Güvenliği, Kapsamlı Güvenlik

Theoretical Foundations of the Concept of Security In Terms of International Law

Öz

The concept of security has been assessed for a long time as the continuity of the independent political authority of the elements of the state, synonymous with national security. The basic approach to reach this aim has always been military. Nowadays, in terms of the concept mentioned, although state sovereignty keeps its position in the centre, the existence of a growing common interest between states is observed in the search for the solution of current threats. It has been seen that the scope of the concept of security expanded over time, besides the security of the state, the security of the social groups and individuals has also come into question. Accordingly to this, in addition to the state which is the main subject of maintaining security, international and non-governmental organizations are also located in the mentioned process. Similarly the security, together with the feature of military, gained new meanings that include, political, economical, socio-cultural and environmental aspects, in this way the concept of comprehensive security has begun to gain acceptance

Anahtar Kelimeler

The Concept of Security, International Security, Security Theories, Individual Security, Comprehensive Security

Kaynakça

• ARIBOĞAN, Deniz Ülke, Uluslararası İlişkiler Düşüncesi, Tarihsel Gelişim, Bahçeşehir Üniversitesi Yay., İstanbul, 2007.
• BİRDİŞLİ, Fikret, Teori ve Pratikte Uluslararası Güvenlik, Kavram-Teori- Uygulama, Seçkin, Ankara, 2014.
• BOOTH, Ken, Dünya Güvenliği Kuramı, (Çev., ÜNGÖR, Çağdaş), Küre Yay., İstanbul, 2012.
• BUZAN, Barry, People, States & Fear, ECPR Press, Colchester, 2009.
• DAĞ, Ahmet Emin, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, Anka Yay., İstanbul, 2005.
• DEDEOĞLU, Beril, Uluslararası Güvenlik ve Strateji, Yeniyüzyıl Yay., İstanbul, 2008.
• ELMAS, M. Salih, Modern Toplumun Güvenlik Çıkmazı, Tehdit, Risk ve Risk Toplumu Perspektifinden Güvenlik, USAK Yay., Ankara, 2013..
• HOUGH, Peter, Understanding Global Security, Routledge, London-New York, 2004.
• JACKSON, Robert/SORENSEN, Georg, Introduction to International Relations, Theories and Approaches, Oxford University Press, New York, 2010.
• KANT, Immanuel, Ebedi Barış Üzerine Felsefi Deneme, (Çev., ABADAN, Yavuz /MERAY, Seha L.), AÜSBF Yay., Ankara, 1960.
• KARABULUT, Bilal, Güvenlik, Küreselleşme Sürecinde Güvenliği Yeniden Düşünmek, Barış Kitabevi, Ankara, 2011.
• SHEEHAN, Micheal, International Security, An Analytical Survey, Lynne Rienner, London, 2005.
• SMITH, Micheal E., International Security, Politics, Policy, Prospects, Palgrave Macmillan, London, 2010.
• STEANS, Jill/PETTIFORD, Lloyd, Introduction to International Relations, Perspectives and Themes, 2nd Edition, Pearson, Harlow, 2005.
• URHAL, Ömer, Küreselleşen Dünyada Güvenlik, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.
• WENDT, Alexander, Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi, (Çev., SARI ERTEM, Helin/IHLAMUR ÖNER, Suna Gülfer), Küre Yay., İstanbul, 2012.
• WOLFERS, Arnold, Discord and Collaboration Essay on International Politics, The John Hopkins Press, Baltimore, 1962.
• YILMAZ, Sait, 21. Yüzyılda Güvenlik ve İstihbarat, Milenyum Yay., İstanbul, 2007.
