6216 sayılı kanundaki “taraf olma” koşulu ve AİHS’e ek 4. ve 7. protokollerde yer alan hakların, anayasal temel haklar olarak bireysel başvuru yolunda uygulanabilirliği hakkında bir değerlendirme

Yıl 2015, Cilt: 64 Sayı: 3, 815 - 854, 01.09.2015

Didem Yılmaz

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001793

Cited By: 4

Öz

2010 yılında yapılan anayasa değişikliği ile temel hak ve özgürlüklerin korunmasına ilişkin yeni bir hukuki çare olarak bireysel başvuru yolu kabul edilmiştir. Bu yeni yolun kapsamı, 1982 Anayasasının 148. maddesinde, AİHS’ye yapılan bir gönderme ile belirlenmiştir. 6216 sayılı Kanun ise, bireysel başvuru yolunu sadece AİHS’de değil, buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokollerde yer alan haklar açısından düzenlemiştir. Çalışmada, Anayasa ve Kanunda yer alan bu farklılığın, doktrinde yapılan tespitlerle paralel şekilde, somutlaştırmadan öte bir anayasaya aykırılık sorunu teşkil ettiği iddiası kabul edilmekle birlikte, ortada henüz bir yasal değişiklik ya da hükmü denetlemiş bir AYM incelemesi olmadığından, bireysel başvuru yolunu daraltan bu şartı daha farklı okumanın mümkün olup olmadığı sorusuna cevap aranmıştır. Bunun için, ilk olarak, Anayasada ve yasada

Anahtar Kelimeler

1982 Anayasası, Bireysel başvuru yolu, AİHS, 4. Protokol, 7. Protokol

A Review on the Provision of “Being a Party” of the Law No:6216 and the Applicability of the Rights Covered by Additional Protocols no. 4 and no.7 to ECHR, as Constitutional Fundamental Rights in Individual Application Procedure

Öz

The individual application has been introduced to the constitution as a new legal remedy for the protection of the fundamental rights by the constitutional amendment in 2010. Article 148 of the constitution has determined the scope of this remedy by a reference to the ECHR. The Law no.6216 has regulated this scope not only by referring to the ECHR, but also by including the additional protocols which Turkey is a party of. Faced with these two different regulations, the later considered unconstitutional by a majority of scholars, this article focuses on finding a legal solution for overcoming the problem. First of all, the possibility of providing a national interpretation to the international law references within the constitution will be discussed; and then, in the light of the decisions of Turkish Constitutional Court and the European Court of Human Rights, it will be shown that these fundamental rights and prohibitions which are regulated in the 4th and 7th Protocols are with the scope of the general protection provided by the constitution. With these findings, it shall be revealed that the regulation foreseen under Law no:6216 cannot constitute a basis for excluding the fundamentals rights covered by these protocols to from individual application procedure

Anahtar Kelimeler

Constitution of 1982, Individual application, ECHR, 4th

Kaynakça

• Aydın, Öykü Didem. (2011). Türk Anayasa Yargısında Yeni Bir Mekanizma: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, GÜHFD, C. XV, Sa. 4.
• Çağlar, Bakır. (1989). Anayasa Yargısı ve Normatif Devreler Analizi, Anayasa Yargısı, Sayı:6.
• Decaux, Emanuelle. (1999). Les Parties et Leurs Engagements, La Convention Européenne des Droits de L’Homme Commentaire article par article, Paris: Economica.
• Doğru, Osman. (2012). Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Esen Arnwine, Selin. (2003). İspanya’da Bireysel Başvuru Yolu, AÜHFD, C.52(4).
• Gözler, Kemal. (2001). Uluslararası Andlaşmaları Akdetme ve Onaylama Yetkisi: Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi, AÜSBFD, C.56(2).
• Gören, Zafer. (1994). Anayasa Mahkemesi’ne Kişisel Başvuru, Anayasa Yargısı, Cilt 11.
• Göztepe, Ece. (1998). Anayasa Şikâyeti, AÜHFY No: 530, Ankara.
• Göztepe, Ece. (2011). Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkının (Anayasa Şikayeti)6216 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi, TBB Dergisi, Sayı: 95.
• Göztepe, Ece. (2014). Türkiye Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 4. Protokoller Bağlı mıdır? Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı Açısından Bir Değerlendirme, Rona Aybay’a Armağan, Legal Hukuk Dersigi, Özel Sayı, İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Hassemer, Winfried. (2004). Anayasa Şikayeti ve Buna İlişkin Sorunlar, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 21.
• İnceoğlu Sibel. ed. (2013). İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, İstanbul:Beta Yayınları.
• İzgi, Ömer. - Gören, Zafer. (2002). Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu, Ankara: TBMM Basımevi.
• Kabaalioğlu, Haluk. - Ekşi, Nuray. (2004). Yabancıların Türkiye’den Sınırdışı Edilmesi, MHB, Yıl 24.
• Kanadoğlu, Korkut. (2015). Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Öktem, Emre. (2014). Uluslararası Andlaşmanın İmza İle Onay Arasındaki Hukuki Rejimi, GÜHFD, Doç.Dr. Melike Batur Yamaner’in Anısına Armağan, Cilt II, 2014/2.
• Özkan, Işıl. (2014). Uluslararası Hukuk-Ulusal Hukuk İlişkileri, Yaşar Üniversitesi Dergisi, Vol:8, Özel Sayı.
• Paczolay, Peter. (2004). Anayasa Şikayeti ve Buna İlişkin Sorunlar, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 21.
• Pazarcı, Hüseyin. (2004). Türk Hukukunda Andlaşmalar ile Yasaların Çatışması, MHB Yıl 24..
• Pazarcı, Hüseyin. (2014). Uluslararası Hukuk Dersleri, 1. Kitap, (12. bs.). Ankara:Turhan Kitabevi.
• Renucci, Jean-François. (2001). Droit européen des droits de l’homme, Paris: LGDJ.
• Ruiz Miguel,Carlos. (2001). L’amparo constitutionnel en Espagne: droit et politique, Cahier du conseil constitutionnel, No:10.
• Sabuncu, Yavuz. - Esen Arnwine, Selin. (2004). Türkiye İçin Anayasa Şikayeti Modeli Türkiye’de Bireysel Başvuru Yolu, Anayasa Yargısı, Cilt 21.
• Sağlam, Fazıl. (2012). Anayasa Şikâyeti, Demokratik Anayasa, ed. Göztepe, Ece. - Çelebi,Aykut. (2012), İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Sağlam, Musa. (2005). Bireylerin Anayasa Mahkemesi’ne Başvurusu,TBB Dergisi, Sayı: 60.
• Soysal, Mümtaz. (1997). Uluslararası Andlaşmalar Konusunda Anayasa Yargısı,Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:14.
• Şirin, Tolga. (2015). Üçüncü Yılda Bir Bilanço: Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Usulünün Ve Kararlarının Değerlendirilmesi, Kamu Hukukçuları Platformu’nun 30- 31 Mayıs 2015 tarihinde Ankara’da gerçekleştirdiği toplantıda sunulmuş tebliğ. http://www.kamuhukukculari.org/upload/dosyalar/Tolga_Airin_ 333_1.pdf (07.07.2015)
• Şirin, Tolga. (2013). Türkiye’de Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru), İstanul: On İki Levha Yayıncılık.
• Tanör, Bülent. - Yüzbaşıoğlu, Necmi. (2013). 1982 Anayasasına göre Türk Anayasa Hukuku, (13. bs.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Turhan, Mehmet et al. (2004). Türkiye İçin Anayasa Şikayeti Modeli, Anayasa Yargısı, Cilt 21.
• Yokuş, Sevtap. (2014). Türkiye’de Anayasa Şikayetini Hazırlayan Koşullar, Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti), ed. Sevtap Yokuş, Ankara: Seçkin Yay., s. 18.
• Yüzbaşıoğlu, Necmi. (1993). Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloku, İÜHFY No: 703, İstanbul.