• AGIUS, Christine, “Social Constructivism”, Contemporary Security Studies, (Ed., COLLINS, Alan), 2nd Edition, Oxford University Press, New York, 2010, s. 49-68.
• ALADAĞ GÖRENTAŞ, Itır, “İdealizm Üzerine Bir Deneme: Kavramlar ve Eksikler”, Uluslararası İlişkilere Giriş: Teorik Bakış, (Ed., ÇOMAK, Hasret), Umuttepe Yay., Kocaeli, 2009, s. 67-78.
• ALİBABA, Arzu, “Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşu”, AÜHFD, C. 49, S. 1-4, 2000, s. 181-207.
• ANGHIE, Antony, “Basic Principles of International Law: A Historical Perspective”, International Law For International Relations, (Ed., ÇALI, Başak), Oxford University Press, New York, 2010, s. 46-70.
• ARENDS, J. Frederik M., “Homeros’dan Hobbes ve Ötesine: “Güvenlik” Kavramının Avrupa Geleneğindeki Boyutları”, (Çev., YAVUZ, Burcu), Uluslararası İlişkiler, C. 6, S. 22, 2009, s. 3-33.
• AYDIN, Mustafa, “Uluslararası İlişkilerin “Gerçekçi” Teorisi: Kökeni, Kapsamı, Kritiği”, Uluslararası İlişkiler, C. 1, S. 1, 2004, s. 33-60.
• AYDINLI, Ersel, “Küreselleşme ve Güvenlik: Teorik Yaklaşımlar”, Avrasya Dosyası, C. 9, S. 2, 2003, s. 36-50.
• AYOOB, Mohammed, “Defining Security: A Subaltern Realist Perspective”, Critical Security Studies, (Eds., KRAUSE, Keith/WILLIAMS, Micheal C.), University of Minnesota Press, Minneapolis, 1997, s. 121-146.
• BALDWIN, David A., “Güvenlik Kavramı”, (Çev., ŞAHİN, Çiğdem), Avrasya Dosyası, C. 9, S. 2, 2003, s. 5-35.
• BANERJEE, Dipankar ,“Towards Comprehensive and Cooperative Security in South Asia”, South Asian Survey, Vol. 6, No. 2, 1999, s. 305-318.
• BAYILLIOĞLU, Uğur, “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Türkiye”, AÜHFD, C. 56, S. 1, 2007, s. 51-121.
• BAYLIS, John, “Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Kavramı”, (Çev., YAVUZ, Burcu), Uluslararası İlişkiler, C. 5, S. 18, 2008, s. 69-85.
• BELLANY, Ian, “Towards a Theory of International Security”, Political Studies, Vol. 29, No. 1, 1981, s. 100-105.
• BİLGİÇ, Ali, “”Güvenlik İkilemi”ni Yeniden Düşünmek: Güvenlik Çalışmalarında Yeni Bir Perspektif”, Uluslararası İlişkiler, C. 8, S. 29, 2011, s. 123-142.
• BİLGİN, Pınar, “Security Studies: Theory/Practice”, Cambridge Review of International Affairs, Vol. 12, No. 2, 1999, s. 31-42.
• BİLGİN, Pınar, “Individual and Societal Dimesions of Security”, International Studies Review, Vol. 5, No. 2, 2003, s. 203-222.
• BİLGİN, Pınar, “Güvenlik Çalışmalarında Yeni Açılımlar: Yeni Güvenlik Çalışmaları”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, C. 8, S. 14, 2010, s. 70-96.
• BİLGİN, Pınar, “Critical Theory”, Security Studies An Introduction, (Ed., WILLIAMS, Paul D.), 2nd Edition, Routledge, London-New York, 2013, s. 93-106.
• BOOTH, Ken, “Security and Self: Reflections of a Fallen Realist”, Critical Security Studies, (Eds., KRAUSE, Keith/WILLIAMS, Micheal C.), University of Minnesota Press, Minneapolis, 1997, s. 121-146.
• BOOTH, Ken, “Güvenlik ve Özgürleş(tir)me”, (Çev., ŞAHİN, Çiğdem), Avrasya Dosyası, C. 9, S. 2, 2003, s. 51-70.
• BOZKURT, Giray Saynur, “Küreselleşmenin Güvenlik Boyutu”, Değişen Dünyada Uluslararası İlişkiler, (Ed. BAL, İdris), Lalezar Kitabevi, Ankara, 2008, s. 491-532.
• BRAUCH, Hans Günter, “Güvenliğin Yeniden Kavramlaştırılması: Barış, Güvenlik, Kalkınma ve Çevre Kavramsal Dörtlüsü”, (Çev., ARKAN, Zeynep), Uluslararası İlişkiler, C. 5, S. 18, 2008, s. 1-47.
• BUZAN, Barry, “Askeri Güvenliğin Değişen Gündemi”, (Çev. YAVUZ, Burcu), Uluslararası İlişkiler, C. 5, S. 18, 2008, s. 107-123.
• CHA, Victor D., “Globalization and the Study of International Security”, Journal of Peace Research, Vol. 37, No. 3, 2000, s. 391-403.
• DALBY, Simon, “Güvenlik ve Çevre Bağlantılarına Yeniden Bakmak”, (Çev., YAVUZ, Burcu), Uluslararası İlişkiler, C. 5, S. 18, 2008, s. 179- 195.
• DEDEOĞLU, Beril, “Yeniden Güvenlik Topluluğu: Benzerliklerin Karşılıklı Bağımlılığından Farklılıkların Birlikteliğine”, Uluslararası İlişkiler, C. 1, S. 4, 2004, s. 1-21.
• ELMAN, Colin/JENSEN, Micheal A., “Realisms”, Security Studies An Introduction, (Ed., WILLIAMS, Paul D.), 2nd Edition, Routledge, London-New York, 2013, s. 15-31.
• EMMERS, Ralf, “Securitization”, Contemporary Security Studies, (Ed., COLLINS, Alan), 2nd Edition, Oxford University Press, New York, 2010, s. 136-151.
• ERLER BAYIR, Özgün, “Soğuk Savaş Sonrasında Güvenliğe Yönelik Teorik Tartışmalar”, Uluslararası İlişkilerde Teorik Tartışmalar, (Ed., ÇOMAK, Hasret/SANCAKTAR, Caner), Beta, İstanbul, 2013, s. 171- 190.
• GLASER, Charles L., “Realism”, Contemporary Security Studies, (Ed., COLLINS, Alan), 2nd Edition, Oxford University Press, New York, 2010, s. 15-33.
• GROSS, Leo, “The Peace of Westphalia, 1648-1948”, Am. J. Int’l L., Vol. 42, No. 1, 1948, s. 20-41.
• GÜÇLÜ AKPINAR, Burcu, “Uluslararası İlişkilerde Kimlik Sorunsalı”, Uluslararası İlişkilerde Teorik Tartışmalar, (Ed., ÇOMAK, Hasret/SANCAKTAR, Caner), Beta, İstanbul, 2013, s. 455-482.
• HALATÇI, Ülkü, “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Yargı Yetkisini Kullanabilmesinin Önkoşulları”, UHP - Uluslararası Ceza Mahkemesi Özel Sayısı, C. 1, S. 3, 2005, s. 57-76.
• KARAOSMANOĞLU, Ali L., “Muhteşem Ortaklık: Kant ve Clausewitz”, Uluslararası İlişkiler, C. 4, S. 14, 2007, s.161-183.
• KARDAŞ, Tuncay, “Güvenlik: Kimin Güvenliği ve Nasıl?”, Uluslararası Politikayı Anlamak, “Ulus Devlet”ten Küreselleşmeye, (Ed., DAĞI, Zeynep), Alfa Yay., İstanbul, 2007, s. 125-152.
• KERR, Pauline, “Human Security”, Contemporary Security Studies, (Ed., COLLINS, Alan), 2nd Edition, Oxford University Press, New York, 2010, s. 121-135.
• KRAHMANN, Elke, “From State to Non-State Actors: The Emergence of Security Governance”, New Threats and New Actors in International Security, (Ed., KRAHMANN, Elke), Palgrave Macmillan, New York, 2005, s. 3-22.
• KRAUSE, Keith/WILLIAMS, Micheal C., “From Strategy to Security: Foundations of Critical Security Studies”, Critical Security Studies, (Eds., KRAUSE, Keith/WILLIAMS, Micheal C.), University of Minnesota Press, Minneapolis, 1997, s. 33-59.
• MCDONALD, Matt, “Constructivisms”, Security Studies An Introduction, (Ed., WILLIAMS, Paul D.), 2nd Edition, Routledge, London-New York, 2013, s. 63-76.
• MESJASZ, Czeslaw, “Ekonomik Güvenlik”, (Çev., DEMİRAĞ, Yelda), Uluslararası İlişkiler, C. 5, S. 18, 2008, s. 125-150.
• MILLER, Benjamin, “The Concept of Security: Should it be Redefined?”, Journal of Strategic Studies, Vol. 24, No. 2, 2001, s. 13-42.
• MORGAN, Patrick, “Liberalism”, Contemporary Security Studies, (Ed., COLLINS, Alan), 2nd Edition, Oxford University Press, New York, 2010, s. 34-48.
• MUTIMER, David, “Critical Security Studies: A Schismatic History”, Contemporary Security Studies, (Ed., COLLINS, Alan), 2nd Edition, Oxford University Press, New York, 2010, s. 84-105.
• NAVARI, Cornelia, “Liberalisms”, Security Studies An Introduction, (Ed., WILLIAMS, Paul D.), 2nd Edition, Routledge, London-New York, 2013, s. 32-47.
• ONGUR, Hakan Övünç, “Uluslararası İlişkilerde Post-Yapısalcı Yaklaşımlar ve “Anarşi”nin Yapı-Sökümü”, Uluslararası İlişkilerde Teorik Tartışmalar, (Ed., ÇOMAK, Hasret/SANCAKTAR, Caner), Beta, İstanbul, 2013, s. 523-556.
• OVALI, A. Şevket, “Ütopya İle Pratik Arasında: Uluslararası İlişkilerde İnsan Güvenliği Kavramsallaştırması”, Uluslararası İlişkiler, C. 3, S. 10, 2006, s. 3-52.
• ÖZEV, Muharrem Hilmi, “Eleştirel Teori Olarak Konstrüktivizm”, Uluslararası İlişkilerde Teorik Tartışmalar, (Ed., ÇOMAK, Hasret/SANCAKTAR, Caner), Beta, İstanbul, 2013, s. 483-522.
• SANDIKLI, Atilla/EMEKLİER, Bilgehan, “Güvenlik Yaklaşımlarında Değişim ve Dönüşüm”, Teoriler Işığında Güvenlik, Savaş, Barış ve Çatışma Çözümleri, (Ed., SANDIKLI, Atilla), Bilgesam Yay., İstanbul, 2012, s. 3-70.
• SARI ERTEM, Helin, “Kimlik ve Güvenlik İlişkisine Konstrüktivist Bir Yaklaşım: “Kimliğin Güvenliği” ve “Güvenliğin Kimliği””, Güvenlik Stratejileri, Y. 8, S. 16, 2012, s. 177-237.
• SHAW, Martin, “There Is No Such Thing as Society: Beyon Individualism and Statism in International Security Studies”, Review of International Studies, Vol. 19, No. 2, 1993, s.159-175.
• TANGÖR, Burak, “ Kuramsal Tartışmalar Işığında İnsan Güvenliği ve Politikaları”, UHP, C. 8, S. 30, 2012, s. 59-92.
• TANRISEVER, Oktay F., “Güvenlik”, Devlet ve Ötesi, Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar, (Der., ERALP, Atila), İletişim Yay., İstanbul, 2010, s. 107-123.
• ULLMAN, Richard H., “Redefining Security”, International Security, Vol. 8, No. 1, 1983, s. 129-153.
• UZER, Umut, “Uluslararası İlişkiler Teorileri”, Değişen Dünyada Uluslararası İlişkiler, (Ed., BAL, İdris), Lalezar Kitabevi, Ankara, 2008, s. 55-76.
• WAEWER, Ole, “Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi”, (Çev. DEMİRTAŞ COŞKUN, Birgül), Uluslararası İlişkiler, C. 5, S. 18, 2008, s. 151-178.
• WALT, Stephen M., “Güvenlik Çalışmalarının Rönesansı”, (Çev., GÜRSOY, Barış/AĞIR, Bülent Sarper), Avrasya Dosyası, C. 9, S. 2, 2003, s. 71-106.
• WENDT, Alexander, “Anarşi Devletler Ne Anlıyorsa Odur: Güç Politikalarının Sosyal İnşası”, Uluslararası İlişkiler, C. 10, S. 39, 2013, s. 3-43.
• WILLIAMS, Paul D., “Security Studies: An Introduction”, Security Studies An Introduction, (Ed., WILLIAMS, Paul D.), 2nd Edition, Routledge, London-New York, 2013, s. 1-12.
• YAVAŞ, Gökçen, “Bölge, Bölgeselleşme ve Güvenlik”, Uluslararası İlişkilerde Teorik Tartışmalar, (Ed., ÇOMAK, Hasret/SANCAKTAR Caner), Beta, İstanbul, 2013, s. 191-214.
• Human Development Report 1994, UNDP, Oxford University Press, New York, 1994.
• Human Security Now, CHS, UN, New York, 2003.
• http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/78367.pdf, (05.11.2016).
• http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/2177(2014), (26.11.2016)
• http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Media.aspx?IsMediaPage=true &LangID=E, (27.11.2016).
• http://www.un.org/sg/statements/index.asp?nid=7999, (30.11.2016).